Antoni Marianowicz

---

Życiorys

Antoni Marianowicz urodził się w rodzinie wyznania ewangelicko-reformowanego o żydowskich korzeniach. Jego ojcem był przedsiębiorca Gustaw Berman (1885–1941), a matką Natalia Paulina z domu Brin. W swoich młodzieńczych latach ukończył Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie, a maturę zdał w 1942 roku na tajnych kompletach w warszawskim getcie. To właśnie tam podjął naukę prawa w ramach kursów prowadzonych przez Mieczysława Ettingera.

W lipcu 1942 roku, korzystając z fałszywych dokumentów, udało mu się wydostać z getta wraz z matką, podczas gdy jego ojciec zmarł w 1941 roku. Przyjął nazwisko Mieczysław Chmielewski, a później zmienił je na Antoni Marianowicz, które zachował do końca swojego życia.

Po zakończeniu II wojny światowej, w lutym 1945 roku, Marianowicz osiedlił się w Łodzi, gdzie rozpoczął pracę w agencji prasowej Polpress. Wkrótce potem podjął współpracę z satyrycznym tygodnikiem „Szpilki”. W 1946 roku wyjechał do Brukseli jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej, a następnie pracował jako attaché w Poselstwie RP w tym mieście. W 1947 roku wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, pozostając w niej aż do roku 1980.

Po powrocie do Warszawy w 1948 roku, Marianowicz podjął pracę jako redaktor w „Przeglądzie Międzynarodowym” oraz w „Szpilkach”. Od 1955 roku, utrzymując się z pracy pisarskiej, przetłumaczył liczne utwory literackie z języka angielskiego i niemieckiego, a także zajmował się adaptacjami teatralnymi i musicalami. Pracował z teatrzykiem Syreny, a w jego dorobku znalazły się takie sztuki jak: „My Fair Lady”, „Człowiek z La Manchy”, „Hello, Dolly” oraz „Skrzypek na dachu”.

Pisał teksty satyryczne dla kabaretów radiowych i telewizyjnych, współpracując z takimi formacjami jak teatrzyk Jeremiego Przybory Eterek, kabaret Stańczyk, program telewizyjny „Wielokropek” oraz „Delikatesy”. Był autorem wielu telewizyjnych przedstawień i szopek noworocznych, a także autorem piosenki „Kaziu, zakochaj się”, którą napisał Jeremi Przybora z myślą o Marianowiczu dla Kabaretu Starszych Panów.

Antoni Marianowicz był aktywym członkiem wielu stowarzyszeń twórczych, w tym Związku Literatów Polskich, PEN Clubu oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. W latach 1974–1978 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego, a od 1984 do 1992 członka zarządu, oraz od 1996 aż do śmierci w 2003 roku – prezesa tej organizacji.

Ostatnie lata życia spędził w Warszawie, gdzie zmarł. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym (kwatera W/5/5). Jego życie prywatne również miało swoje zawirowania; był trzykrotnie żonaty, a jego ostatnią małżonką była dziennikarka Margarita Rajewa.

Twórczość

Antoni Marianowicz jest znanym autorem, który skupiał się głównie na satyrze, tworząc różnorodne dzieła, takie jak wiersze, utwory estradowe oraz opowiadania. Jego bogaty dorobek obejmuje kilkanaście zbiorów, które ukazują jego wielką pasję twórczą.

W ciągu swojej kariery napisał, przetłumaczył lub zaadaptował na scenę przeszło czterdzieści pięć utworów, wśród których znajdują się znaczące tytuły. Do najpopularniejszych z nich można zaliczyć: Arszenik i stare koronki, Madame Sans-Gêne, My Fair Lady, Hello Dolly! oraz Zorba.

W jego bogatej twórczości translatorskiej znajdują się także humoreski i opowiadania Marka Twaina, a także purnonsensowe wiersze Edwarda Leara i Lewisa Carrolla. Co ciekawe, w jego dorobku literackim znaczną rolę odgrywają utwory dla dzieci, w tym również Alicja w Krainie Czarów.

Oprócz literackich działań, Antoni Marianowicz jest autorem wspomnień, które są świadectwem jego życia i doświadczeń. Do jego najważniejszych dzieł należą:

• Pchli targ (WRiTV, Warszawa 1991),
• Życie surowo wzbronione (Czytelnik, Warszawa 1995),
• Polska, Żydzi i cykliści. Dziennik roku przestępnego 1996 (Iskry, Warszawa 1999),
• Wyciąg na szklaną górę. Dziennik roku przestępnego 2000 (Sens, Poznań 2002).

Warto również wspomnieć, że Marianowicz wydał kryminał Igranie z ogniem w 1964 roku, który ukazał się w serii Z jamnikiem. Jego twórczość jest bogata i różnorodna, co czyni go niezwykle interesującą postacią w polskiej literaturze.

Ordery i odznaczenia

Antoni Marianowicz był wyróżniającą się postacią, której życie i praca zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami. Poniżej prezentowane są jego najważniejsze ordery i odznaczenia:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 28 sierpnia 1998 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1974 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 19 lipca 1946 roku,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1978 roku.

---

Oceń: Antoni Marianowicz

---