Irena Turnau, urodzona 7 marca 1925 roku w miejscowości Święte, to postać nieprzeciętna w świecie polskiej nauki. Jej życie i praca zamknęły się w niezwykłej karierze, która zakończyła się 2 sierpnia 2008 roku w Warszawie.
W swojej działalności Irena zyskała miano historyka kultury materialnej oraz specjalisty w zakresie etnografii. Była również socjologiem oraz profesorem doktor habilitowanym, co świadczy o jej wysokim dorobku naukowym i znaczącym wkładzie w rozwój polskiej humanistyki.
Życiorys
Irena Turnau była córką Stanisława Turnaua oraz Jadwigi ze Świeżyńskich. W latach 1943–1945 miała zaszczyt studiować na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich w Warszawie. Kontynuowała naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim, osiągając dyplom w 1946 roku.
Za rozpoczęcie kariery zawodowej uznać można jej pracę jako asystentka w Zakładzie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie, pod czujnym okiem profesora Pawła Rybickiego, przygotowała pracę doktorską na temat ludności współczesnego Wrocławia. W roku 1950, Irena Turnau podjęła pracę jako adiunkt w bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, a po trzech latach przeniosła się do Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk (PAN).
W okresie 1954–1961 była adiunktem, następnie w latach 1961–1971 pełniła funkcję docenta, a od 1971 roku otrzymała tytuł profesora. Jednocześnie była również zaangażowana w działalność Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, gdzie kierowała Pracownią Ikonograficzną oraz Zakładem Dokumentacji. Habilitację uzyskała na podstawie pracy pt. „Zmiany w wytwórczości tekstylno-odzieżowej na ziemiach środkowej Polski w XVIII wieku”, w wyniku uchwały z 27 kwietnia 1961 roku.
Irena Turnau miała znaczącą rolę w Radach Naukowych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz Instytutu Nauki i Techniki PAN. Była również współzałożycielką i aktywnym członkiem Klubu Kostiumologii i Tkaniny Artystycznej Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Wylesione jej badania obejmowały **historię światowego włókiennictwa i ubiorów**. Irena prowadziła głębokie analizy dotyczące historii polskiego skórnictwa, przeszłości odzieży mieszczańskiej Warszawy oraz mniejszych miejscowości w Wielkopolsce. Dodatkowo badała również historię polskiego i europejskiego włókiennictwa, ewolucję różnych technik garbarskich w okresie XVI–XVIII wieku, a także zwracała szczególną uwagę na kulturę materialną oraz obyczaje dawnych mieszkańców polskich miast.
Ostatecznie Irena Turnau spoczęła na cmentarzu w Gołąbkach, położonym w warszawskiej dzielnicy Ursus.
Publikacje
Irena Turnau jest autorką wielu znaczących prac naukowych, które analizują różnorodne aspekty związane z historią włókiennictwa i mody. Poniżej przedstawiamy niektóre z jej publikacji:
- 1962: Zmiany w polskiej produkcji włókienniczej XVIII wieku,
- 1967: Odzież mieszczaństwa warszawskiego w XVIII wieku,
- 1968: Kultura materialna oświecenia w rycinach Daniela Chodowieckiego,
- 1975: Garbartwo na ziemiach polskich w XVI–XVIII wieku,
- 1975: Skórnictwo odzieżowe w Polsce XVI–XVIII wieku,
- 1979: Historia dziewiarstwa europejskiego do początku XIX wieku,
- 1984: Moda i technika włókiennicza w Europie od XVI do XVIII wieku,
- 1987: Historia europejskiego włókiennictwa odzieżowego od XIII do XVIII wieku,
- 1991: History of dress in Central and Eastern Europe from the sixteenth to the eighteenth century,
- 1991: History of knitting before mass production,
- 1991: Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej,
- 1999: Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w.
Każda z tych prac wnosi istotny wkład w nasze zrozumienie ewolucji mody i włókiennictwa w Polsce oraz Europie.
Przypisy
- Irena Turnau, biografia, Otwórz Książkę
- Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 42.
- Informator Biograficzny Kto jest kim w Polsce, s. 1377. Wyd. Interpress Warszawa 1989, ISBN 83-223-2491-X
- Dane biograficzne w serwisie Sejm Wielki
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Adolf Lindenbaum | Antoni Marian Żelichowski | Zygmunt Saloni | Andrzej J. Kamiński | Wanda Szmielew | Małgorzata Semczuk-Jurska | Anna Świderkówna | Jan Łoś (chemik) | Włodzimierz Starosolski | Marek Rubel | Andrzej Kiełbasiński | Ignacy Dąbrowski (pisarz) | Wojciech Eichelberger | Kazimierz Wóycicki (hydrolog) | Jan Fajęcki | Napoleon Milicer | Jarosław Pełenski | Wiesław Witkowski | Konstanty Gebert | Małgorzata Sidor-RządkowskaOceń: Irena Turnau