Jadwiga Piłsudska

---

Życiorys

Młodość

Jadwiga Piłsudska przyszła na świat 28 lutego 1920 roku, będąc drugą z córek przedślubnych Józefa Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej. Jej chrzestnym był znany polityk, Walery Sławek. Wczesne lata spędziła w Warszawie, gdzie razem z rodziną mieszkała w Belwederze oraz w Sulejówku, w dworku „Milusin”, podarowanym przez żołnierzy jej ojcu. Edukację rozpoczęła w przedszkolu stworzonym dla dzieci żołnierzy w Belwederze. Wierzchnią rolę w jej życiu odegrała również siostra, Wanda, z którą 1 lipca 1928 roku miała zaszczyt zostać matką chrzestną dwóch statków o nazwach „Jadwiga” i „Wanda”.

Po śmierci Piłsudskiego, która miała miejsce 2 kwietnia 1936 roku, Rada Familijna podjęła decyzję o zakupie folwarku na wschodnich terenach Polski, co miało służyć opiece nad córkami. W dniach 11 i 12 maja 1936 roku Jadwiga wzięła udział w uroczystościach żałobnych po babci, Marii z Billewiczów, której prochy złożono w Wilnie na wyraźne życzenie jej ojca. Wraz z matką Aleksandrą i siostrą Wandą złożyła urnę z sercem Piłsudskiego w krypcie. W 1937 roku Jadwiga rozpoczęła swoją przygodę z lotnictwem, uczęszczając do Gimnazjum Żeńskiego im. Wandy z Posseltów Szachtmajerowej, gdzie z sukcesem zdała egzamin dojrzałości w maju 1938 roku.

Po maturze, jej ambicje sięgnęły dalej; planowała rozpocząć studia na Politechnice Warszawskiej w jesieni 1938 r., z zamiarem poświęcenia się inżynierii i konstrukcji lotniczej. Rozpoczęła również kurs szybowcowy na Sokolej Górze, gdzie po trzech tygodniach ściśle połączyła swoje fascynacje. Współpraca z Aeroklubem Warszawskim pozwoliła jej zdobyć wszelkie potrzebne umiejętności, a po uzyskaniu najwyższej kategorii startowej w lotach wyczynowych, latała na szybowcach IS-B Komar oraz CW-5 bis, będąc członkiem Przysposobienia Wojskowego Kobiet.

W obliczu wojennych wydarzeń, Jadwiga ewakuowała się do Anglii, gdzie rozpoczęła studia na Newnham College Uniwersytetu Cambridge w dziedzinie architektury, kończąc je w 1946 roku na Polskiej Szkole Architektury przy Uniwersytecie w Liverpoolu. Podczas swojego pobytu uczęszczała także na kursy z zakresu urbanistyki oraz psychologii.

II wojna światowa

Wrzesień 1939 roku to czas, kiedy Jadwiga, wraz z matką i siostrą, znalazła się w Wilnie. Po agresji ZSRR na Polskę ewakuowały się do Kowna, a następnie przetransportowały specjalnym samolotem przez Łotwę i Szwecję do Anglii. Po przybyciu do Anglii, wnosiła o przyjęcie do Air Transport Auxiliary, jednak ze względu na swój młody wiek spotykała się z odmowami. W lipcu 1942 roku dołączyła do Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet, która podlegała British Royal Air Force’s Women’s Auxiliary Air Force. Była trzecią Polką (po por. Stefanii Wojtulanis oraz por. Annie Leskiej, które jako pierwsze cudzoziemki stawiły się w ATA) i jedną z kilku dusz, które zarejestrowały się w Air Transport Auxiliary, gdzie po przeszkoleniu osiągnęła stopień podporucznika.

Jadwiga spędziła dwa lata w tej służbie, awansując na porucznika (Second Officer). Jej stacjonowanie głównie odbywało się w White Waltham pod Londynem, m.in. z Anną Leską, Stefanią Wojtulanis, Klemensem Długaszewskim i Władysławem Turowiczem. W tym czasie mieszkała sama w Londynie. Jako ferry-pilot transportowała rozmaite typy samolotów, w tym bombowce, z fabryk na lotniska bojowe, a także uszkodzone maszyny do naprawy. Jej umiejętności uprawniały ją do latania na wielu różnych typach samolotów, w tym na Taylorcraft Auster, Fairey Barracuda, North American P-51 Mustang oraz Supermarine Spitfire – łącznie przez okres wojny wylatała 312 godzin na 21 typach samolotów bojowych, biorąc udział w średnio dwóch lotach dziennie. Dzięki zdolnościom i determinacji, nigdy nie miała wypadku w swojej karierze, co zostało docenione w opinii jej przełożonych.

Po zakończeniu działań wojennych, Jadwiga osiedliła się na stałe w Polsce w 1990 roku. O jej losach powstał dokumentalny film Polki nad Londynem, który opowiada o służbie Jadwigi, Stefanii Wojtulanis oraz Anny Leskiej. Piłsudska pojawiła się także w trzech odcinkach cyklu emitowanego przez TVP1 pod nazwą Notacje-Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Wystąpiła również w filmie Marka Widarskiego Kobiety i wojna oraz zorganizowano wystawę pod nazwą Ojczyźnie można służyć wszędzie … w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie na temat 忠ności dwóch pilotek. Zmarła 16 listopada 2014 roku w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 6-5-29).

