Eugeniusz Szpręglewski, urodzony 14 grudnia 1881 roku w Warszawie, to postać o znaczącym wpływie w historii Wojska Polskiego. Jego życie, choć zakończone po 1940 roku, pozostaje przykładem poświęcenia i oddania sprawie narodowej.
Jako pułkownik uzbrojenia, Szpręglewski odegrał kluczową rolę w organizacji i rozwoju wojskowych struktur uzbrojenia, a jego odwaga została doceniona poprzez nadanie mu Orderu Virtuti Militari, honorowego odznaczenia, które przyznawane jest za wybitne zasługi w służbie wojskowej.
Życiorys
Urodziny Eugeniusza Szpręglewskiego miały miejsce 14 grudnia 1881 roku w Warszawie, w rodzinie Pawła oraz Anieli z Czajkowski (Czaykowskich). W 1902 roku z powodzeniem ukończył gimnazjum w Warszawie. Następnie podjął studia na wydziale fizyczno-matematycznym Carskiego Uniwersytetu Warszawskiego, jednak w 1904 roku odstąpił od nauki w wyniku strajku studenckiego.
W 1906 roku zdobył dyplom szkoły oficerskiej, po czym służył w artylerii armii rosyjskiej. W dniu 13 września 1917 roku awansował na pułkownika. W trakcie swojej służby w armii rosyjskiej doznał ran i kontuzji aż sześciokrotnie.
Po rewolucji październikowej, Eugeniusz Szpręglewski objął stanowisko prezesa Związku Wojskowych Polaków przy Rosyjskiej 2 Armii. Od 6 grudnia 1917 roku związał swój los z I Korpusem Polskim w Rosji, a od 12 lutego 1918 roku pełnił funkcję szefa jego sztabu. Jego męstwo w trakcie zdobycia Bobrujska 3 lutego 1918 roku zostało uhonorowane Amarantową Wstążką.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Eugeniusz został przyjęty do Wojska Polskiego 15 listopada 1918 roku. 11 czerwca 1920 roku, zatwierdzono go w stopniu podpułkownika, datując to na 1 kwietnia 1920 roku, w artylerii, w grupie byłych oficerów Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził artylerią w ramach „grupy warszawskiej” podczas bitwy pod Radzyminem. W kolejnym roku, w stopniu pułkownika, kontynuował służbę w Departamencie Uzbrojenia MSWojsk., a jego macierzystym oddziałem był 1 pułk artylerii polowej Legionów.
Na 3 maja 1922 roku został zweryfikowany jako pułkownik, przyznano mu 7. lokatę w korpusie oficerów uzbrojenia, a jego oddziałem macierzystym był Okręgowy Zakład Uzbrojenia Nr I w Warszawie. W 1923 roku znajdował się w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I, a w następnym roku pełnił służbę w Zbrojowni nr 2 w Warszawie, przy tym pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I. Z czasem przeszedł do Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia.
1 kwietnia 1929 roku przeniesiono go do Departamentu Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdzie objął stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy szefa departamentu. W grudniu 1930 roku został kierownikiem Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia. Oprócz aktywności zawodowej, angażował się również w działalność społeczną, współpracując z Komitetem Krzyża i Medalu Niepodległości, pełniąc funkcję przewodniczącego I Podkomisji I-go Korpusu oraz Związków Frontu Zachodniego.
Na 31 marca 1932 roku Eugeniusz Szpręglewski przeszedł w stan spoczynku. W 1934 roku znajdował się w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, z przydziałem do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I, co oznaczało, że był „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Po zakończeniu czynnej służby zastał zatrudniony w Państwowych Wytwórniach Uzbrojenia, gdzie pełnił funkcję referenta uzbrojenia.
Podczas drugiej wojny światowej służył jako oficer w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, znanej jako „Wyspa Wężów”.
Ordery i odznaczenia
Eugeniusz Szpręglewski był nie tylko zasłużonym żołnierzem, ale również osobą, która otrzymała wiele odznaczeń honorowych za swoje zasługi i poświęcenie. Wśród najważniejszych nagród, które otrzymał, należy wymienić:
- krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6693, przyznany w 1922 roku,
- krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 7 listopada 1925 roku,
- krzyż walecznych,
- złoty krzyż zasługi, którego otrzymanie miało miejsce 17 stycznia 1938 roku,
- medal niepodległości, przyznany 8 listopada 1937 roku,
- amarantowa wstążka, datowana na 1918 rok,
- medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
- medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
- brązowy medal za długoletnią służbę,
- odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji,
- odznaka pamiątkowa więźniów ideowych,
- medal zwycięstwa (Médaille Interalliée).
Jego życie i osiągnięcia są doskonałym przykładem oddania i patriotyzmu, co czyni go postacią, którą należy pamiętać.
Przypisy
- Tu poprawiono datę urodzenia z „14” „18” grudnia 1881. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 07.12.2022 r.]
- Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 14.10.2021 r.]
- a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 304. [dostęp 12.11.2021 r.]
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28.01.1931 r., s. 21.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22.02.1932 r., s. 119.
- M.P. z 1939 r. nr 19, poz. 33 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409 „za pracę na polu odzyskania niepodległości”.
- Z dokumentów chwili. „Ojczyzna i Postęp”, s. 17, 20, Nr 199 z 20.04.1918 r.
- Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31.05.1922 r.
- 12 sierpnia. rok1920.pl. [dostęp 22.09.2016 r.]
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 07.07.1920 r., s. 553.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1227, 1233, 1244.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1351, 1363.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 439, 501.
- Kolekcja ↓, s. 5.
- Kolekcja ↓, s. 4.
- Kolekcja ↓, s. 2.
- Kolekcja ↓, s. 1.
- Spis oficerów 1921 ↓, s. 277, 907.
- Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
- M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1083 „za zasługi na polu organizacji armji” - jako pułkownik Eugeniusz Spręglewski.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 06.07.1929 r., s. 205.
- Ziomek 2014 ↓, s. 106, wg autorki w latach 1927-1929 miał być szefem tego departamentu.
- Spis oficerów 1921 ↓, s. 277, 907.
- Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Heine | Emil Demke | Stefan Gąsiewicz | Jarosław Andrychowski | Zbigniew Banaś | Teodor Niewiadomski | Franciszek Kiliński | Karol Kryński | Mariusz Ochalski | Maciej Matthew Szymanski | Marian Buczyński (1921–1944) | Tadeusz Caspaeri-Chraszczewski | Jan Kopałka | Władysław Bohuszewicz | Kazimierz Brauliński | Eugeniusz Fichs | Artur Kronenberg | Jan Tataj | Leszek Lamparski | Jerzy ZabielskiOceń: Eugeniusz Szpręglewski