Barbara Nawrocka-Dońska

---

Życiorys

Barbara Nawrocka-Dońska była wybitną postacią, która znacząco wpłynęła na historię Polski. W trakcie II wojny światowej związała się z Armią Krajową, biorąc udział w powstaniu warszawskim. Jej działalność w konspiracji obejmowała pełnienie funkcji łączniczki oraz sanitariuszki. W dniu 17 listopada 2000 roku została uhonorowana przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę stopniem podporucznika Wojska Polskiego. Natomiast 19 września 2002 roku osiągnęła awans do stopnia porucznika, co również było efektem decyzji ówczesnego Ministra Obrony Narodowej Jerzego Szmajdzińskiego.

Posiadła wykształcenie prawnicze, ukończywszy studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Swoją karierę literacką rozpoczęła w czasopiśmie „Po prostu”. W okresie 1948–1950 mieszkała na Dolnym Śląsku, po czym powróciła do Warszawy, gdzie pracowała jako redaktorka w gazetach takich jak „Trybuna Ludu” oraz „Trybuna Mazowiecka”. W latach 1968–1974 była zaangażowana w działalność kulturalną w Trybunie Ludu, a w latach 1978–1982 w Naszej Trybunie/Trybunie Mazowieckiej, co było jej jedyną etatową pracą w prasie. Od 1973 do 1977 roku pełniła funkcję radnej w VI kadencji Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa Śródmieście. Po wielu latach aktywności zawodowej, przeszła na emeryturę 1 lutego 1985 roku.

Kobieta ta była autorką ponad 500 artykułów, które ukazały się w prasie codziennej oraz tygodnikach kulturowych, z których wiele dotyczyło tematów krytyczno-literackich, filmowych oraz kulturalnych. Jej twórczość obejmowała również reportaże z licznych podróży do takich krajów jak Związek Radziecki, Chiny, Francja, Szwajcaria, Włochy, Grecja i Kuba. Dodatkowo publikowała w znanych pismach kobiecych, w tym „Zwierciadle”. W sumie, wypuściła na rynek 28 książek, w tym pięć wydania książkowe swoich reportaży zagranicznych.

Członkostwo

Barbara Nawrocka-Dońska była aktywna w różnych organizacjach literackich i społecznych:

• członkini Związku Literatów Polskich w latach 1958–1990,
• przewodnicząca Komisji Współpracy ZLP z Domem Książki, oraz Komisji Kasy Pożyczkowej do 1990 roku,
• długoletnia członkini Stowarzyszenia Autorów ZAiKS w latach 1959–2018,
• członkini PZPR w latach 1961–1990,
• członkini SDP w latach 1979–1982,
• członkini Klubu Publicystyki Filmowej w latach 1979–1981,
• członkini Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1982–2018,
• członkini Klubu Publicystyki Międzynarodowej,
• członkini Związku Powstańców Warszawskich w latach 1990–2018,
• członkini Związku Literatów Polskich w lutym 2000–2018,
• członkini Stowarzyszenia Kultury Europejskiej od marca 2000 do 2018 roku.

Życie rodzinne

Na życia rodzinne Barbary Nawrockiej-Dońskiej znacząco wpłynęła jej rodzina. Mąż, Ryszard Doński, również związany z branżą dziennikarską, odszedł 6 marca 1973 roku. Córka, Małgorzata Dońska-Olszko, jest absolwentką Wydziału Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego, nagrodzoną czterokrotnie tytułem rektorskim. Pełni obecnie rolę dyrektorki Zespołu Szkół nr 109 w Warszawie. Uzyskała stypendium Fundacji Eisenhowera w Stanach Zjednoczonych w 2000 roku, a w 2010 roku otrzymała tytuł Honorowego Profesora Oświaty. Jej syn, Jacek Nawrocki, zmarł w 2002 roku jako inwalida pierwszej grupy. Wnuczka, Katarzyna Olszko, urodziła się 4 listopada 1982 roku, jako aktorka i producentka, a także absolwentka Akademii Dramatu i Tańca – Urdang Academy w Londynie.

Barbara Nawrocka-Dońska zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A33-2-5).

