Mariusz Ziółkowski (archeolog)

Nauka i edukacja

Mariusz Szczęsny Ziółkowski, urodzony 20 października 1953 roku w Warszawie, to wybitny polski archeolog i profesor nauk humanistycznych. Obecnie piastuje zaszczytną funkcję profesora na Uniwersytecie Warszawskim, a także pełni rolę kierownika Ośrodka Badań Prekolumbijskich. Dodatkowo, jest profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Katolickim Santa María w Arequipie, w Peru.

W swojej młodzieńczej karierze akademickiej, w latach 1972–1977, studiował archeologię oraz historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Już w 1974 roku zdobył Diploma des Hautes Etudes de Langue et Civilisation Françaises w Paryżu. Na swojej macierzystej uczelni obronił pracę doktorską zatytułowaną Pachap unanchan: el calendario metropolitano del Imperio Inka w 1986 roku. W 1997 roku uzyskał habilitację za pracę Studium La guerra de los wawquis: Los mecanismos y los objetivos de la rivalidad dentro de la élite inca, s. XV – XVI.

Badania Mariusza Ziółkowskiego koncentrują się na archeoastronomii, archeologii oraz etnohistorii Inków. Zajmuje się również metodyką i zastosowaniem datowania bezwzględnego. W ciągu swojej kariery naukowej jest autorem lub współautorem aż 70 prac naukowych.

W 1998 roku Mariusz Ziółkowski został odznaczony peruwiańskim Orderem Zasługi za Wybitną Służbę w klasie oficera. Natomiast w 2023 roku otrzymał Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”, co stanowi wyraz uznania dla jego wkładu w rozwój nauki.

Członek

Mariusz Ziółkowski jest członkiem wielu prestiżowych instytucji naukowych, dzięki swoim osiągnięciom w dziedzinie archeologii.

  • Deutsches Archäologisches Institut, Berlin, Niemcy,
  • Institute of Andean Studies, Berkeley, Kalifornia, USA,
  • Société des Américanistes, Paryż, Francja,
  • Société Européenne d’ Astronomie dans la Culture (SEAC),
  • The Explorers Club, Nowy Jork, USA,
  • wiceprezes Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykanistycznych.

Publikacje

Książki

Autorzy M. Ziółkowski oraz Robert M. Sadowski są redaktorami znaczącej publikacji zatytułowanej „Time and Astronomy in the Inca Empire”, która ukazała się w serii BAR International Series 459 w 1989 roku w Oxfordzie.

Innym istotnym dziełem jest książka „La Arqueostaronomia en la investigación de las culturas andinas”, wydana w 1992 roku przez Instituto Otavaleño de Antropologia oraz Banco Central del Ecuador w Quito, również w redakcji M. Ziółkowskiego i Roberta M. Sadowskiego.

W roku 1994 ukazała się publikacja „Andes. Radiocarbon Database for Bolivia, Ecuador and Peru”, opracowana przez M. Ziółkowskiego i zespół z Gliwickiego Laboratorium Radiowęglowego. Warto również zwrócić uwagę na książkę „La guerra de los wawqui”, która analizuje mechanizmy oraz cele rywalizacji wśród inkaskiej elity w okresie XV – XVI wieku, wydana w 1997 roku w kolekcji Abya Yala.

W 2000 roku M. Ziółkowski oraz Oriana Wichrowska przygotowali pracę badawczą „Iconografía de los Keros de la colección del Museum fur Völkerkunde de Berlin”, która znalazła się w Boletinie Misión Arqueológica Andina, tom 4. W tym samym roku powstała książka „El Proyecto Arqueológico Condesuyos. Temporadas 1996-1999”, redagowana przez M. Ziółkowskiego i Luisa Augusto Belan Franco.

Artykuły

Wśród znaczących artykułów Mariusza Ziółkowskiego znajduje się praca z 1979 roku, zatytułowana „Acerca de algunas funciones de los keros y de las akillas en el Tawantinsuyu incaico y en el Peru colonial”, opublikowana w „Estudios Latinoamericanos”. Z kolei w 1981 roku opublikował artykuł „La función de los planetas en las creencias y los rituales andinos” w „Sarance, Revista del Instituto Otavaleño de Antropología”.

W 1983 roku miał miejsce ważny wkład w badania nad inkaską edukacją oraz rytuałami w jego artykule „La piedra del cielo: algunos aspectos de la educación e iniciación religiosa de los principes incas”, opublikowanym w „Ethnologia Polona”. Kolejne ważne artykuły poświęcone są kalendarzowi inkaskiemu oraz jego roli w mitologii i rytuałach, które ukazały się w latach 1985-1994 przez różne czasopisma, w tym „Revista Española de Antropología Americana” oraz „Anthropologica del DCS PUCP”.

Publikacje wspólnie z Arnoldem Lebeufem

W 1991 roku, M. Ziółkowski wraz z Arnoldem Lebeufem opublikowali artykuły, takie jak „Archéoastronomie?”, w „Les Nouvelles de l’Archéologie” oraz „Les Incas, savaient-ils prévoir les éclipses de lune?”, w „Astronomie et Sciences Humaines”.

Publikacje wspólnie z Robertem M. Sadowskim

Współpraca z Robertem M. Sadowskim zaowocowała kilkoma znaczącymi wydaniami. Wśród nich jest artykuł z 1982 roku „Los problemas de la reconstrucción de los calendarios prehispánicos andinos”, a także raport z badań archeoastronimicznych w Ingapirce opublikowany w 1985 roku oraz szereg innych ważnych prac z lat 1989-1991, które rzucają światło na inkaskie systemy czasowe i astronomię.

publikacje wspólnie z Robertem M. Sadowskim i Karolem Piaseckim

Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z Karolem Piaseckim nad publikacją „Stone rings of Northern Poland”, która ukazała się w 1982 roku w książce „Archaeoastronomy in the Old World”.

Publikacja wspólna z Janem Szemińskim

W 2006 roku Ziółkowski wspólnie z Janem Szemińskim opublikował dzieło pt. „Mity, Rytuały i polityka Inków”, które zostało wydane w Warszawie przez PIW jako część serii ceramowskiej.

Publikacje wspólnie z Arnoldem Lebeufem i Robertem M. Sadowskim

W 1991 roku, Ziółkowski, Lebeuf i Sadowski opublikowali znaczący artykuł „13 Grudnia, czyli rzecz o Słońcu, Skordiowie i Ludwiku Stommie”, który pojawił się w „Etnografii Polskiej”.

Główną ideą tych prac jest zrozumienie powiązań między astronomią a inkaskimi wierzeniami oraz rytuałami, odzwierciedlając głębokie zrozumienie kultury andyjskiej oraz jej kosmologii.

Przypisy

  1. Wręczenie medali „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”. gov.pl, 24.11.2023 r. [dostęp 29.11.2023 r.]
  2. Condecorados: Orden al Merito por Servicios Distinguidos. rree.gob.pe. [dostęp 18.09.2017 r.]

Oceń: Mariusz Ziółkowski (archeolog)

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:18