Joanna Zofia Lisowska, znana z domu Bitner, to niezwykle ważna postać w historii polskiej medycyny. Urodziła się 19 października 1928 roku w Warszawie, a swoje życie zakończyła 7 maja 2019 roku w Ełku. Była lekarką pediatrą, która szczególnie zapisała się w pamięci lokalnej społeczności Ełku.
Warto również podkreślić, że Joanna Lisowska brała udział w wydarzeniach, które zmieniły bieg historii, będąc aktywną uczestniczką powstania warszawskiego. Jej zaangażowanie w opiekę nad najmłodszymi i walka o wolność kraju definiują jej dziedzictwo.
Życiorys
Młodość i okres II wojny światowej
Joanna Lisowska, z domu Bitner, urodziła się w rodzinie o silnych tradycjach prawniczych i medycznych. Jej ojciec, Wacław Bitner, był adwokatem oraz posłem na Sejm II RP, a matka, Walentyna Moksiewicz, pracowała jako lekarka w sanitarnej służbie w Armii Krajowej w Warszawie. Po kądzieli w rodzie znajdował się także generał Ryszard Bitner, co pokazuje, jak bardzo jej rodzina angażowała się w życie publiczne i służbę krajową.
Na początku II wojny światowej Joanna mieszkała w stolicy przy ulicy Kopernika 14. W trudnych warunkach wojennych ukończyła tajne kompletne nauczanie oraz gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny.
Współpracując z innymi dziewczętami, członkiniami drużyny sanitarnej założonej przez jej matkę, brała również udział w kursach sanitarnych prowadzonych przez Zofię Bratkowską. W czasie powstania warszawskiego działała jako sanitariuszka, wykorzystując swoje umiejętności w pułku „Baszta”. Jej pseudonimy, jak „Wanda”, „Joanna” czy „Zosia”, stały się częścią jej legendarnej działalności w czasach wojennych.
Niestety, kilka dni po wybuchu powstania, Joanna trafiła do niewoli i została przewieziona do obozu w Pruszkowie. Udało jej się jednak uciec z transportu, wracając do Warszawy, gdzie ponownie przyłączyła się do walki na Mokotowie. Po przydzieleniu jej do szpitala elżbietanek, a później do szpitala na ulicy Puławskiej, w końcu trafiła do kanałów, z których przedzierała się przez 14 godzin do Śródmieścia. Niestety, została ponownie złapana przez Niemców.
Po kapitulacji powstania, Joanna wraz z innymi powstańcami trafiła do fortu mokotowskiego, a później do obozu Dulag 142 w Skierniewicach. Została zwolniona ze względu na młody wiek i stan zdrowia i tymczasowo osiedliła się u cioci Hanny Przewłockiej w Częstochowie. Po zakończeniu działań wojennych, wróciła do Warszawy na ulicę Śniegocką.
Po II wojnie światowej
Ukończywszy liceum im. Stefana Batorego w 1946 roku, Joanna podjęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1952 roku uzyskała dyplom na Akademii Medycznej w Warszawie, co umożliwiło jej rozpoczęcie kariery zawodowej.
Pracując jako asystentka Oddziału Dziecięcego w ełckim szpitalu, Joanna stała się ważną postacią w lokalnej służbie zdrowia. Jej praca obejmowała wiele istotnych działów, od pediatrii po inspekcję, a w końcu osiągnęła stanowisko ordynatorki Oddziału Noworodków Szpitala Rejonowego w Ełku. Dążyła do zapewnienia lepszych warunków sanitarnych oraz do prowadzenia szkoleń personelu, co przyniosło jej oddziałowi uznanie jako wzorcowemu, favorowanemu przez UNICEF w szkoleniu zagranicznych lekarzy.
W życiu osobistym Joanna związała się z Norbertem Lisowskim (1927–2006), z którym miała dwóch synów, Gustawa, które pracował jako inżynier budowy samochodów oraz Pawła, ekonomistę. Po zakończeniu swojej wspaniałej kariery, Joanna Lisowska znalazła spokój na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie spoczywa w grobie rodzinnym.
Wyróżnienia i upamiętnienia
Joanna Lisowska stała się laureatką licznych wyróżnień, które świadczą o jej wyjątkowej działalności na rzecz społeczności lokalnej oraz kraju. Wśród tych odznaczeń można wymienić:
- Warszawski Krzyż Powstańczy, przyznany w 1983 roku,
- Krzyż Armii Krajowej,
- odznakę „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”,
- honorową odznakę „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”,
- srebrną odznakę „Zasłużony Białostocczyźnie”,
- odznakę „Przyjaciel dziecka”,
- nagrodę Ministra Zdrowia.
Jej osiągnięcia zostały docenione również w 2014 roku, kiedy to Prezydent Miasta Ełku uhonorował ją Białą Lilią w kategorii „Postawa godna naśladowania”, co podkreśla jej pozytywny wpływ na społeczeństwo.
W 2023 roku rada gminy Ełk postanowiła nazwać rondo, które stanowi skrzyżowanie drogi krajowej nr 65 z drogą krajową nr 16, „Rondo im. Joanny i Norberta Lisowskich”, nadając tym samym trwałe upamiętnienie jej zasług oraz wkładu w rozwój lokalnej społeczności.
Przypisy
- Uchwała nr LXXIX/604/2023 Rady Gminy Ełk z dnia 31.08.2023 r. w sprawie nadania nazwy rondu położonemu na terenie Gminy Ełk, edzienniki.olsztyn.uw.gov.pl, [dostęp 26.06.2024 r.]
- Projekt uchwały Rady Gminy Ełk. Nr rob. 78/2023. Uzasadnienie, bip.elk.gmina.pl, sierpień 2023 r., s. 2 [zarchiwizowane 26.06.2024 r.]
- Powstańcze Biogramy - Joanna Bitner, 1944.pl [dostęp 26.06.2024 r.] [zarchiwizowane 09.02.2023 r.]
- a b c AnnaA. Lewandowska AnnaA., Odeszła Joanna Lisowska | Miasto Ełk - tu wracam [online], elk.pl, 08.05.2019 r. [dostęp 25.06.2024 r.]
- a b c d IgaI. Arciszewska IgaI., Walczyła o życie by móc pomagać innym, elk.pl, 01.08.2018 r. [dostęp 25.06.2024 r.] [zarchiwizowane 25.06.2024 r.]
- TomaszT. Niemczura TomaszT., Archiwum Historii Mówionej - Joanna Bitner-Lisowska, 1944.pl, 18.08.2006 r. [dostęp 26.06.2024 r.] [zarchiwizowane 25.02.2024 r.]
- a b c d e f g Joanna Bitner-Lisowska ps. Wanda, Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego [dostęp 25.06.2024 r.] [zarchiwizowane 25.06.2024 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: Bitnerowie, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 26.06.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Halina Jędrzejewska | Henryk Szpidbaum | Stanisław Narewski | Edward Rożnowski | Alojzy Pawełek | Jerzy Świderski (1929–2017) | Antoni Krzeski | Henryk Higier | Jerzy Kupiec-Węgliński | Arkadiusz Orzechowski | Gustaw Fritsche | Barbara Szurig-Werner | Maurycy Bornsztajn | Aleksander Pruszczyński | Adam Torbicki | Zdzisław Michalski (lekarz) | Marek Sanecki | Adam Bogumił Helbich | Władysław Melanowski | Edward LothOceń: Joanna Lisowska