Edward Marczewski

---

Życiorys

Edward Marczewski, po ukończeniu edukacji w Liceum Batorego w Warszawie w 1925 roku – co miało szczególne znaczenie, gdyż był to pierwszy rocznik maturzystów tej prestiżowej szkoły – rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Już w trakcie pierwszego roku nauki na tym uczelnianym etapie, poznał wybitnego matematyka Kazimierza Kuratowskiego. Bardzo znaczący wpływ na jego akademickie życie mieli również Stefan Mazurkiewicz oraz Wacław Sierpiński. Następnie, w 1932 roku, obronił pracę doktorską pod opieką Sierpińskiego, co pozwoliło mu na rozpoczęcie kariery naukowej.

Ważnym okresem w jego życiu była II wojna światowa, podczas której do 1940 roku posługiwał się nazwiskiem Szpilrajn. W obliczu zagrożeń wojennych, ocalił swoje życie dzięki fałszywym dokumentom, które umożliwiły mu przyjęcie nazwiska Marczewski. Otrzymał je od Władysława Bartoszewskiego. Niestety, tuż przed końcem wojny, został uwięziony przez Niemców i wysłany do obozu pracy przymusowej w Wrocławiu.

Po zakończeniu wojny Marczewski osiedlił się w Wrocławiu, gdzie od jesieni 1945 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie Wrocławskim. Tam od 1945 roku objął stanowisko kierownika Katedry Funkcji Rzeczywistych. Ze względu na zmiany polityczne, w 1969 roku został przeniesiony w stan spoczynku. W latach 1945-1967 sprawował także funkcję dyrektora Instytutu Matematycznego Uniwersytetu oraz był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego w latach 1957-1959, jak również Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.

W 1946 roku, wspólnie z Bronisławem Knasterem, Hugonem Steinhausem oraz Władysławem Ślebodzińskim, założył prestiżowe czasopismo matematyczne – Colloquium Mathematicum, którego był redaktorem naczelnym przez wiele lat. Jego praca naukowa była doceniana, co zaowocowało przyznaniem mu Złotego Krzyża Zasługi w 1950 roku.

W 1958 roku uzyskał status członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk, a osiem lat później został członkiem rzeczywistym tej instytucji. W życiu osobistym jego żoną była Zofia Bursche, która była córką pastor ewangelickiego Edmunda Burschego.

Dorobek naukowy i dydaktyczny

Edward Marczewski jest autorem blisko 100 prac naukowych, które obejmują różnorodne dziedziny, takie jak topologia, teoria miary, teoria mnogości oraz algebra. W 1996 roku, 92 z tych prac zostały skompilowane i opublikowane w formie pracy zbiorowej, zatytułowanej:

• Marczewski, Edward: Collected mathematical papers. Edited and with a preface by Stanisław Hartman, Andrzej Hulanicki, Anzelm Iwanik, Zbigniew Lipecki, Czesław Ryll-Nardzewski oraz Kazimierz Urbanik. Z biografią autorstwa Romana Dudy i Hartmana. Polish Academy of Sciences, Institute of Mathematics, Warszawa, 1996. xxxvii+684 pp. ISBN 83-86806-00-1.

Marczewski był również twórcą wrocławskiej szkoły algebraicznej oraz zyskał uznanie w dziedzinie algebraicznej teorii niezależności. Jako nauczyciel wpłynął na rozwój takich osobistości, jak Siemion Fajtlowicz, Kazimierz Głazek i wielu innych studentów oraz badaczy.

Warto dodać, że ilekroć pojawia się jego nazwisko, można znaleźć jego wkład w Polskim Słowniku Biograficznym, gdzie był autorem licznych haseł dotyczących postaci naukowych, które miały wpływ na rozwój matematyki w Polsce.

---

Oceń: Edward Marczewski

---