Janina Hosiasson-Lindenbaum

---

Życiorys

Janina Hosiasson-Lindenbaum, będąca córką Józefa Hosiassona (1861–około września 1931) i Zofii Hosiasson (ur. 1876) z domu Feigenblatt, w młodości doświadczyła trudnych relacji rodzinnych. Jej rodzice rozwiedli się około 1900 roku, a jej ojciec, Józef, ożenił się ponownie z Henriettą Hosiasson. Józef był właścicielem domu agenturowo-towarowego na ulicy Trębackiej 4, reprezentując firmę Bourjois, natomiast jej matka była utalentowaną muzyczką. Z relacji Antoniego Marianowicza (1924–2003) wynika, iż Janina i jej matka utrzymywały dość chłodne, formalne kontakty.

Początkowo Janina uczęszczała do pensji prowadzonej przez panią Tymińską, następnie przez dwa lata była uczennicą 8-klasowej wyższej szkoły realnej A. Wareckiej, gdzie w czerwcu 1919 roku z powodzeniem zdała egzamin dojrzałości. W tym samym roku rozpoczęła studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, które trwały sześć lat. W swoim podaniu o przyjęcie na studia zaznaczyła, że urodziła się w Warszawie 6 grudnia 1899 roku i zadeklarowała przynależność do wyznania mojżeszowego.

Początkowo brała wykłady z matematyki i filozofii, gdzie miała zaszczyt uczyć się od znakomitych wykładowców, takich jak Leon Petrażycki, Wacław Sierpinski, Władysław Witwicki, Stefan Pieńkowski, Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Kotarbiński i Jan Łukasiewicz. W roku akademickim 1924/1925 po zaliczeniu 10 semestrów, zdecydowała się na urlop rektorski, by w pełni poświęcić się pisaniu pracy doktorskiej, którą obroniła w 1926 roku. Jej praca, zatytułowana „Uprawnienie rozumowania indukcyjnego”, spotkała się z uznaniem w środowisku akademickim.

W 1927 roku Janina rozpoczęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, aby ukończyć Studium Pedagogiczne oraz uzyskać dyplom nauczyciela. W międzyczasie, równolegle z pracą naukową, prowadziła lekcje z zakresu propedeutyki filozofii w szkołach średnich ogólnokształcących, a także publikowała materiały popularnonaukowe dotyczące nauczania logiki. W swojej działalności zajmowała się również tłumaczeniem tekstów dotyczących pedagogiki i filozofii, w tym prac Bertranda Russella dotyczących wychowania oraz historii filozofii.

W roku akademickim 1929/1930 spędziła część czasu w University of Cambridge, korzystając ze stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, gdzie prawdopodobnie pracowała pod kierunkiem G. E. Moore’a. Z tego okresu Janina opublikowała kilka artykułów dotyczących życia akademickiego w Cambridge oraz aktywnie uczestniczyła w badaniach i kongresach naukowych, takich jak „Pierwszy Kongres Matematyków Krajów Słowiańskich” w 1929 roku w Warszawie, czy „I Międzynarodowy Kongres Filozofii Naukowej” w Paryżu, w dniach 15–23 września 1935 roku.

Na ogół musimy przyznać, iż panna Hosiassonówna jest przeciwniczką bardzo poważną, która zagadnieniami z pogranicza logiki i rachunku prawdopodobieństwa zajmuje się od dawna, na której widoczny jest wpływ wysokiej kultury logicznej środowiska warszawskiego, a nadto należy mieć na względzie i tę okoliczność, iż jest ona wyrazicielką poglądów nie tylko swoich własnych.

Zygmunt Zawirski, Wrażenia z I Międzynarodowego Kongresu Filozofii Naukowej (15–23 września 1935), Kwartalnik Filozoficzny, s. 54, 1936, tom XIII, zeszyt 1.

W około 1935 roku Janina Hosiasson wyszła za mąż za Adolfa Lindenbauma (nawiasem mówiąc, w sprawozdaniach z I Międzynarodowego Kongresu Filozofii Naukowej nadal była określana jako „Hosiassonówna”). W początkowym okresie II wojny światowej utrzymywała kontakt z Georgem Edwardem Moorem poprzez listy, w których starała się uzyskać pomoc od Council for Assisting Refugee Philosophers. 6 września 1939 roku opuściła Warszawę wraz z grupą przyjaciół, w której znajdował się jej mąż, jednak szybko się od nich oddzieliła i rozpoczęła podróż na wschód Polski motorem razem z przypadkowo spotkanym znajomym, przemierzając 500 kilometrów. Ostatecznie spędziła miesiąc wśród ubogich chłopów ukraińskich, a następnie dotarła do miasta Równe, aby po kilku tygodniach przejść do Wilna.

Do 15 grudnia 1939 roku, czyli do momentu zamknięcia Uniwersytetu i Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, Janina kontynuowała swoją pracę naukową, wygłaszając wykłady w Towarzystwie Filozoficznym na temat postępu wiedzy z punktu widzenia epistemologicznego. Uczestniczyła aktywnie w Wileńskim Towarzystwie Filozoficznym. Przypuszczalnie w drugiej połowie 1941 roku została aresztowana przez Niemców lub kolaborujących z nimi Litwinów, po czym po kilku miesiącach w więzieniu, tragicznie zakończyła swoje życie w Ponarach w kwietniu 1942 roku.

Janina miała dwóch braci: kompozytora i adwokata Henryka Hosiassona (1896 w Warszawie –1948 w Bolonii) oraz lekarza i muzyka Stefana Hosiassona, który mieszkał w Paryżu i interesował się hipnozą. Dodatkowo miała jednego przyrodniego brata, Ludwika (Lutka) Hosiassona, z drugiego małżeństwa swojego ojca. Henryk Hosiasson miał jednego syna, Józefa Hosiassona, który żył w latach 1931–2018. Janina była również związana z Antonim Pańskim oraz była aktywną członkinią Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Zainteresowania badawcze

Badania Janiny Hosiasson-Lindenbaum koncentrowały się głównie na rozumowaniu indukcyjnym, które stanowiło fundament jej działalności naukowej. W swoich pracach analizowała różnorodne aspekty indukcji, w tym różne jej typy oraz praktyczne zastosowania teorii prawdopodobieństwa w kontekście logiki.

Hosiasson-Lindenbaum szczegółowo badała również zagadnienia związane z uzasadnieniami wnioskowania indukcyjnego, dążąc do znalezienia odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące tego procesu. Jej prace obejmowały także psychologiczną analizę rozumowania indukcyjnego, co pozwoliło na głębsze zrozumienie mechanizmów rządzących tym sposobem myślenia.

---

Oceń: Janina Hosiasson-Lindenbaum

---