Jan Maruszewski, znany także pod pseudonimem Janusz, to postać, która na zawsze zapisała się w historii Polski jako uczestnik dramatycznych wydarzeń II wojny światowej.
Urodził się w Warszawie 7 maja 1926 roku, a swoje życie zakończył 27 stycznia 2020 roku. W trakcie wojny był powstańcem warszawskim, walcząc w szeregach Batalionu „Zośka”, który odegrał kluczową rolę w powstaniu stolicy w 1944 roku.
Życiorys
Jan Maruszewski był synem Wincentego oraz Marii z Namierowskich. Przed wybuchem powstania warszawskiego mieszkał wraz z rodziną pod adresem ul. Okopowej 53, znajdując się na terenie Woli. Jego aktywność rozpoczęła się 1 sierpnia 1944 roku, kiedy to w pierwszym dniu powstania zdobył karabin i postanowił dołączyć jako ochotnik do elitarnego Batalionu „Zośka”. Trzeciego sierpnia został zaprzysiężony w I plutonie „Włodek” – w ramach kompanii „Maciek” w batalionie „Zośka” oraz Zgrupowaniu „Radosław” Armii Krajowej.
W trakcie działań wojennych brał udział w walkach o cmentarz żydowski oraz cmentarze ewangelickie, które znajdują się na Woli. Po wycofaniu się w kierunku Starego Miasta został ranny 11 sierpnia. Po zranieniu przebywał w szpitalach powstańczych usytuowanych przy ul. Podwale oraz Długiej, a także w szpitalu, który mieścił się przy ul. Miodowej. Po ewakuacji do Śródmieścia znów trafił do szpitala, z którego, po kapitulacji, został deportowany jako jeniec do Stalagu 344 Lamsdorf. Udało mu się uciec z niewoli podczas transportu z Łambinowic do Szczecina.
Po wojnie doświadczał represji. Został aresztowany 3 sierpnia 1945 roku pod zarzutem próby obalenia ustroju Polski Ludowej i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. Odbywał wyrok w latach 1945-1950; w 1947 roku skorzystał z amnestii, co skutkowało zmianą wyroku do 5 lat, a jego karę odbywał we Wronkach.
Jan Maruszewski znalazł się wśród dwudziestu powstańców warszawskich, którzy 16 kwietnia 2015 roku zostali odznaczeni przez ambasadora Republiki Federalnej Niemiec Rolfa Nikela – Krzyżem Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, w uznaniu dla ich działań na rzecz pojednania polsko-niemieckiego.
Ostatecznie spoczął w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D18-P03-4).
Przypisy
- nekrolog, Gazeta Wyborcza 01.02.2020 r.
- a b c Jan Maruszewski. 1944.pl. [dostęp 29.01.2020 r.]
- a b Nie żyje "Janusz", jeden z ostatnich żołnierzy batalionu "Zośka". tvn24.pl. [dostęp 29.01.2020 r.]
- Weterani powstania warszawskiego odznaczeni. mypolacy.de. [dostęp 29.01.2020 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Aleksandr Urniżewski | Kazimierz Pogorzelski | Bronisław Piekarski | Eugeniusz Dreszer | Henryka Martyniak | Teodor Pajewski | Jerzy Ciszewski (1916–1983) | Henryk Hebda | Stefan Blank-Weissberg | Jan Gralewski (kurier) | Stanisław Płonczyński | Jan Gabarski | Mirosław Panufnik | Zygmunt Bronisław Sawicki | Tadeusz Zawadziński | Bohdan Mincer | Ryszard Gużewski | Konstanty Aleksandrowicz (legionista) | Janusz Sobierajski | Julian MichauxOceń: Jan Maruszewski