Życie prywatne

W 1944 roku, Jadwiga poślubiła kpt. Andrzeja Jaraczewskiego, który był oficerem Marynarki Wojennej. Po wojnie zamieszkała w Anglii, gdzie kontynuowała swoją pasję architektoniczną z mężem, prowadząc wspólnie firmę. Jako matka miała dwoje dzieci: syna Krzysztofa oraz córkę Joannę, oboje obecnie także pracują jako architekci. Jadwiga z rodziną aktywnie uczestniczyła w działalności Instytutu Józefa Piłsudskiego Poświęconego Badaniu Najnowszej Historii Polski i z siostrą Wandą współzałożyła Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego.

Odznaczenia i wyróżnienia

Jadwiga Piłsudska, uznawana za postać niezmiernie ważną w historii Polski, ma na swoim koncie wiele zaszczytnych odznaczeń za swoją służbę. Wyróżniona została Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, co jest dowodem na jej wyjątkowe zaangażowanie.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w dniu swoich urodzin, 28 lutego 2008 roku, została uhonorowana przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi jedno z najwyższych wyróżnień w kraju.

W 2009 roku przyznano jej także odznakę weterana ATA, która została wręczona przez ambasadora brytyjskiego w Warszawie, jako wyraz uznania za jej zasługi. Następnie, w 2010 roku, otrzymała pamiątkową odznakę od Centrum Szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego w Dęblinie, co podkreśla jej wkład oraz znaczenie w obszarze inżynierii i lotnictwa.

W sierpniu 2007 roku Jadwiga Piłsudska została również laureatką wyróżnienia „Błękitne Skrzydła”, które przyznawane jest przez redakcję „Skrzydlatej Polski”. To prestiżowe wyróżnienie potwierdza jej znaczącą rolę w polskim lotnictwie.

Na koniec warto dodać, że w 2023 roku stała się bohaterką jednej z misji w grze komputerowej „Lotnicy – wojna w przestworzach”, co świadczy o jej trwałym wpływie na kulturę oraz historię.

Genealogia

W tej sekcji przedstawiamy drzewo genealogiczne znaczącej postaci, jaką była Jadwiga Piłsudska. Elementy genealogii ukazują nie tylko pochodzenie, ale również powiązania rodziny, które miały wpływ na jej życie i działalność.

_
Praprapradziadkowie	Kazimierz Ludwik Piłsudski ∞ 1750 Rozalia Puzyna	Walerian Bilewicz ∞ Połubińska	Ignacy Butler ∞ N.N.	Billewicz ∞ N.N.	Adam Billewicz ∞ N.N.	Kownacki ∞ N.N.	Joachim Michałowski (1744–1831) ∞ Ludwika Taraszkiewicz (1784–1836)	Wincenty Butler (zm. 1843) ∞ Małgorzata Billewicz (zm. ok. 1861)	Szczerbiński ∞ N.N.	N.N. ∞ N.N.	N.N. ∞ N.N.	N.N. ∞ N.N.	Zahorski ∞ N.N.	N.N. ∞ N.N.	Truskolaski ∞ N.N.	N.N. ∞ N.N.
Prapradziadkowie	Kazimierz Piłsudski (1752-ok. 1820) ∞ Anna Billewicz (1761–1837)		Wincenty Butler (zm. 1843) ∞ Małgorzata Billewicz (zm. ok. 1861)		Kacper Billewicz (zm. ok. 1840) ∞ Kownacka		Wojciech Michałowski ∞ Elżbieta Butler (zm. 1894)		Antoni Szczerbiński (ur. ok. 1793) ∞ Katarzyna Różewska (ur. ok. 1790)		Dominik Dyrmejko ∞ Franciszka Fieleska		Zahorski ∞ N.N.		Truskolaski ∞ N.N.
Pradziadkowie	Piotr Paweł Piłsudski (1794–1851) ∞ 1832 Teodora Urszula Butler (1811–1886)				Antoni Billewicz (1815–1860) ∞ Helena Michałowska (zm. 1846)				Michał Szczerbiński (ur. 1820) ∞ 1841 Anna Dyrmejko (ur. ok. 1816)				Stanisław Zahorski ∞ Karolina Truskolaska (zm. 1901)
Dziadkowie	Józef Wincenty Piłsudski (1833–1902) ∞ 1863 Maria Billewicz (1842–1884)								Piotr Paweł Szczerbiński (1846–1896) ∞ Julia Jadwiga Zahorska (1852–1894)
Rodzice	Józef Piłsudski (1867–1935) ∞ 1921 Aleksandra Szczerbińska (1882–1963)
_	Jadwiga Piłsudska (ur. 1920, zm. 2014)

---

Oceń: Jadwiga Piłsudska

---