Andrzej Waldemar Korzyński, znany szerzej pod pseudonimem „Andrzej Spol”, urodził się 2 marca 1940 roku w Warszawie. Zmarł 18 kwietnia 2022 roku, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskim świecie muzycznym.
Był polskim kompozytorem, aranżerem, pianistą oraz autorem tekstów, który swoją twórczością znacząco wpłynął na rozwój polskiej muzyki. Jako członek Polskiej Akademii Filmowej, jego talent i wkład w kulturę filmową były nieocenione.
Życiorys
Andrzej Korzyński, znany kompozytor, zdobył wykształcenie muzyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie w 1964 roku. Jego nauczycielem był profesor Kazimierz Sikorski. Kszyżynski podczas studiów skupił się na kompozycji oraz dyrygenturze, a jego pracą dyplomową była opera kameralna, która wykorzystywała nowoczesne techniki, w tym dodekafonię. Już w czasach studenckich związał się z aktorskim kabaretem Manekin, gdzie współpracował z artystami z Studenckiego Teatru Satyryków. Dodatkowo pełnił rolę szefa radiowego „Studenckiego Magazynu Muzycznego”. W tym samym roku, 1964, stworzył zespół Ricercar 64, towarzysząc Piotrowi Szczepanikowi, dla którego stworzył wiele znanych utworów, takich jak „Żółte kalendarze” oraz „Kochać”, która zdobyła tytuł radiowej piosenki roku w 1966.
W roku 1965 Andrzej Korzyński, wspólnie z Mateuszem Święcickim oraz Witoldem Pogranicznym, założył Młodzieżowe Studio „Rytm”. Przez osiem kolejnych lat studio to prezentowało twórczość młodych muzyków wykonujących bigbit. W „Rytmie” zadebiutowało wielu przyszłych dziennikarzy muzycznych, w tym Andrzej Turski, Piotr Kaczkowski oraz Maria Szabłowska. W 1969 roku Korzyński wyjechał do Francji na kontrakt z wytwórnią filmową 20th Century Fox, co otworzyło nowe drzwi w jego karierze.
W 1970 roku skomponował ścieżkę dźwiękową do filmu produkcji Warner Bros. zatytułowanego „Germania 7 donne a testa”. W latach siedemdziesiątych prowadził zespół Arp Life, który wykorzystywał nowatorską wówczas muzykę elektroniczną, m.in. w filmie „W pustyni i w puszczy”. W 1973 roku podpisał umowę na udźwiękowienie piętnastu filmów dla wytwórni DEFA z NRD, a od 1986 roku współpracował z zachodnioniemieckimi producentami, takimi jak FILM POOL oraz Bavaria Film.
Wielokrotnie łączył siły z reżyserem Andrzejem Żuławskim, tworząc muzykę do wielu jego filmów, w tym do „Pieśni triumfującej miłości”, „Trzeciej części nocy”, „Diabła”, „Na srebrnym globie”, „Opętania” oraz „Kosmosu”. W 2019 roku stworzył ścieżkę dźwiękową do filmu „Mowa ptaków”, reżyserowanego przez Xawerego Żuławskiego, opartego na scenariuszu jego zmarłego ojca. Korzyński komponował również muzykę do znanych filmów, takich jak „Człowiek z żelaza” Andrzeja Wajdy, „Ocalenie” Edwarda Żebrowskiego, „Pierścień i róża” Jerzego Gruzy oraz „Akademia pana Kleksa” Krzysztofa Gradowskiego.
Andrzej Korzyński był autorem postaci Franka Kimono, niezwykle popularnej w latach 80., w którą wcielał się Piotr Fronczewski, a także tworzył piosenki wykonywane przez tego aktora. W 1991 roku stworzył tekst piosenki „Mydło Fa”, śpiewanej przez Marlenę Drozdowską oraz Marka Kondrata. Utwór ten, pierwotnie stworzony jako parodia popularyzowanych przebojów, wkrótce stał się jednym z pierwszych polskich hitów disco polo.
W 2016 roku zrealizowano film dokumentalny „Andrzej Korzyński. Zagubiony diament” w reżyserii Grzegorza Brzozowicza, którego celem było ukazanie życia i twórczości kompozytora. Dwa lata później opublikowano książkę „Znam wszystkie Wasze numery”, będącą wywiadem-rzeką przeprowadzonym przez dziennikarkę Marię Szabłowską.
