Władysław Filip Dragat, znany również pod pseudonimem „Orzechowski”, to postać o szczególnym znaczeniu w historii wojskowości polskiej. Urodził się 26 maja 1885 roku w Warszawie, gdzie spędził swoje młodzieńcze lata. Jego życie i kariera wojskowa odzwierciedlają zawirowania historyczne, które miały miejsce w Polsce na początku XX wieku.
Dragat, przez znaczną część swojej kariery, pełnił funkcję pułkownika piechoty Wojska Polskiego, wykazując się niezwykłym oddaniem i profesjonalizmem, które zyskały mu uznanie w szeregach armii. Niestety, jego życie zakończyło się 23 lipca 1958 roku w Chicago, gdzie osiedlił się po II wojnie światowej, stanowiąc przykład Polaka, który mimo trudności, nie zapomniał o swoich korzeniach i służbie wojskowej.
Życiorys
Władysław Dragat przyszedł na świat 26 maja 1885 roku w stolicy Polski, Warszawie, jako syn Antoniego Jerzego oraz Felicji. W 1908 roku z powodzeniem zdał egzamin dojrzałości w Krakowie, a później podjął studia na Politechnice Lwowskiej, gdzie uzyskał absolutorium. Jego aktywność społeczna i patriotyczna przejawiała się w przynależności do Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckiego, gdzie przeszedł kurs dla oficerów.
Po wybuchu I wojny światowej Władysław zaangażował się w organizację półbatalionu we Lwowie, a 13 października 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, dołączając do 1. pułku piechoty w I Brygadzie. Jako porucznik dowodził 4. kompanią w I batalionie, a w trakcie bitwy pod Laskami, która miała miejsce 23 października 1914 roku, objął dowództwo nad całym batalionem. W czasie swojej służby odniósł rany w ważnych bitwach, takich jak te pod Krzywopłotami w dniach 17–18 listopada 1914 roku oraz pod Łowczówkiem 24 grudnia 1914 roku. W odpowiedzi na kolejne wymagające okoliczności przebywał na leczeniu w Krakowie po ciężkich ranach odniesionych podczas walk pod Kostiuchnówką 4 lipca 1916 roku. Został awansowany na kapitana piechoty 1 listopada 1916 roku. Po kryzysie przysięgowym znalazł się w obozie internowania w Beniaminowie, z którego zwolniono go w sierpniu 1918 roku, a odtąd służył w Polskiej Siły Zbrojnej, awansując na majora 12 października tego samego roku.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Dragat został uwzględniony w szeregach Wojska Polskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, pełniąc funkcję majora, od marca 1919 do 22 lutego 1920 roku był p.o. dowódcy 1. pułku piechoty Legionów. Jego umiejętności dowódcze przyczyniły się do awansu na podpułkownika piechoty z dniem 1 czerwca 1919 roku. W kolejnych etapach kariery zawodowej, od 18 września 1920, działał jako oficer inspekcyjny piechoty w Dowództwie Okręgu Generalnego „Kielce”. W dniu 30 kwietnia 1921 roku został przydzielony do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko kierownika.
Od 11 stycznia 1922 roku dowodził 28. pułkiem Strzelców Kaniowskich w Łodzi. Jego kariera rozwijała się, i w czerwcu 1923 roku został przydzielony do Rezerwy Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV, a równocześnie odkomenderowano go na stanowisko komendanta Obozu Ćwiczeń Raducz, gdzie pełnił obowiązki czasowe na okres trzech miesięcy. Z dniem 1 marca 1924 roku, w związku z reorganizacją, został przydzielony do 28. pułku piechoty, tymczasowo pełniąc funkcje według dyspozycji dowódcy. W tym czasie aktywnie angażował się w działalność sportową, przewodząc Klubowi Sportowemu 28. pułku piechoty. W kwietniu 1924 roku zajął stanowisko zastępcy dowódcy 16. pułku piechoty w Tarnowie, a w październiku 1926 roku po awansie objął dowództwo tego pułku. W dniu 1 stycznia 1927 roku ranga jego została zmieniona na pułkownika piechoty.
W latach 1929–1930 pełnił funkcję komendanta Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Od stycznia 1930 do 1934 roku dowodził piechotą dywizyjną 22. Dywizji Piechoty Górskiej, kształcąc swoje umiejętności na VI Kursie w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w latach 1931–1932. W 1932 roku został zweryfikowany z lokatą 1 na liście starszeństwa pułkowników. W 1934 roku, po dalszych awansach, został przeniesiony na stanowisko pomocnika dowódcy Okręgu Korpusu Nr III ds. uzupełnień w Grodnie. Jego kariera wojskowa zakończyła się przejściem w stan spoczynku 31 sierpnia lub października 1935 roku. Do 1939 roku pełnił rolę przewodniczącego sądu koleżeńskiego w Zarządzie Okręgu Stołecznego Związku Legionistów Polskich w Warszawie, a od 2 maja 1939 roku był członkiem Sądu Honorowego, który zajmował się sprawami odznaczonymi Krzyżem i Medalem Niepodległości.
Po wybuchu II wojny światowej oraz po kampanii wrześniowej Dragat został internowany w Rumunii, skąd wydano go Niemcom, którzy osadzili go w Oflagu VI E Dorsten oraz Oflagu VI B Dössel. Po zakończeniu konfliktu, dzięki staraniom aliantów, zyskał wolność i wkrótce po wojnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Zmarł 23 lipca 1958 roku w Chicago, pozostawiając po sobie dziedzictwo żołnierskie i patriotyczne, które do dziś jest pamiętane przez historia Polski.
Ordery i odznaczenia
Władysław Dragat otrzymał wiele zaszczytnych odznaczeń, które odzwierciedlają jego bohaterstwo oraz wkład w walkę o niepodległość.
- krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7064,
- krzyż Niepodległości (przyznany 20 stycznia 1931),
- krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- krzyż Walecznych (otrzymany dwukrotnie),
- złoty krzyż Zasługi (przyznany 10 listopada 1928),
- medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- krzyż Żelazny II klasy (przyznany w 1916 roku w Prusach),
- medal Pamiątkowy 1918–1928 (przyznany w 1929 roku w Łotwie).
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Belina-Prażmowski-Kryński | Eugeniusz Guzek | Jerzy Bartnik (żołnierz AK) | Zofia Jarkowska-Krauze | Jadwiga Piłsudska | Adam Felczyński | Bolesław Konarski | Zbigniew Galperyn | Leszek Zabłocki | Romuald Błaszczyński | Maria Całka | Henryk Nakoniecznikoff | Cecylia Piaskowska | Jerzy Złotowski | Michaił Awgustinowicz | Jan Schuch | Józef Lex | Juliusz Stanisław Zdanowski | Tadeusz Dobrzyński | Zofia Dziewiszek-AndrychowskaOceń: Władysław Dragat