Jerzy Bartnik (żołnierz AK)

---

Życiorys

Wczesne lata

Jerzy Bartnik przyszedł na świat w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych, jako syn Edmunda Władysława Antoniego i Ireny z domu Borysoglebskiej. Miał również siostrę, Marię Teresę, znaną pod pseudonimem Diana, która odgrywała ważną rolę jako łączniczka w batalionie „Parasol”. Jego rodzina była związana z innymi bohaterami narodowymi, takimi jak Wojciech Olbrycht oraz Krystyna Witecka. Za sprawą babki Zofii Słońskiej, Jerzy miał bliskie związki z żołnierzami AK.

Po przeprowadzce do Gdyni w 1935 roku rozpoczął edukację w prywatnej szkole „Radosna”, a także nauczył się płynnie posługiwać językiem niemieckim. W przededniu II wojny światowej wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego, a po ukończeniu 5 klasy szkoły podstawowej w czerwcu 1939 roku wyruszył na obóz harcerski. Wkrótce później, jego ojciec zdecydował o wysłaniu rodziny do Warszawy, pozostając w Gdyni.

Okupacja

W wyniku inwazji Niemców na Polskę, życie Jerzego zostało dramatycznie zakłócone. Jego ojciec został aresztowany i tragicznie stracony. W obliczu tego nieszczęścia, jego matka przeniosła się do Zielonki pod Warszawą, gdzie Jerzy kontynuował naukę w szkole ojców Marianów znajdującej się na Pradze. W ich domu w Zielonce produkowano części do granatów. Niestety, w 1943 roku, po doniesieniu, zostali aresztowani i przewiezieni na al. Szucha. Tylko dzięki staraniom babci dzieci zostały uwolnione, podczas gdy matka Jerzego i jej siostra zostały deportowane do Auschwitz. Babka postanowiła przenieść dzieci do Kleszczyn pod Suchedniowem.

Partyzantka i konspiracja

Od 10 sierpnia 1943 roku Jerzy związał swoje życie z Armią Krajową, służąc w oddziałach dowodzonych przez „Ponurego”. Był najmłodszym żołnierzem w świętokrzyskich zgrupowaniach. Wziął udział w bitwie na Barwinku w dniu 16 września 1943 roku, a niedługo później awansował na stopień starszego strzelca. W styczniu 1944 roku został wysłany do Warszawy przez swojego dowódcę.

Po powrocie Jerzy pełnił rolę kuriera AK, który miał dostarczyć wiadomości do Florencji. W połowie 1944 roku, dzięki Czesławowi Kopczyńskiemu, wstąpił wraz z siostrą do batalionu „Parasol”, gdzie Jerzy sam stał się żołnierzem.

Powstanie warszawskie

W czasie powstania warszawskiego Jerzy był członkiem 3 plutonu 1 kompanii batalionu AK „Parasol”, walcząc na Woli. Wraz ze swoim batalionem brał udział w bitwie o pałacyk Michla przy ulicy Wolskiej 40 oraz w obronie cmentarzy kalwińskiego i ewangelickiego.

Od 9 sierpnia 1944 roku walczył na Starym Mieście, gdzie zajął stanowisko w batalionie NOW-AK „Gustaw” w oddziale specjalnym „Juliusz”, pełniąc funkcję dowódcy sekcji łączników i butelkarzy. Uczestniczył w obronie Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ulicy Sanguszki 1, gdzie odniósł poważne obrażenia, tracąc oko. Po operacji powrócił na front.

Następnie, walcząc w Śródmieściu, jego pluton został przydzielony do kompanii porucznika Wojciecha Pszczółkowskiego, znanego jako Kostek, w zgrupowaniu AK „Bartkiewicz”. Pełnił aktywną rolę w walkach o kościół Świętego Krzyża oraz na Krakowskim Przedmieściu.

W dniu 23 września 1944 roku, za swoje męstwo, został odznaczony przez generała Tadeusza Komorowskiego ps. Bór Orderem Virtuti Militari V klasy, stając się najmłodszym żołnierzem AK uhonorowanym tym odznaczeniem. W tym samym miesiącu awansował na kaprala.

Po kapitulacji powstania, Jerzy wpadł w ręce wroga, wraz z batalionem AK „Gustaw”. Od października 1944 roku przebywał w Stalagu XIB Fallingbostel, zwolnionym przez brytyjskie oddziały 8. Armii 17 kwietnia 1945 roku. Jerzy nosił numer jeniecki 140343. Po wyzwoleniu dołączył do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Losy powojenne

Po zakończeniu wojny Jerzy zdecydował się pozostać w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył studia z zakresu metalurgii na londyńskiej Politechnice. Otrzymał brytyjskie obywatelstwo i pracował w różnych krajach, w tym w USA, Kanadzie, Afryce oraz Szwajcarii. W 1992 roku powrócił na stałe do Polski.

7 czerwca 2001 roku został uhonorowany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Na wniosek Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari mianowano go na stopień kapitana zgodnie z decyzją nr 497/Komb. z 11 kwietnia 2008 roku przez Ministra Obrony Narodowej.

3 sierpnia 2008 roku, podczas obchodów 64. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego, został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, wyróżniając go za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz za działalność na rzecz środowisk kombatanckich.

28 maja 2011 roku Jerzy miał zaszczyt spotkać się z prezydentem USA, Barackiem Obamą, podczas jego wizyty w Polsce, co miało miejsce pod Pomnikiem Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Zmarł 13 grudnia 2011 roku na zator w szpitalu przy ulicy Szaserów w Warszawie. Jego ostatnie rytuały pogrzebowe odbyły się 20 grudnia tego samego roku w kościele garnizonowym przy ulicy Długiej w Warszawie, a jego miejsce wiecznego spoczynku znalazło się na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A12-1-2/3).

Ordery i odznaczenia

Jerzy Bartnik, jako odznaczony żołnierz Armii Krajowej, w swoim dorobku ma wiele prestiżowych wyróżnień, które świadczą o jego odwadze i poświęceniu dla ojczyzny. Poniżej przedstawiam zestawienie jego najważniejszych nagród:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, przyznany 23 września 1944,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 2008 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2001 roku,
• Krzyż Walecznych, otrzymany 6 września 1944,
• Medal Wojska, przyznany trzykrotnie,
• Krzyż Partyzancki,
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Złoty Krzyż Za zasługi dla ZHP z Rozetą z Mieczami,
• Medal „Pro Memoria”,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”,
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
• Odznaka Żołnierza Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK,
• Odznaka Batalionu AK „Parasol”,
• Odznaka 1 Pułku Specjalnego,
• Medal Wojny 1939–1945, przyznany przez Wielką Brytanię.

Te odznaczenia stanowią nie tylko wyraz uznania dla jego działań, ale także dowód na jego zaangażowanie w walkę o wolność i niepodległość Polski.

Książki

W literaturze dotyczącej Jerzego Bartnika można znaleźć interesujące pozycje, które dokumentują jego życie i działalność. Oto kilka z nich:

• „Magik i Lalka” – to dzieło stworzone przez Marię Wiśniewską, które zostało oparte na relacjach Jerzego Bartnika, znanego również jako Magik,
• „Pamiętaj – jesteś Polakiem” – komiks w autorstwie Dariusza Rygiela oraz Pawła Gajzlera, który przedstawia losy młodego „Magika” i jego związki z historią Польска.

---

Oceń: Jerzy Bartnik (żołnierz AK)

---