Twórczość

Barbara Nawrocka-Dońska to autorka o wszechstronnej twórczości. W zakresie powieści stworzyła szereg niezwykle różnorodnych dzieł:

• Dwie Miłości, debiut (PIW 1956),
• Powszedni dzień dramatu (Czytelnik 1961, 1962, 1964, 1969, 1974, 1976, 1982),
• Pojedynek z pamięcią (Czytelnik 1962),
• Odlot za tydzień (Czytelnik 1964, 1977),
• Gęsty las (Wydawnictwo Śląsk 1965, 1987),
• Akcja chirurg (wspólnie z Ryszardem Dońskim, Wydawnictwo Iskry 1968, 1972),
• Tajemnicza katarynka (Wydawnictwo Iskry 1968, seria Ewa wzywa 07),
• Trolejbusem do Galaktyki (PIW 1969),
• Śmierć czarnoksiężnika (wspólnie z Ryszardem Dońskim, Wydawnictwo Iskry 1970, seria Ewa wzywa 07, tłumaczone na język niemiecki 1974),
• Zatrzymaj zegar o jedenastej (Wydawnictwo Iskry 1973, tłumaczone na język niemiecki 1977),
• To nieprawda, że umarł Tristan (Wydawnictwo Iskry 1977),
• Zatruty bluszcz (Czytelnik 1977),
• Złota czara (Czytelnik, 1979, 1988),
• Powrót Saszki (Książka i Wiedza 1983),
• Białe i czarne (Wydawnictwo Spółdzielcze 1987),
• Stara transzeja (niewydana, I nagroda w konkursie Wydawnictwa Spółdzielczego 1988).

Jej dorobek literacki obejmuje również opowiadania, które zdobyły uznanie u czytelników:

• Powrót z więzienia (drukowane w krakowskim Życiu Literackim 1958 oraz w Forlaget Fremad w książce zbiorowej tłumaczonej na język duński w 1958),
• 18 opowiadań (Książka i Wiedza 1962),
• Ślubna suknia (Wydawnictwo Pojezierze 1977).

W zakresie reportażu autorka stworzyła następujące prace:

• Dobry wieczór Mister Godot (Czytelnik 1965),
• Papieski topaz (Czytelnik 1967),
• Trolejbusem do Galaktyki (PIW 1969),
• Jak wulkan gorąca (Czytelnik 1972),
• Wino Argonautów (Książka i Wiedza 1984).

Nawrocka-Dońska nie zapomniała także o młodszych odbiorcach, tworząc książki dla dzieci i młodzieży:

• Kolorowe sny Gosi (1969),
• Przed godziną W (1969, 1982, 1987),
• Historia życia czarnego kota (1974, 1978, 1985).

Jej twórczość obejmuje również pamiętniki, które odkrywają osobiste doświadczenia autorki:

• Prywatny Pamiętnik (Książka i Wiedza 1988, drukowany także w odcinkach w Kontrastach w Białymstoku),
• Druga część Pamiętnika (niewydana).

Każde z tych dzieł pozostawia swoje ślady w polskiej literaturze, ukazując bogaty wachlarz tematów oraz stylów pisarskich w dorobku Barbary Nawrockiej-Dońskiej.

Ordery i odznaczenia

Barbara Nawrocka-Dońska otrzymała wiele znaczących wyróżnień, które świadczą o jej zasługach i wkładzie w życie społeczne oraz kulturalne. Oto lista jej odznaczeń:

• Złoty Krzyż Zasługi (1968),
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1976),
• Medal za Warszawę 1939–1945 (1976),
• Warszawski Krzyż Powstańczy (1982),
• Odznaka Grunwaldzka (1983),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984),
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1985),
• Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami za udział w walkach AK (1993),
• Krzyż Armii Krajowej (1995),
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015).

Nagrody

Barbara Nawrocka-Dońska, utytułowana postać w świecie literatury, zdobyła znaczące wyróżnienia, które podkreślają jej twórczy wkład.

• nagroda Wydziału Kultury i Sztuki m. st. Warszawy za Prywatny Pamiętnik,
• nagroda im. Witolda Hulewicza za całokształt twórczości w dziedzinie literatury, przyznawana przez Zarząd Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich oraz Oficynę Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr” (2011).

---

Oceń: Barbara Nawrocka-Dońska

---