Edward Loth

---

Życiorys

Edward Karol Loth przyszedł na świat 3 sierpnia 1884 roku w stolicy Polski, Warszawie. Był synem Edwarda Karola Lotha oraz Anny z Hoserów i młodszym bratem Jerzego (1880–1967). W trakcie swojej młodości, jako uczeń, zmagał się z trudnościami w nauce; został usunięty ze szkół z powodu udziału w demonstracji przeciwko caratowi. W konsekwencji, maturę zdawał jako ekstern w Baku. Jego działalność nie ograniczała się jedynie do nauki, był aktywnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.

Studiował antropologię na Uniwersytecie w Zurychu, gdzie w 1907 roku uzyskał doktorat z filozofii. Następnie podjął studia medyczne w Bonn, Getyndze oraz Heidelbergu, zdobywając tytuł doktora nauk medycznych w 1912 roku. W kolejnych latach pracował jako asystent w Katedrze Anatomii Uniwersytetu Lwowskiego, a w 1914 roku habilitował się z zakresu anatomii i antropologii. Po habilitacji rozpoczął wykłady dotyczące anatomii prawidłowej i topograficznej. W 1915 roku był jednym z organizatorów Uniwersytetu Warszawskiego, na którym objął Katedrę Anatomii Prawidłowej na Wydziale Lekarskim. W historii nauki odnotowano go jako pioniera antropomorfologii części miękkich. Od 1921 roku był profesorem anatomii na Uniwersytecie Warszawskim.

W trakcie I wojny światowej służył w Legionach Polskich jako lekarz 3 pułku piechoty, awansując do stopnia kapitana lekarza. Został promowany na podporucznika lekarza (19 października 1914), a następnie na porucznika lekarza (2 listopada 1914). W 1915 roku zdobył uznanie w prasie dzięki wynalazkowi noszy-taczek. Po wojnie, w latach 1917–1919 pełnił funkcję naczelnego lekarza Polskiej Siły Zbrojnej. W styczniu 1919 roku, awansując na stopień pułkownika w Korpusie Lekarskim, otrzymał zadania w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Dalsza kariera naukowa Lotha była równie intensywna; od 1921 roku przeszedł do rezerwy, jednak wciąż posiadał przydziały w rezerwie do struktury wojskowej.

W latach 1929–1931 pełnił zaszczytną funkcję prezesa Towarzystwa Lekarzy Zdrojowych. Od 1911 roku był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, gdzie w latach 1925–1935 zasiadał w zarządzie, a od 1928 do 1935 roku pełnił rolę sekretarza generalnego. W 1927 roku dołączył również do grona członków korespondentów Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1934 roku był aktywnym członkiem tej instytucji. W 1927 roku przyjął na siebie obowiązki prezesa Zarządu Głównego Związku Hallerczyków. W 1931 roku opublikował ważny podręcznik „Anthropologie des parties molles”, w którym prowadził badania nad porównawczą anatomią części miękkich człowieka, a także z zakresu ortopedii i rehabilitacji narządów ruchu.

W okresie okupacji, Edward Loth nie pozostał bierny; stał się członkiem Armii Krajowej, pracując w warszawskim Szpitalu Ujazdowskim i angażując się w tajne nauczanie. Wykładał w Prywatnej Szkole Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego pod przewodnictwem Jana Zaorskiego, co było ukrywaną formą działalności konspiracyjnej, zorganizowanej jako część tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w czasie powstania warszawskiego, gdzie z ginął wraz z żoną i córką pod gruzami kamienicy na Mokotowie, pełniąc obowiązki chirurga w punkcie opatrunkowym. Po śmierci został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A27-12-24/25).

Życie prywatne

Edward Loth, znany ze swojego zaangażowania w życie publiczne, 15 października 1909 roku sformalizował swój związek małżeński z Jadwigą Niemirycz, co stało się istotnym wydarzeniem w jego życiu osobistym.

Para doczekała się potomstwa – syna Felicjana, nazywanego „Felkiem”, który przyszedł na świat w 1914 roku i zmarł w 1982 roku. Felicjan Loth był nie tylko lekarzem medycyny i chirurgiem ortopedą, ale również więźniem Pawiaka. W czasie II wojny światowej aktywnie uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, co podkreśla jego odwagę oraz zaangażowanie w walkę o wolność. Jego życie i działalność są ważnym elementem rodzinnej historii.

Rodzina Edwarda Lotha była również wzbogacona o córkę Helenę, która urodziła się w 1916 roku. Wydarzenia te odzwierciedlają bogaty życiorys Edwarda i jego bliskich, którzy w trudnych czasach starali się przetrwać i działać na rzecz dobra społeczności.

Ordery i odznaczenia

Edward Loth, znany ze swojej wyjątkowej służby, otrzymał liczne odznaczenia za swoje zasługi. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7338,
• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Walecznych (przyznany czterokrotnie),
• Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną (Austro-Węgry, 1916),
• Medal Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry),
• Medal Zasługi Wojskowej z mieczami (1917, Austro-Węgry),
• Order Korony Świętego Stefana III klasy (Węgry).

Nagrody i wyróżnienia

Edward Loth, wybitny antropolog, zdobył uznanie w wielu dziedzinach, co znajduje odzwierciedlenie w jego nagrodach i wyróżnieniach.

• nagroda „Prix Broca” przyznana w 1920 roku przez Międzynarodowy Instytut Antropologii,
• nagroda „Prix Hollandais” z 1935 roku, także od Międzynarodowego Instytutu Antropologii,
• tytuł oraz medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, otrzymany w 1996 roku.

---

Oceń: Edward Loth

---