Józef Lex, znany herbu Prawomyśl, był osobą o niezwykłym życiorysie, który obejmował zarówno karierę wojskową, jak i artystyczną. Urodził się w Warszawie 21 marca 1791 roku i zmarł w tym samym mieście 14 października 1866 roku. Był on nie tylko polskim wojskowym epoki napoleońskiej i Królestwa Kongresowego, lecz również malarzem oraz wolnomularzem.
Lex był synem Józefa oraz Krystyny z Gerlitzów. Swoją edukację rozpoczął w Liceum Warszawskim, gdzie uczęszczał w latach 1804-1809. Po zakończeniu nauki zdecydował się na wojaże zagraniczne, które miały duży wpływ na jego rozwój. Po powrocie do Polski w roku 1811, związał się z wojskowością, wstępując do Szkoły Elementarnej Artylerii i Inżynierii (saperskiej). Ukończył ją w 1812 roku, a jego pierwszy przydział miał miejsce na front rosyjski w czasie kampanii napoleońskiej.
W ramach swoich obowiązków, brał udział w bitwie nad Berezyną, kierując budową mostów. Wyróżnił się podczas walki pod Lipskiem, gdzie został ranny i za swoje zasługi otrzymał odznaczenia, w tym ordery Virtuti Militari oraz Legii Honorowej. W 1815 roku dołączył do armii Królestwa Kongresowego i pełnił funkcję adiutanta generała Malletskiego, awansując na kapitana w 1818 roku.
Oprócz zdolności wojskowych, Józef Lex był również uzdolniony artystycznie. Współpracował z innymi artystami, którzy w warszawskiej rezydencji hrabiego Aleksandra Chodkiewicza zajmowali się litografią. W roku 1819 objął kierownictwo wojskowego zakładu litograficznego, gdzie stworzył akwarele mundurowe dla Rocznika Wojskowego. Za swoją twórczość otrzymał złoty pierścień od cara Mikołaja I.
W trakcie powstania listopadowego, jako major, Lex współpracował przy tworzeniu planów bitew. Po zakończeniu powstania, zrezygnował z kariery wojskowej na rzecz pracy cywilnej, angażując się w działania Heroldii Królestwa Polskiego. Na emeryturę przeszedł w 1848 roku i uzyskał szlachectwo z herbem Prawomyśl. Był mężem Teresy Chmielewskiej, która zmarła 19 marca 1867 roku w Warszawie. W 1820 roku został członkiem loży wolnomularskiej Bracia Polacy Zjednoczeni.
Józef Lex został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie, w kwaterze 4-1-10/11, pozostawiając po sobie nie tylko dziedzictwo wojskowe, lecz również artystyczne.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: TEKLA CHMIELEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
- Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930 r., s. 245.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Schuch | Michaił Awgustinowicz | Jerzy Złotowski | Cecylia Piaskowska | Henryk Nakoniecznikoff | Maria Całka | Władysław Dragat | Zbigniew Belina-Prażmowski-Kryński | Eugeniusz Guzek | Jerzy Bartnik (żołnierz AK) | Juliusz Stanisław Zdanowski | Tadeusz Dobrzyński | Zofia Dziewiszek-Andrychowska | Karol Nachtlicht-Światełko | Czesław Szyndler | Franciszek Łuszczewski | Józef Dwernicki | Stanisław Pietrzyk | Henryk Krukowski | Leo PokrowskyOceń: Józef Lex