Konstanty Gebert

---

Życiorys

W latach 1970–1974 Konstanty Gebert był aktywnym członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich, które od 1973 roku funkcjonowało jako Socjalistyczny Związek Studentów Polskich. Jego edukacja zakończyła się w 1976 roku, kiedy to uzyskał dyplom na Uniwersytecie Warszawskim w dziedzinie psychologii. Następnie podjął pracę w Zakładzie Psychologii Akademii Medycznej w Warszawie w latach 1979–1983, a później dołączył do zespołu psychoterapeutycznego Synapsis w Warszawie. Od 1976 roku był związany z Komitetem Obrony Robotników oraz Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”, gdzie aktywnie uczestniczył w działaniach na rzecz obrony praw pracowniczych.

W 1977 roku Konstanty Gebert współtworzył Żydowski Uniwersytet Latający, który organizował różnorodne spotkania poświęcone historii i kulturze żydowskiej do 1981 roku. Jego zaangażowanie w działalność związkową znalazło swój wyraz w przyjęciu członkostwa w Niezależnym Samorządowym Związku Zawodowym Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty (NSZZ PNTiO) we wrześniu 1980. Zdecydowanie sprzeciwiał się decyzji o połączeniu NSZZ PNTiO z NSZZ „Solidarność”, uważając, że lepsze efekty można uzyskać ucząc się demokracji w mniejszym gronie. Był jedynym delegatem, który zagłosował przeciwko tej decyzji na zjeździe w październiku 1980 roku, a po zjednoczeniu związków nie starał się o członkostwo w „Solidarności”.

W 1982 roku był jednym z redaktorów drugoobiegowego dwutygodnika „KOS”, z którym współpracował nieprzerwanie aż do 1989 roku. Jego teksty pojawiały się także w innych niezależnych czasopismach, takich jak „Tygodnik Mazowsze” i „Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. W swoich publikacjach często posługiwał się pseudonimem Dawid Warszawski, który towarzyszył mu także po przemianach politycznych w 1989. Jako dziennikarz prasy niezależnej, był akredytowany podczas obrad Okrągłego Stołu w 1989, co zaowocowało książką „Mebel”, w której opisał to znaczące wydarzenie.

Po 1989 roku, Konstanty Gebert krótko zasiadał w zarządzie głównym Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP) i rozpoczął swoją przygodę z „Gazetą Wyborczą”, gdzie publikował felietony oraz komentarze. W latach 1992–1993 był asystentem Tadeusza Mazowieckiego jako specjalny wysłannik ONZ w byłej Jugosławii, a wyjazdom tym poświęcił książkę pt. „Obrona poczty sarajewskiej”. W 1997 roku założył miesięcznik poświęcony tematyce żydowskiej „Midrasz”, w którym pełnił rolę redaktora naczelnego do 2000 roku. Jego teksty ukazywały się również w kwartalniku „Nigdy Więcej”. Równocześnie, od 1990 roku, zajął się pracą akademicką jako wykładowca na uczelniach zagranicznych. W 2011 roku objął stanowisko dyrektora warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych.

Konstanty Gebert jest członkiem Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. W 2022 roku otrzymał Nagrodę im. Marcina Króla za najlepszą książkę w dziedzinie historii idei i badań społecznych, a w 2023 roku zdobył Nagrodę im. Jana Długosza, przyznawaną podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie, za swoją publikację „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło”. Od 2023 roku prowadzi autorski podcast pod tytułem „Ziemia zbyt obiecana”.

Życie prywatne

Konstanty Gebert jest osobą, której życie prywatne jest ściśle związane z jego rodzinnymi korzeniami. Urodził się jako syn Bolesława Geberta (1895–1986) i Krystyny Poznańskiej-Gebert (1916–1991). Jego ojciec wywodził się z katolickiej rodziny rolniczej, położonej w okolicach Tykocina. Z kolei matka miała pochodzenie inteligenckie, będąc częścią zasymilowanej żydowskiej rodziny z Warszawy.

Dziadek po stronie matki, Julian Poznański, pełnił rolę nauczyciela w Szkole Rzemieślniczej przy Gminie Żydowskiej w Warszawie. Oboje rodzice angażowali się w działalność komunistyczną przed wybuchem II wojny światowej, przy czym ojciec działał w USA, a matka w Polsce.