Żona Korzyńskiego, Sylwia Sokorska-Korzyńska (zm. 2023), była córką Włodzimierza Sokorskiego, komunistycznego polityka. Ich syn Mikołaj (ur. 1973) również zaangażował się w muzykę i kompozycję, a ponadto zrealizował się jako scenarzysta filmowy.
Andrzej Korzyński zmarł 18 kwietnia 2022 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie został pochowany 11 maja 2022 roku.
Muzyka filmowa
Muzyka filmowa jest niezwykle ważnym elementem polskiego kina, a jeden z najbardziej uznawanych kompozytorów, Andrzej Korzyński, znacząco przyczynił się do jej rozwoju. Poniżej przedstawiamy listę filmów, w których jego muzyka odegrała kluczową rolę:
- Wszystko na sprzedaż – reż. Andrzej Wajda,
- Człowiek z marmuru – reż. Andrzej Wajda,
- Człowiek z żelaza – reż. Andrzej Wajda,
- Polowanie na muchy – reż. Andrzej Wajda,
- Brzezina – reż. Andrzej Wajda,
- Panna Nikt – reż. Andrzej Wajda,
- Trzecia część nocy (1971) – reż. Andrzej Żuławski,
- Diabeł (1972) – reż. Andrzej Żuławski,
- Opętanie (1981) – reż. Andrzej Żuławski,
- Na srebrnym globie (1987) – reż. Andrzej Żuławski,
- Moje noce są piękniejsze niż wasze dni (Mes nuits sont plus belles que vos jours) (1989) – reż. Andrzej Żuławski,
- Szamanka (1996) – reż. Andrzej Żuławski,
- Wierność (2000) – reż. Andrzej Żuławski,
- Kosmos (2015) – reż. Andrzej Żuławski,
- Nie ma mocnych (1974) – reż. Sylwester Chęciński,
- Kochaj albo rzuć (1977) – reż. Sylwester Chęciński,
- Wielki Szu (1983) – reż. Sylwester Chęciński,
- Akademia pana Kleksa – reż. Krzysztof Gradowski,
- Podróże pana Kleksa – reż. Krzysztof Gradowski,
- Pan Kleks w kosmosie – reż. Krzysztof Gradowski,
- Agent nr 1 (1972) – reż. Zbigniew Kuźmiński,
- Motyle (1972) – reż. Janusz Nasfeter,
- W pustyni i w puszczy (1973) – reż. Władysław Ślesicki,
- Akwen Eldorado (1988) – reż. Andrzej Swat,
- Tulipan (1986) – reż. Janusz Dymek,
- Oko proroka (1982) – reż. Paweł Komorowski,
- Przeklęte oko proroka (1984) – reż. Paweł Komorowski,
- Pierścień i róża (1986) – reż. Jerzy Gruza,
- Ostatnie takie trio (1976) – reż. Jerzy Obłamski,
- Tygrysy Europy (1999) – reż. Jerzy Gruza,
- Zapamiętaj imię swoje (1974) – reż. Siergiej Kołosow,
- S.O.S (1974) – reż. Janusz Morgenstern,
- Zaginiona (2003) – reż. Andrzej Kostenko,
- Mowa ptaków – 2019, reż. Xawery Żuławski.
Wybrane utwory autorskie
W twórczości Andrzeja Korzyńskiego znaleźć można wiele wyjątkowych utworów, które zdobyły serca słuchaczy. Poniżej przedstawiamy wybrane kompozycje, które zgromadziły szerokie uznanie w polskiej muzyce.
- „A kto się kocha w tobie” (sł. Bogdan Olewicz, z repertuaru Zdzisławy Sośnickiej),
- „Meluzyna” (sł. Krzysztof Gradowski, z repertuaru Małgorzaty Ostrowskiej),
- „Żółte kalendarze” (sł. Jerzy Miller, z repertuaru Piotra Szczepanika),
- „Kochać” (sł. Andrzej Tylczyński, z repertuaru Piotra Szczepanika),
- „King Bruce Lee karate mistrz” (z własnymi słowami, z repertuaru Franka Kimono),
- „Kasa sex” (z własnymi słowami, z repertuaru Maryli Rodowicz),
- „Szparka sekretarka” (sł. Jan Wołek, z repertuaru Maryli Rodowicz),
- „Do łezki łezka” (sł. Jonasz Kofta, z repertuaru Maryli Rodowicz),
- „Domek bez adresu” (sł. Andrzej Tylczyński, z repertuaru Czesława Niemena),
- „Motylem jestem” (sł. Andrzej Tylczyński, z repertuaru Ireny Jarockiej),
- „Sweet, sweet tulipan” (sł. Jacek Cygan, z repertuaru Urszuli),
- „Mydełko Fa” (muz. Mikołaj Korzyński, wykonywany przez Marlenę Drozdowską oraz Marka Kondrata).
