Zygmunt Gogolewski

---

Życiorys

Wczesne lata i studia

Zygmunt Gogolewski przyszedł na świat 1 maja 1896 roku w Warszawie, w rodzinie Michała Franciszka oraz Romany z Wyganowskich, herbu Łodzia. Po zakończeniu nauki w Gimnazjum im. M. Reja w 1914 roku, wyróżniony odznaczeniem 'Maxima cum laude’, zdał maturę w 1915 roku. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Elektromechanicznym Politechniki w Petersburgu, które niestety musiał przerwać w 1917 roku z powodu powołania do wojska rosyjskiego. Po ukończeniu szkoły podchorążych artylerii, został wysłany na front, a po krótkim powrocie do Petersburga, przemieszczał się do Warszawy, gdzie w 1918 podjął naukę na Politechnice Warszawskiej. W końcu roku wstąpił do Wojska Polskiego i służył do 1920 roku, awansując na stopień podporucznika artylerii. W dniu 24 lipca 1919 roku zawarł związek małżeński z Haliną z Kotnowskich, mającą w przyszłości duży wpływ na jego życie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, Zygmunt otrzymał dwa odznaczenia Krzyża Walecznych. Po zakończeniu działań wojennych, ukończył studia wyższe, broniąc pracę dyplomową na temat maszyn elektrycznych w 1922 roku.

Praca w przemyśle i okupacja

Po uzyskaniu dyplomu z zakresu elektrotechniki, Zygmunt ważny krok w swojej karierze zawodowej dokonał w 1923 roku, podejmując pracę jako kierownik elektryfikacji w Fabryce Lokomotyw w Chrzanowie. Przyczynił się do tamtejszej innowacji, wprowadzając szereg elektromechanicznych rozwiązań, które pozostawały w użyciu przez ponad trzy dekady. W 1926 roku rozpoczął pracę w Fabryce Maszyn Elektrycznych w Żychlinie, gdzie pełnił różne role aż do wybuchu II wojny światowej, w tym konstruktor i dyrektor techniczny. Po rocznej przerwie, w wyniku zamknięcia zakładu, wrócił do Żychlina, gdzie jego firma wznowiła działalność jako Zakłady Elektromechaniczne Rohn-Zieliński. Tuż przed wybuchem II wojny światowej, Zygmunt był już oficerem uzbrojenia. Po inwazji niemieckiej znalazł się w Rumunii, gdzie uzyskał paszport cywilny i realizował różnorodne działania, w tym elektryfikację fabryk, aż do powrotu do kraju w 1945 roku pierwszym transportem repatriacyjnym.

Praca w Politechnice Śląskiej

Po powrocie do Polski, Zygmunt Gogolewski przyjął stanowisko dyrektora technicznego w Zjednoczeniu Przemysłu Maszyn Elektrycznych, z siedzibą w Katowicach. W tym czasie zainicjował wiele ważnych decyzji, w tym budowę fabryki materiałów elektroizolacyjnych w Gliwicach oraz zlokalizowanie fabryki Dolmel we Wrocławiu. Oprócz tego, zorganizował Centralne Biuro Konstrukcyjne Maszyn Elektrycznych w Katowicach, którego kontynuacja istnieje do dzisiaj jako Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL, i pełnił funkcję jego dyrektora. Jako dyrektor Zjednoczenia pracował do 1948 roku, a do 1951 kierował Biurem. Równocześnie w 1946 roku podjął pracę na Politechnice Śląskiej, zatrudniony na Wydziale Elektrycznym jako profesor nadzwyczajny, gdzie zorganizował Katedrę Urządzeń Elektrycznych Prądów Silnych. W 1950 roku, po reorganizacji, został kierownikiem Katedry Budowy Maszyn Elektrycznych, a od 1956 roku kierował Katedrą Maszyn Elektrycznych aż do emerytury w 1966 roku. Jako dziekan Wydziału Elektrycznego w latach 1948-1952, Zygmunt został profesorem zwyczajnym w 1957 roku. Zmarł w 1969 roku w Gliwicach, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Lipowy (sektor B2-9-1).

Publikacje i dorobek naukowy

Zygmunt Gogolewski był osobą o niezwykle bogatym dorobku naukowym i literackim. Jego prace obejmowały osiem książek oraz siedem skryptów akademickich.

Jednym z najbardziej znanych jego dzieł był podręcznik pt. „Napęd Elektryczny”, który doczekał się aż pięciu wydań. Ponadto II tom książki pod tytułem „Transformatory”, w której był współautorem, wydany został dwukrotnie w Polsce oraz w Rumunii.

Zygmunt Gogolewski był także autorem czterech patentów oraz czterdziestu ośmiu publikacji naukowo-technicznych. Jako wykładowca i mentor, pełnił funkcję promotora w ośmiu przewodach doktorskich oraz był recenzentem w czternastu przewodach doktorskich i habilitacyjnych.

Ważnym aspektem jego działalności naukowej było współorganizowanie Gliwickiego Oddziału SEP, gdzie piastował stanowisko prezesa w latach 1954–1956. Zasiadał także w wielu organizacjach technicznych i naukowych, zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Warto podkreślić, że Zygmunt Gogolewski był poliglotą, w życiu codziennym posługiwał się biegle językiem rosyjskim, francuskim, angielskim, rumuńskim i niemieckim.

Ordery i odznaczenia

Zygmunt Gogolewski zdobył liczne nagrody i odznaczenia, które są świadectwem jego osiągnięć i zasług. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1956),
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
• Złoty Krzyż Zasługi (1937),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Złota Odznaka SEP.

Nagrody

W ciągu swojej kariery Zygmunt Gogolewski otrzymał szereg istotnych nagród, które doceniły jego wkład w rozwój branży energetycznej oraz edukacji. Warto zwrócić uwagę na poniższe osiągnięcia:

• Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za opracowanie problemu „Samoczynne załączanie rezerw w elektrowniach cieplnych”, co przyczyniło się do znacznego wzrostu pewności wytwarzania oraz ciągłości dostaw energii elektrycznej, w roku 1955,
• Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia w 1963 roku.

---

Oceń: Zygmunt Gogolewski

---