Anna Świderkówna

---

Życiorys

Anna Świderkówna była córką chemików, Mariana Świderka oraz Haliny Borkowskiej. Już przed wybuchem II wojny światowej z zapałem zgłębiała historię oraz kulturę antyczną. W trakcie powstania warszawskiego pełniła funkcję sanitariuszki, a w wyniku wydarzeń wojennych stała się więźniem niemieckiego obozu jenieckiego.

Po zakończeniu wojny zdecydowała się na podjęcie studiów na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego w zakresie filologii klasycznej. W 1949 roku ukończyła te studia, a już w 1946 roku, gdy była na pierwszym roku, zaczęła pracować jako asystentka prof. Jerzego Manteuffla, który był pierwszym polskim papirologiem i twórcą Katedry Papirologii na Wydziale Historycznym UW. W 1951 r. obroniła doktorat z dziedziny papirologii.

W 1957 roku odbyła stypendium przyznane przez rząd francuski w Instytucie Papirologii Sorbony w Paryżu. Dwa lata później, w 1959 roku, spędziła dziewięć miesięcy pracując naukowo w Egipcie. Dzięki uchwale z 5 kwietnia 1960 roku uzyskała habilitację na Wydziale Historycznym UW na podstawie pracy pt. „W „Państwie” Apolloniosa”, a w 1961 roku została docentem. W 1962 objęła kierownictwo Katedry Papirologii, które pełniła przez następne czterdzieści lat, aż do 1991 roku.

W 1968 roku została mianowana profesorem nadzwyczajnym, a w 1986 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Po przejściu na emeryturę w 1997 roku, Anna Świderkówna wielokrotnie reprezentowała Polskę na międzynarodowych konferencjach oraz sympozjach, które dotyczyły historii literatury i kultury antycznej.

W późniejszym etapie swojej kariery naukowej oraz literackiej szczególnie ważną rolę odegrała Biblia oraz jej wpływ na dzieje kultury. Temat ten, a także popularyzację wiedzy o Biblii, jej historiach i postaciach, opisała w wielu książkach i artykułach; do najsłynniejszych należy kilkuczęściowy cykl Rozmowy o Biblii (1994–2006). Publikowała swoje prace m.in. w takich periodykach jak „Znak”, „Tygodnik Powszechny” oraz „Gazeta Wyborcza”.

W swoich pracach podejmowała także wątki osobiste oraz autobiograficzne, w szczególności dotyczące sensu i roli wiary chrześcijańskiej, opisywała swój udział w powstaniu warszawskim oraz roczny pobyt w klasztorze benedyktynek w Żarnowcu w 1978 roku.

Mieszkała w Warszawie przy ulicy Marszałkowskiej. Anna Świderkówna zmarła 21 sierpnia 2008 roku i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 242-4-13).

Media i spotkania

Anna Świderkówna przez całe swoje życie związana była z warszawskim Radiem Józef, gdzie współtworzyła cotygodniową audycję pt. Prawie wszystko o Biblii. Tytuł audycji był bezpośrednio inspirowany jedną z książek jej autorstwa, co pokazuje w jak bliski sposób łączyła swoją pasję z twórczością literacką.

Oprócz tego, prowadziła także programy dotyczące Biblii w Radiu Maryja, co ukazuje jej zaangażowanie w popularyzację wiedzy biblijnej i duchowej między słuchaczami.

Anna organizowała również cotygodniowe spotkania poświęcone tematyce biblijnej, które odbywały się w sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie, mieszczącym się na ulicy Rakowieckiej. Tam, w atmosferze refleksji i modlitwy, prowadziła dyskusje oraz spotkania z zainteresowanymi.

Dodatkowo, była aktywnym uczestnikiem obozów dla młodzieży szczególnie uzdolnionej, organizowanych przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, gdzie mogła dzielić się swoją wiedzą i pasją z młodym pokoleniem.

Członkostwo

Anna Świderkówna to postać o bogatym dorobku naukowym oraz społecznym. Jej działalność obejmowała różnorodne organizacje i stowarzyszenia, które miały kluczowe znaczenie w kontekście kultury oraz nauki.

