Rynek Nowego Miasta w Warszawie

---

Opis

Rynek Nowego Miasta w Warszawie, który powstał na przełomie XIV i XV wieku, stanowił centralny punkt nowo lokowanego miasta, graniczącego od północy ze Stara Warszawą. Jego początkowy kształt przypominał prostokąt o wymiarach 140 m na 120 m, a od wschodniej strony byłysięgał aż do skarp warszawskiej, z której roztaczał się widok na okoliczny krajobraz. Z drugiej strony, od zachodu, Rynek ograniczał trakt prowadzący z Czerska do Zakroczymia.

W pierwszej połowie XVI wieku Rynek był już zabudowany drewnianymi domami, niemniej większość z nich zniszczył tragiczny pożar w 1544 roku. Już w 1497 roku pojawił się tutaj drewniany ratusz, który z czasem został zastąpiony murowanym gmachu, zbudowanym w latach trzydziestych XVIII wieku. Dalsze zniszczenia dotknęły zabudowę podczas szwedzkiej okupacji w latach 1656–1657, co znacząco wpłynęło na wygląd Rynku.

W 1930 roku, w rejonie kościoła sakramentek, odbyło się odsłonięcie figury Klemensa Hofbauera, co było ważnym wydarzeniem w historii tego miejsca. Przed 1800 rokiem większość budynków na Rynku była już murowana, a w 1818 roku postanowiono rozebrać ratusz, ponieważ Warszawa zaczynała się przekształcać w jednolity organizm miejski.

W II połowie XIX wieku Rynek przeszedł kolejne metamorfozy, a w 1868 roku dwie pierzeje zostały oficjalnie przemianowane na ulice, co przyczyniło się do zmiany jego charakteru. Cześć pierzei zachodniej zaczęła być przedłużeniem ulicy Freta, natomiast północna stała się przedłużeniem ulicy Kościelnej.

W 1944 roku Rynek uległ niemal całkowitemu zniszczeniu, co z kolei skłoniło władze do podjęcia działań mających na celu jego rekonstrukcję. Po wojnie szczególnie duży nacisk położono na odbudowę pierzei wschodniej oraz na kamienice, które vinden jako część ulicy Freta. Skośne pierzeje południowe i północne są w większości swobodnymi rekonstrukcjami, które nawiązują do klasycystycznych form z XVIII wieku. Rynek charakteryzuje się także zróżnicowaniem poziomów, co nadaje mu unikalny charakter.

Odbudowa rynku oraz całego Nowego Miasta została zakończona 1 września 1956 roku. W południowo-zachodniej części placu znajduje się eklektyczna studnia żeliwna z drugiej połowy XIX wieku, która została ustawiona około 1957 roku. Na jej szczycie można dostrzec herb Nowego Miasta – pannę z jednorożcem, co stanowi nie tylko ozdobę, ale i świadectwo historii tego miejsca.

Zabudowa

Pierzeja południowa

Obszar Rynek Nowego Miasta w Warszawie kryje wiele interesujących budynków. Wśród nich znajduje się:

• Rynek Nowego Miasta 1,
• Rynek Nowego Miasta 3,
• Rynek Nowego Miasta 5/7 – miejsce, gdzie w podwórzu kamienicy funkcjonowało dawne Kino „Wars”,
• Rynek Nowego Miasta 9,
• ul. Freta 38 – niegdyś Rynek Nowego Miasta 11.

Pierzeja wschodnia

Na pierzei wschodniej Rynku ważnym punktem jest:

• Rynek Nowego Miasta 2 – dominujący nad całością, barokowy kościół św. Kazimierza, który został zaprojektowany przez znakomitego architekta Tylmana z Gameren, oraz zespół klasztorny sióstr benedyktynek-sakramentek, w którego obrębie mieści się barokowy pałacyk z około 1745 roku, opracowany przez architekta Antonio Solariego. Po zniszczeniach w czasie II wojny światowej kościół został odbudowany w latach 1949–1957, a zespół klasztorny w latach 1945–1952,
• Rynek Nowego Miasta 4 – kamienica Kajetana Jurkowskiego z roku 1784, jako jeden z niewielu obiektów, które przetrwały II wojnę światową w niemal niezmienionym stanie; poddana renowacji w latach 1954–1955, ozdobiona freskami autorstwa Bohdana Urbanowicza,
• Rynek Nowego Miasta 6/8/10.

Pierzeja północna

Na północnej pierzei Rynku znajdują się:

• Rynek Nowego Miasta 13/15,
• Rynek Nowego Miasta 17,
• Rynek Nowego Miasta 19,
• Rynek Nowego Miasta 21/23,
• Rynek Nowego Miasta 25,
• Rynek Nowego Miasta 27.

Pierzeja zachodnia

Oto niektóre z budynków przy zachodniej pierzei Rynku:

• ul. Freta 29 – kamienica Kubasiewiczów, znana jako „Pod Okiem Opatrzności”, która powstała około 1775 roku według projektu Jakuba Fontany, częściowo zniszczona w 1944 roku, a odbudowana w latach 1951–1954,
• ul. Freta 31 – kamienica Jana Alfonsa Jasińskiego, zwana „Wójtowską”, wzniesiona w 1821 roku, przy współpracy architekta Fryderyka Alberta Lessla, również odbudowana w latach 1951–1954,
• ul. Freta 33,
• ul. Freta 35 – kamienica Franciszka Salwadora, wybudowana w połowie XVIII wieku, która po odbudowie w latach 1951–1954, zyskała nowy blask,
• ul. Freta 37 – kamienica Adama Kopanki, ukończona w 1778 roku według projektu Szymona Bogumiła Zuga, i tak samo jak inne, odbudowana w latach 1951–1954.

---

Oceń: Rynek Nowego Miasta w Warszawie

---