Konstanty ma również rodzeństwo; jego przyrodnią siostrą jest Lucyna Gebert, a przyrodni brat Armand (1922–2009) był dziennikarzem, który osiedlił się w Detroit.

W życiu osobistym Konstanty zawarł dwa małżeństwa. Z pierwszej żony, Danuty (z d. Pijewskiej), doczekał się córki Natalii. Z drugiego małżeństwa, z Małgorzatą Jasiczek-Gebert, ma troje dzieci: Jana, Zofię i Szymona.

Odznaczenia i wyróżnienia

Wśród wielu zaszczytów, które otrzymał Konstanty Gebert, można wymienić:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2011,
• Order Narodowy Zasługi IV klasy – 2018,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Medal „Powstanie w Getcie Warszawskim” – 2023,
• Nagroda im. księdza Józefa Tischnera – 2023.

Twórczość

Konstanty Gebert jest autorem wielu publikacji, które przyciągają uwagę swoją treścią oraz głębią analizy. Jego prace literackie są szerokie i różnorodne, obejmują zarówno eseje, jak i książki traktujące o polityce oraz historii. Oto niektóre z jego najważniejszych dzieł:

• Przerwa na myślenie, „Miesięcznik Małopolski” (II obieg), Kraków 1986,
• Mebel, Aneks, Londyn 1990, ISBN 0-906601-73-8,
• Antisemitism in the 1990 Polish Presidential Elections, Social Research, vol. 58, no. 4 (Winter 1991), pp. 723–755,
• Magia słów: polityka francuska wobec Polski po 13 grudnia 1981 roku, Aneks, Londyn 1991, ISBN 0-906601-85-1,
• The Dialectics of Memory in Poland: Holocaust Memorials in Warsaw, [w:] The Art of Memory: Holocaust Memorials in History, ed. James E. Young, Nowy Jork 1994,
• Obrona poczty sarajewskiej (jako Dawid Warszawski), Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, ISBN 83-86669-84-5,
• Dziesięć dni Europy: archeologia pamięci, Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-605-9,
• Wojna czterdziestoletnia, Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-472-2,
• 54 komentarze do Tory, Austeria, Kraków 2004, ISBN 83-89129-30-2,
• Miejsce pod słońcem. Wojny Izraela, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7469-742-2,
• Polski alef-bet. Żydzi w Polsce i ich odrodzony świat (z Krzysztof Kobus, Anna Olej-Kobus), Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-60-2,
• Bałkany. Minibook (z Monika Izydorczyk, Wojciech Stanisławski, Stefan Wilkanowicz), Znak, Kraków 2014, ISBN 97883240316341,
• Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło, Agora, Warszawa 2022, ISBN 978-83-268-3769-2,
• Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela, Agora, Warszawa 2023, ISBN 9788326841958.

W zakresie tłumaczeń warto wyróżnić:

• Psychologia wierzeń religijnych (wybrał i wstępem opatrzył Kazimierz Jankowski); Czytelnik, Warszawa 1990, ISBN 83-07-01764-5.

Również jego działalność redakcyjna zasługuje na uwagę:

• Alain Finkielkraut, W imię Innego: antysemicka twarz lewicy (autor przedmowy), Sic!, Warszawa 2005, ISBN 83-88807-64-1,
• Fatos Lubonja, Albania – wolność zagrożona: wybór publicystyki z lat 1991–2002 (autor przedmowy), Fundacja Pogranicze, Sejny 2005, ISBN 83-86872-66-7.

Wszystkie te publikacje ukazują bogatą i różnorodną twórczość Geberta, która wpływa na dyskusje na tematy społeczne i kulturowe w Polsce.

Filmografia

Konstanty Gebert ma na swoim koncie wyraźny udział w produkcjach filmowych, szczególnie w dokumentach, które poruszają istotne tematy. Warto wspomnieć o jego roli w jednym z odcinków popularnego cyklu.

• Śmierć prezydenta (Death of the President) – odcinek 10. sezonu 12. cyklu dokumentalno-fabularnego Katastrofa w przestworzach.

---

Oceń: Konstanty Gebert

---