Stefan Władysław Blank-Weissberg, urodzony 23 marca 1900 roku w Warszawie, zapisał się w historii jako wybitny polski entomolog oraz pszczelarz. Jego kariera i pasje przyrodnicze były jedynie częścią jego życia, w którym odegrał również istotną rolę w strukturach wojskowych.
Jako porucznik łączności rezerwy Wojska Polskiego, Blank-Weissberg zdobył szacunek i uznanie w swoim środowisku. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Stefan Blank-Weissberg przyszedł na świat 23 marca 1900 roku w Warszawie, w rodzinie Franciszka i Ludwiki. W wieku czternastu lat rozpoczął swoją wojskową karierę, wstępując do Legionów Polskich. Z dniem 1 grudnia 1919 roku, jako podoficer byłych Legionów Polskich, został mianowany podporucznikiem Wojsk Łączności. W tym okresie służył w 1 Pułku Telegraficznym, a następnie w Dywizji Litewsko-Białoruskiej oraz 7 Dywizji Piechoty. Ukończył Szkołę Podchorążych Polskiej Organizacji Wojskowej oraz Szkołę Telegraficzną. W 1921 roku znalazł się w rezerwie.
Dnia 8 stycznia 1924 roku, zaakceptowano jego awans do stopnia porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 oraz 99. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności. Wówczas miał przydział w rezerwie do 2 Pułku Łączności w Jarosławiu, a w 1934 roku – do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu.
Po zakończeniu służby wojskowej, Blank-Weissberg zdecydował się na kontynuację nauki, studiując nauki przyrodnicze na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1921 roku równolegle pracował jako asystent w Państwowym Muzeum Przyrodniczym. Dodatkowo, w 1923 roku przez rok był związany z Instytutem Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego. Następnie przeniósł się do Wilna, gdzie kontynuował kształcenie na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego oraz pracował w Zakładzie Zoologii, uzyskując tam w 1924 roku stopień doktora.
W 1926 roku powrócił do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę w Zakładzie Parazytologii Państwowego Zakładu Higieny. Od roku 1930 przez cztery lata był starszym asystentem w Zakładzie Zoologii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a później awansował na adiunkta w świeżo utworzonym Zakładzie Pszczelarstwa SGGW. Po czterech latach objął kierownictwo tego zakładu, rozpoczynając jednocześnie prowadzenie wykładów. Działalność w obszarze pszczelarstwa obejmowała również funkcję sekretarza generalnego Centralnego Związku Pszczelarzy RP, a także współpracę jako ekspert z Ministerstwem Rolnictwa oraz innymi organizacjami entomologicznymi i pszczelarskimi.
W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany, a podczas kampanii wrześniowej pełnił dowództwo nad służbą telegraficzną w obszarze wschodniej Lubelszczyzny. Po inwazji ZSRR na Polskę, w niewyjaśnionych okolicznościach trafił do sowieckiej niewoli i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, tragicznie zginął z rąk funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało zostało potajemnie pochowane w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Tam, od 17 czerwca 2000 roku, znajduje się oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jego nazwisko widnieje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 56.
Upamiętnienie
W dniu 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło dokonał pośmiertnego mianowania Stefana Blank-Weissberga na stopień kapitana. To wyjątkowe wyróżnienie miało miejsce w kontekście uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”, które odbyły się 9 listopada 2007 roku w Warszawie.
Ordery i odznaczenia
Stefan Blank-Weissberg otrzymał kilka istotnych odznaczeń, które potwierdzają jego wkład w historię i walkę o niepodległość Polski.
- Krzyż Niepodległości – przyznany 16 marca 1937 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”, który zastąpił wcześniej nadany Medal Niepodległości z dnia 25 stycznia 1933 roku,
- Krzyż Walecznych.
Publikacje
Stefan Blank-Weissberg jest autorem wielu znaczących publikacji, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy w różnych dziedzinach. Oto niektóre z jego ważniejszych prac:
- „Barcie i kłody w Polsce” /1937/,
- „Pływak z uwzględnieniem chrabąszcza i niektórych innych chrabąszczy krajowych” /1928/,
- „Znaczenie temperatur skrajnych w ekologii i biogeografii” /1932/.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 73 [dostęp 17.10.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 32.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28.12.1919 r., s. 2761.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 974.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 962.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 892.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 878.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 176.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 695.
- M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
- M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Gralewski (kurier) | Franciszek Leszczyński (oficer) | Jacek Mackiewicz | Stanisław Bem | Edward Capałła | Kazimierz Skorupka | Jerzy Chełstowski | Andrzej Klusiewicz | Jerzy Modrzewski | Józef Sieczkowski (pilot) | Henryk Hebda | Jerzy Ciszewski (1916–1983) | Teodor Pajewski | Henryka Martyniak | Eugeniusz Dreszer | Bronisław Piekarski | Kazimierz Pogorzelski | Aleksandr Urniżewski | Jan Maruszewski | Stanisław PłonczyńskiOceń: Stefan Blank-Weissberg