Stanisław Pietrzyk

---

Życiorys

Młodość, służba w armii rosyjskiej i działalność niepodległościowa

Stanisław Pietrzyk przyszedł na świat 10 listopada 1895 roku w Warszawie, jako syn Jana, który pracował jako woźny, oraz Anieli z Ruków. W 1914 roku uzyskał wykształcenie kończąc ośmioklasowe Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego, co pozwoliło mu następnie przystąpić do matury.

W dniu 1 maja 1915 roku zaciągnął się do 1 Kijowskiej Szkoły Wojskowej w Kijowie, a już 1 września, po pomyślnym ukończeniu nauki, został awansowany na chorążego i przydzielony do 246 zapasowego batalionu piechoty, z siedzibą w Kustanaju. Już 1 grudnia 1915 roku wyruszył na front niemiecki, wchodząc w skład 21 turkiestańskiego pułku strzelców, gdzie objął dowództwo 12. kompanii. W trakcie ofensywy Brusiłowa brał udział w wielu znaczących bitwach, doznając dwóch ran oraz zdobywając cztery odznaczenia. W wyniku odwrotu, w sierpniu 1917 roku, został na krótko wycofany z frontu dla odpoczynku.

Po pewnym czasie, będąc w składzie Polaków z 13 Zapasowej Brygady Piechoty, objął dowództwo 4. kompanii. Po wcieleniu do Legii Oficerskiej I Korpusu Polskiego w Rosji, awansował na podkapitana. Zanim przystąpił do swoich studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, przeszedł wiele wojennych doświadczeń, które wpłynęły na jego życie.

Służba w Wojsku Polskim

Na początku niepodległości Polski, 11 listopada 1918 roku, Stanisław Pietrzyk został wcielony do Wojska Polskiego i przydzielony do 3 pułku strzelców granicznych. Już 25 listopada 1920 roku uzyskał stopień porucznika, z datą wsteczną na 1 kwietnia 1920. W czerwcu 1921 roku pełnił funkcję w Sądzie Załogowym w Starogardzie, a jego oddziałem macierzystym był 14 pułk piechoty.

Po wojnie pozostał w armii jako zawodowy oficer i służył dalej w 14 pułku piechoty w Włocławku, gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii, a następnie adiutanta. W 1922 roku został zweryfikowany jako kapitan z datą senioratu na 1 czerwca 1919 roku. Wraz z rozwojem swojej kariery, przenosił się na różne stanowiska, a w 1930 roku, na skutek jego umiejętności i pracy, prezydent RP nadał mu stopień majora.

W następnych latach Pietrzyk uczył na kursach dla oficerów, a w 1936 roku objął dowództwo batalionu „Skałat” w Korpusie Ochrony Pogranicza, awansując do stopnia podpułkownika w 1937 roku. Na początku 1939 roku, w obliczu narastających napięć politycznych, został przeniesiony do 76 pułku piechoty w Grodnie, gdzie pełnił funkcję I zastępcy dowódcy pułku.

Kampania wrześniowa

Wokół daty 1 września 1939 roku, w obliczu wybuchu II wojny światowej, Stanisław Pietrzyk musiał stawić czoła nowym wyzwaniom. Otrzymał dowództwo Ośrodka Zapasowego 29 Dywizji Piechoty. Obecny w Ośrodku Zapasowym, odgrywał kluczową rolę w formowaniu batalionów marszowych, które ochraniały Grodno przed wrogiem. Ostatecznie, po reorganizacji sił, pułk pod jego dowództwem wyruszył transportem kolejowym, docierając do Lwowa, gdzie wziął udział w obronie miasta.

Po mobilizacji, uczestniczył w wycofywaniu oddziałów, co doprowadziło do przemieszczenia się na tereny Rumunii, gdzie Stanisław Pietrzyk, współpracując z innymi oficerami, zdołał skierować się w stronę Pińska. Ich działania były zgodne z nowymi rozkazami Naczelnego Dowództwa, co miało kluczowe znaczenie dla całości operacji.

Internowanie i niewola

Po przejściu do Rumunii, oficerowie zostali poddani internowaniu w miejscowości Călimănești, a następnie przeniesieni do obozu w Târgoviște. Pomimo międzynarodowych konwencji, w lutym 1941 roku, władze rumuńskie zdecydowały się wydać polskich oficerów Niemcom. Stanisław Pietrzyk stał się jeńcem Oflagu VI E Dorsten, a później trafił do oflagu VI B Dössel, gdzie po wojnie spotkał się ze swoim zięciem – uczestnikiem powstania warszawskiego.

Przez kolejnych kilka miesięcy pełnił funkcję komendanta polskich obozów cywilno-wojskowych, zapewniając wsparcie wielu osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji powojennej.

Okres powojenny

Po powrocie do Polski 15 lipca 1946 roku, Stanisław Pietrzyk napotkał trudności z powodu negatywnej opinii szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, płk. Wacława Komara. Z tego powodu nie mógł powrócić do służby w ludowym Wojsku Polskim i musiał zająć się pracą w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, a później w Polskim Związku Niewidomych. Tam, pod przewodnictwem mjr Leona Wrzoska, zajął się różnorodnymi zadaniami, wspierając osoby niewidome i ich rehabilitację.

Jako członek PZN, przyczynił się do powstawania publikacji dotyczących spraw niewidomych, które ukazywały się w latach 1957–1959. Niestety, jego zdrowie podupadało, co prowadziło do choroby serca. Zmarł 8 listopada 1965 roku w Warszawie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Bródnowskim, gdzie został pochowany cztery dni po swojej śmierci. Stanisław Pietrzyk pozostawił po sobie rodzinę, w tym żonę Jadwigę z Rażniewskich oraz córkę Jadwigę.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Pietrzyk, jako człowiek zasłużony dla Polski, otrzymał wiele odznaczeń, które symbolizują jego wkład w walkę o niepodległość oraz zasługi w służbie wojskowej.

• Krzyż Niepodległości – przyznany 23 grudnia 1933 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – odznaczenie z 11 listopada 1934 roku „za zasługi w służbie wojskowej”,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
• Odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji,
• Odznaka pamiątkowa 14 Pułku Piechoty,
• Odznaka Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej,
• rumuński Pamiątkowy Krzyż Wojenny 1916–1918,
• Medal Zwycięstwa.

---

Oceń: Stanisław Pietrzyk

---