Ulica Biruty w Warszawie

---

Historia

Na przełomie XIX i XX wieku powstała ulica, która miała istotne znaczenie dla rozwoju Targówka. Ulica ta została wytyczona na terenach, które wcześniej należały do spadkobierców Marcelego Zyznowskiego po rozparcelowaniu gruntów. Stanowiła ważną przecznicę drogi prowadzącej do cmentarza Bródnowskiego, a obecnie jest znana z tego, że prowadzi do ulicy św. Wincentego. Jej końcowy odcinek dochodził do cmentarza żydowskiego.

Pierwotnie ulica nosiła nazwę Mławska, ale w 1921 roku zmieniono ją na Birutę. Ta nazwa upamiętnia litewską księżniczkę Birutę, żonę Kiejstuta. W okresie przed przyłączeniem Targówka do Warszawy, obowiązujące wtedy ograniczenia budowlane spowodowały, że ulica była głównie zabudowana domami drewnianymi. Już w 1930 roku składała się z 15 posesji, które stanowiły niewielkie, odrębne kolonije i osady. Szczególnie rozwinięta była zabudowa po stronie nieparzystej. W 1939 roku na ulicy istniało łącznie 16 nieruchomości.

W czasie wrześniowych walk 1939 roku, podczas których toczyły się intensywne zmagania, uległy zniszczeniu domy usytuowane u zbiegu z ulicą św. Wincentego. Ich zgliszcza zostały uwiecznione przez Juliena Bryana. W czasie powstania warszawskiego w domu Paprockich (numer 18) utworzono polowy szpital, gdzie opatrywano rannych żołnierzy walczących o pobliski nasyp kolejowy oraz koszary przy ulicy 11 Listopada. To właśnie tam, 1 sierpnia 1944 roku, zginęło 17 powstańców w rejonie ulic Praskiej i Biruty.

Do roku 1964 znaczna część dawnej drewnianej zabudowy ulicy została zburzona. Po wojnie, w okolicy skrzyżowania ulic św. Wincentego oraz Biruty, funkcjonowało targowisko, które w 1962 roku przeszło modernizację. Można je było spotkać również przed rozpoczęciem budowy ronda Żaba.

W 1987 roku, podczas porządkowania cmentarza żydowskiego, na końcu ulicy Biruty wzniesiono monumentalną bramę cmentarną, której płaskorzeźby zostały zaprojektowane przez Dariusza Kowalskiego, Teresę Pastuszkę oraz Leszka Waszkiewicza. Te artystyczne dzieła przedstawiają sceny z bogatej historii nekropolii. Dodatkowo, w 2018 roku, przy wejściu na cmentarz zbudowano salę wystawową, która odnosi się do dziejów nekropolii oraz społeczności żydowskiej praskiej.

Warto również wspomnieć, że ulica Biruty charakteryzuje się nawierzchnią ułożoną z kamienia polnego, co dodatkowo podkreśla jej unikalny charakter i znaczenie w kontekście warszawskiej architektury.

---

Oceń: Ulica Biruty w Warszawie

---