• była członkinią Międzynarodowego Stowarzyszenia Papirologów,
• zasiadała w Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk,
• należała do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich,
• pełniła rolę Damy Rycerskiego Zakonu Grobu Bożego w Jerozolimie (Ordo Equestris S. Sepulchri Hierosolymitani).

Nagrody

Wyróżnienia, które otrzymała Anna Świderkówna, potwierdzają jej znaczący wpływ na rozwój kultury i nauki w Polsce. W 1999 roku zdobyła prestiżową Nagrodę im. Księdza Idziego Radziszewskiego, przyznawaną przez Towarzystwo Naukowe KUL, za całokształt dorobku naukowego, który odzwierciedlał duch humanizmu chrześcijańskiego.

W 2006 roku zdobyła główną nagrodę „Feniksa”, która znana jest jako „Złoty Feniks”, co stanowiło kolejne uznanie dla jej twórczości. Rok później, w 2007, Anna została uhonorowana literacką nagrodą im. J. Parandowskiego przyznawaną przez polski PEN Club, co dodatkowo podkreśla jej literacki wkład w kulturę narodową.

W 2008 roku, po jej śmierci, Anna Świderkówna została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co jest najwyższym uznaniem dla osób, które wniosły znaczący wkład w rozwój kraju.

Twórczość (wybór)

W dorobku Anny Świderkówny można znaleźć szereg niezwykle istotnych publikacji, które znacząco wpłynęły na rozwój wiedzy o starożytnej Grecji i problematyce biblijnej. Oto niektóre z jej kluczowych prac:

• „W „państwie” Apolloniosa. Społeczeństwo wczesnoptolemejskie Fajum w świetle Archiwum Zenona” (1959, rozprawa habilitacyjna),
• „Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku” (1959),
• „Historie nieznane Historii” (1962),
• „Hellada królów” (1969),
• „Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta” (1974),
• „Papirologia i papirusy” (1974),
• „Siedem Kleopatr” (1978),
• „Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów” (1983),
• „Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego” (1991),
• „Rozmowy o Biblii” (1994; w późniejszych wydaniach pt. „Rozmowy o Biblii: Prawo i prorocy”),
• „Ewangelia według św. Mateusza” (przekład z jęz. greckiego, 1995),
• „Rozmów o Biblii ciąg dalszy” (1996; w późniejszych wydaniach pod tytułem „Rozmowy o Biblii: Narodziny judaizmu”),
• „Ewangelia według św. Marka” (przekład z jęz. greckiego, 1997),
• „Rozmowy o Biblii: Nowy Testament” (2000),
• „Prawie wszystko o Biblii” (2002),
• „Koń, który trafił do historii” (2004),
• „Biblia a człowiek współczesny” (2005),
• „Rozmowy o Biblii: Opowieści i przypowieści” (2006),
• „Nie tylko o Biblii” (2006).

Pod jej redakcją powstał również „Słownik pisarzy antycznych”. W twórczości Anny Świderkówny znajdują się tłumaczenia z łaciny oraz greki, m.in. poezje Katullusa, Teokryta, Fedra Seneki oraz pisma Ojców Apostolskich. Przełożyła na język polski „Dzieje Grecji” autorstwa N.G.L. Hammonda.

Na jej postać i działalność poświęcono tom „Anna Świderkówna: z Aten do Jerozolimy. Wspomnienia przyjaciół” (Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, Kraków 2013). Istotne kwestie związane z tematyką biblijną w jej twórczości i poglądach zostały przedstawione w obszernym wywiadzie: „Anna Świderkówna: Od bogów pogańskich do Boga żywego”. Z profesor Anną Świderkówną rozmawia o. Włodzimierz Zatorski OSB (Wyd. Benedyktynów Tyniec, Kraków 2007, s. 92). Jej autobiograficzne wspomnienia zostały opublikowane w formie wywiadu-rzeki „Chodzić po wodzie. Z Anną Świderkówną rozmawia Elżbieta Przybył” (Wydawnictwo Znak, Kraków 2003).

---

Oceń: Anna Świderkówna

---