Juliusz Stanisław Zdanowski

---

Życiorys

Juliusz Stanisław Zdanowski miał swoje początki w rodzinie pochodzącej od Stanisława i Lucyny z Włockich. Do momentu 1905 roku otrzymywał edukację w rosyjskich szkołach, jednakże jego angaż w strajk szkolny doprowadził do usunięcia go z tych placówek. W efekcie przeniesiono go do polskiego Gimnazjum Świecimskiego, a następnie do Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie uczęszczał w latach 1908–1913. W tym ostatnim aktywnie uczestniczył w pracach Koła Szkolnego Organizacji Młodzieży Niepodległościowej. W 1912 roku, wraz z kolegami, założył organizację „Strzelca”, angażując się w jej działalność także w Paryżu, gdzie w latach 1913–1917 studiował malarstwo.

W dniu 8 sierpnia 1917 roku, po otrzymaniu wiadomości o tworzeniu Armii Polskiej we Francji, podjął decyzję, by się do niej przyłączyć. Od października 1917 odbywał szkolenie w Szkole Podchorążych Piechoty, a od stycznia 1918 kontynuował naukę w Szkole Podoficerów Artylerii, gdzie następnie ukończył kurs ogniowy w marcu 1918. Ukończywszy szkolenie 15 lipca 1918 roku, uzyskał status podchorążego instruktora, pełniąc służbę w jednym z ośrodków artylerii. W październiku 1918 roku, jako podchorąży, przeniesiono go do 1 pułku artylerii polowej, gdzie na początku działał jako młodszy oficer 8. baterii, a od 24 grudnia 1918 uzyskał stopień podporucznika.

Wraz z 1 pap 24 kwietnia 1919 roku powrócił do Polski, a we wrześniu został przeniesiony do 13 pułku artylerii polowej, gdzie wyznaczono go na instruktora kursu podoficerów artylerii. W Toruniu, w 1920 roku, brał udział w kursie dowódców baterii, a po jego zakończeniu udał się na front. Wyróżnił się w bitwie 6 lipca 1920 roku nad Słuczą oraz 18 lipca 1920 roku w trakcie działań wycofujących się z linii Nowosiółki–Gołogóry XXVI Brygady Piechoty, a także od 4 do 12 sierpnia 1920 roku w rejonie Woli Seredyńce i ponownie pod Nowosiółkami. Za swoje męstwo i postawę był czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

W dniu 31 sierpnia 1920 roku, podczas walk pod Zbarażem, odniósł kontuzję oraz rany w okolicy Komorowa. Po powrocie ze szpitala w listopadzie objął stanowisko wykładowcy i instruktora w szkole podoficerskiej 13 pap, a 9 czerwca 1921 roku został wyznaczony na adiutanta w pułku. W ocenie przełożonych z listopada 1921 roku o nim napisano:

„Nadzwyczaj ambitny, obowiązkowy, odważny. Dla idei i dla kwestii narodowej poświęcił co miał najcenniejszego – sztukę malowania. Do podwładnych podchodził wojskowo, lecz bez sentymentu, o żołnierza dba by móc wymagać… Fizycznie subtelny, lecz chętny o żelaznej woli, nadzwyczaj wytrzymały. Elegancki – zgrabny. O wrodzonej i rozwiniętej przez sztukę – inteligencji… Dzięki wiekowi i kulturze podołałby chyba na każdym stanowisku idealnie.”

Od listopada 1921 do 1928 roku służył w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych jako referent, a następnie objął funkcję kierownika referatu. W dniu 26 stycznia 1922 roku został awansowany na stopień porucznika, a 3 maja 1922 roku zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku, uzyskując 532. lokatę w korpusie oficerów artylerii. 17 grudnia 1924 roku awansował na kapitana, ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku oraz 138. lokatą w korpusie oficerskim. W 1928 roku wrócił do służby liniowej, przydzielono go do 12 dywizjonu artylerii konnej w Ostrołęce, gdzie pełnił obowiązki oficera odpowiedzialnego za materiały, oficera zwiadowczego oraz dowódcy baterii.

W Toruniu w 1931 roku uczestniczył w półrocznym kursie doskonalenia oficerów w Szkole Strzelań Artylerii, a po jego zakończeniu odbył staż w 5 pułku ułanów, po czym powrócił do 12 dak. W dniu 1 grudnia 1932 roku został odkomenderowany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, gdzie spędził rok, a w trakcie pobytu przystąpił do egzaminu dojrzałości dla eksternów w zakresie matematyczno-przyrodniczym. Po powrocie do 12 dak, starał się o przydział do Warszawy, gdzie na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczął studia na Wydziale Historycznym.

W dniu 24 września 1934 roku został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, gdzie zasiadł na stanowisku referenta, a później kierownika referatu. Dyrektor PUWFiPW, gen. bryg. Józef Olszyna-Wilczyński, w opinii z 23 listopada 1936 roku ocenił go następująco:

„Na obecnym stanowisku [Kierownik referatu – J.K.] bez zastrzeżeń – wybitny… Dominuje u niego kierunek wyszkoleniowy (zakres naukowy i organizacyjny). Najkorzystniejsze i najodpowiedniejsze dla dobra służby użycie tego oficera jest: funkcja sztabowca na równi z oficerami dyplomowanymi lub funkcja w Wojskowym Biurze Historycznym.”

Szef wydziału PUWFiPW w opinii z 30 listopada 1938 roku stwierdził:

„B. dobry kierownik i dowódca w całym tego słowa znaczeniu. Wielką szkodą jest przeniesienie go do administracji, gdy tymczasem jest typem oficera, który może wychowywać młodych dowódców, typem najlepszego oficera w każdym calu, dzięki walorom wewnętrznym i zewnętrznym. Fizycznie dobry. Nie awansowanie go na majora jest stratą dla wojska…”

W trakcie swojej służby w Warszawie mieszkał przy ul. Karłowicza 17. Odznaczenie na stopień majora otrzymał z dniem 19 marca 1939 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna. W tym czasie pełnił również funkcję kierownika referatu do spraw specjalnych w Wydziale Ogólno-Organizacyjnym PUWFiPW.

Dalsze losy Juliusza Stanisława Zdanowskiego są nieznane. Istnieje prawdopodobieństwo, że brał udział w kampanii wojennej 1939 roku, a w niejasnych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Jego nazwisko znajduje się na liście jeńców wojennych, których NKWD ZSRR przekazało do dyspozycji NKWD w Smoleńsku (pismo nr 052/3 z 27 kwietnia 1940, pozycja 21, teczka personalna nr 1885). Z Kozielska został przetransportowany do Lasu Katyńskiego, gdzie poniósł śmierć.

Pozostawił po sobie żonę Zofię Cecylię z domu Chmielnicka oraz córkę.

Ordery i odznaczenia

W ciągu swojego życia, Juliusz Stanisław Zdanowski otrzymał wiele honorowych odznaczeń i orderów, które dokumentują jego zasługi oraz poświęcenie dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę tych wyróżnień:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 2 sierpnia 1931,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 10 listopada 1927,
• Krzyż Walecznych, przyznany czterokrotnie,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny, zdobyty we Francji,
• Medal Izery, przyznany w Belgii.

---

Oceń: Juliusz Stanisław Zdanowski

---