Każdy z tych utworów jest świadectwem artystycznego kunsztu Andrzeja Korzyńskiego oraz jego współpracy z innymi utalentowanymi twórcami Polskiego rynku muzycznego.
Nagrody i odznaczenia
Andrzej Korzyński, wybitny kompozytor, zdobył szereg istotnych nagród oraz odznaczeń w trakcie swojej kariery.
- 1977: Otrzymał nagrodę za muzykę do filmu Czerwone ciernie podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku,
- 2017: Przyznano mu Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, honorujący jego wkład w kulturę, który wręczył Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP,
- 2018: Wyróżniony nagrodą „Człowieka ze Złotym Uchem” na Festiwalu Soundedit za „wybitne dokonania w dziedzinie produkcji muzycznej”,
- 2023: Pośmiertnie uhonorowany Złotym Fryderykiem,
Jego osiągnięcia stanowią ważny wkład w polską kulturę muzyczną.
Przypisy
- PRP: Sylwia Sokorska-Korzyńska nie żyje. Nie potrafiła podnieść się po stracie męża. "Śpij spokojnie, Mamo". onet.pl, 06.12.2023 r. [dostęp 31.08.2024 r.]
- 05.04.2023 Laureaci Złotych Fryderyków 2023 – FRYDERYK 2024 [online], fryderyki.pl [dostęp 22.04.2024 r.]
- Robert R. Szulc, Nie żyje Andrzej Korzyński. Słynny kompozytor, twórca muzyki filmowej. Miał 82 lata [online], Polska Times, 18.04.2022 r. [dostęp 18.04.2022 r.]
- Pogrzeb Andrzeja Korzyńskiego. Skomponował muzykę do "Akademii pana Kleksa" i "Człowieka z żelaza". wloclawek.naszemiasto.pl, 11.05.2022 r. [dostęp 05.08.2022 r.]
- Andrzej Korzyński w bazie filmpolski.pl
- a b c d e Filip Lech: Andrzej Korzyński. culture.pl. [dostęp 08.01.2021 r.]
- Franek Kimono rozjaśniał świat. Rozmawiamy z twórcą kultowych piosenek. legalnakultura.pl, 30.05.2018 r. [dostęp 08.01.2021 r.]
- Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 21.06.2020 r.]
- Glorie Artis dla wybitnych przedstawicieli polskiej kultury MKiDN - Wydarzenia 2018 [online], mkidn.gov.pl [dostęp 09.09.2018 r.]
- Nagroda „Człowiek ze Złotym Uchem”. soundedit.pl. [dostęp 26.02.2021 r.]
- Bartek Chaciński: Kręte ścieżki "ojca" Franka Kimono. Polityka, 04.09.2012 r. [dostęp 27.02.2021 r.]
- Lidia Becela: Kto jest kim w Polsce 1984: informator biograficzny, Tom 1. Wydawn. Interpress, 1984 r., s. 431. ISBN 978-83-223-2073-0.
- Kuba P.: Franek Kimono – strona oficjalna. franekkimono.com. [dostęp 30.09.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Andrzej Strzelecki | Dariusz Kordek | Leonard Marconi | Teodozja Gwozdecka | Natalia Astafiewa | Wojciech Rajewski | Adolf Edward Herstein | Maciej Pawliński (montażysta) | Piotr Witkowski (muzyk) | Magda Konopka | Wojciech Sternak | Piotr Sałajczyk | Małgorzata Niemirska | Patryk Janas | Marta Rak-Podgórska | Piotr Skrzynecki | Krzysztof Kiersznowski | Józef Rajnfeld | Henryk Gołębiewski (aktor) | Gela Szeksztajn-LichtensztajnOceń: Andrzej Korzyński