Janina Steinbok

---

Życiorys

Wczesne lata

Janina Steinbok przyszła na świat w Warszawie, w rodzinie o nazwiskach Ludwika Steinbok oraz Marianny Chmielewskiej. W 1904 roku dołączyła do świeckiego zgromadzenia Zjednoczenia Pań pw. Matki Boskiej Częstochowskiej Królowej Korony Polskiej. Jej formalne kształcenie zaowocowało 11 lipca 1911 roku, kiedy to uzyskała dyplom z polonistyki na Wydziale Literackim Kursów Wyższych im. Adriana Baranieckiego w Krakowie. Ten dyplom dawał jej prawo do nauczania języka polskiego w szkołach średnich, ogólnokształcących oraz pedagogicznych.

Już w trakcie studiów, lub niedługo po ich zakończeniu, zaczęła współpracować z wydawnictwem Myśl Katolicka, które działało w podziemiu. Te działania przyciągnęły uwagę carskiej policji, co wiązało się z dużym ryzykiem. W 1911 roku została wyznaczona na dyrektorkę żeńskiej szkoły średniej w Częstochowie, zarządzanej przez Zjednoczenie Pań.

W Częstochowie prowadziła zajęcia z języka polskiego, francuskiego, przyrody oraz historii. Poza tym uczyła na kursach dla kobiet z średnim wykształceniem. Odegrała ważną rolę w rozwoju edukacji, ponieważ w 1915 roku współpracowała z pensją Zofii Garzteckiej, gdzie co roku uczennice prezentowały swoje umiejętności artystyczne.

Dyrektorka we Włocławku

W 1915 roku, na zaproszenie biskupa Stanisława Zdzitowieckiego, Janina Steinbok przeniosła się do Włocławka. W roku szkolnym 1915/16 pracowała jako współdyrektorka prywatnej pensji Tekli Busz, która również była związana z Zjednoczeniem Pań. W tym czasie nadal dojeżdżała do Częstochowy, aby wykładać język polski w seminarium nauczycielskim Zjednoczenia Pań.

17 lipca 1916 roku biskup Zdzitowiecki uzyskał zgodę od generała gubernatora Hansa Beselera na utworzenie dwóch katolickich szkół w Włocławku, dla dziewcząt i chłopców. Janinie Steinbok powierzono zadanie zorganizowania żeńskiej szkoły katolickiej.

2 września 1916 roku miało miejsce uroczyste otwarcie 8-klasowego Gimnazjum Żeńskiego Janiny Steinbokówny, które powstało na bazie pensji Tekli Busz. Zajmowało ono lokale w budynku przy ulicy Cyganka 28-30, który obejmował sześć pokoi, kuchnię i łazienkę, wynajmowanych od Antoniego Śliwińskiego. W szkole znajdowała się również kaplica. Z inicjatywy Janiny Steinbok, Zjednoczenie Pań nabyło w roku szkolnym 1917/18 plac przy ul. Przejazd 5 we Włocławku.

W latach 1923–24 oraz 1927–28 zrealizowano tam dwa nowoczesne gmachy, zaprojektowane przez inżyniera Pietrzykowskiego, które pełniły wszystkie ówczesne wymogi budynków szkolnych, jak centralne ogrzewanie czy instalacje wodociągowe. Na budowę tych gmachów pozyskano fundusze z Banku Gospodarstwa Krajowego oraz od osób prywatnych.

Szkoła przyjęła również trzy klasy szkoły wstępnej i w latach 1926–34 razem z organizacją Oświata i Wychowanie rozwinęła 5-letnie Seminarium Nauczycielskie. W czerwcu 1917 roku biskup nadał szkole sztandar z wizerunkiem Matki Boskiej oraz Orła Białego, co potwierdzało jej wartości religijne i patriotyczne.

Janina Steinbok, jako dyrektorka, pozostawiła po sobie trwały ślad w edukacji, prowadząc szkołę dla dziewcząt z polskim językiem wykładowym. W swoich murach kształciła od 198 do 338 uczennic, które aktywnie uczestniczyły w życiu szkoły poprzez wycieczki, loterie, koncerty i inne wydarzenia.

Szkoła zyskała uznanie, a w historii wykonywali tu wykłady wybitni nauczyciele, między innymi Tadeusz Cyprian Fopp. W latach 1919/20 oraz 1920/21 Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przyznało szkole kategorię A, a tym samym możliwość nadania pełnych praw gimnazjów państwowych. W 1925 roku Janina Steinbok została odznaczona Orderem Papieskim oraz Dyplomem Papieskim za swoje zasługi.

Pełniła także rolę patronki czasopisma Orlątko, które bywało wydawane przez uczennice, a ich twórczość była poddawana korekcie przez dyrektorkę. W 1923 roku Zjednoczenie Pań przekształciło się w Zgromadzenie pw. Matki Bożej Częstochowskiej.

Ostatnie lata, II wojna światowa

Po przejęciu szkoły przez Unię Urszulanek Polskich, Janina Steinbok została dyrektorką Gimnazjum i Seminarium Nauczycielskiego Sióstr Urszulanek w Kościerzynie, gdzie prowadziła również zajęcia z języka polskiego.

Jej rola w edukacji i w społeczeństwie była znacząca, jednak 15 września 1939 roku, na początku II wojny światowej, została aresztowana przez niemiecką policję i umieszczona w Domu Społecznym w Starogardzie Gdańskim. Po pewnym czasie wywieziono ją z siostrami poza miasto.

Po przemieszczeniu się do Krakowa, 5 marca 1940 roku, Janina Steinbok została przełożoną Sióstr Urszulanek. W stolicy Małopolski zaangażowała się w prace Rady Głównej Opiekuńczej oraz zarządzała kuchnią społeczną, wspierając potrzebujących – więźniów oraz uciekinierów.

W 1944 roku ze względu na problemy zdrowotne odeszła od działalności społecznej. Zmarła 12 stycznia 1945 roku w Krakowie, gdzie także została pochowana, pozostawiając po sobie niezwykły dorobek w dziedzinie edukacji i pracy społecznej.

---

Oceń: Janina Steinbok

---