Osiedle Jazdów w Warszawie

Osiedla

Osiedle Jazdów to unikatowy zespół drewnianych domków fińskich, położony w malowniczej okolicy na tyłach parku Ujazdowskiego w stolicy Polski, Warszawie.

Powstałe w 1945 roku, osiedle to stanowi pierwsze po wojnie osiedle mieszkaniowe, które w znaczący sposób wpłynęło na rozwój tej części miasta.

W skład osiedla wchodzi zespół 90 parterowych domków, które zachwycają swoją architekturą i podkreślają wyjątkowy charakter przestrzeni miejskiej Warszawy. Jazdów jest przykładem innowacyjnego podejścia do budownictwa w czasie, gdy kraj potrzebował szybkich rozwiązań mieszkaniowych.

Historia

Osiedle Jazdów w Warszawie ma niezwykłą historię, sięgającą czasów powojennych. Lekkie, składane drewniane domki, które tworzą tę kolonię, były wynikiem reparacji wojennych, jakie Finlandia musiała uiścić na rzecz Związku Radzieckiego po II wojnie światowej. Były one częścią jednego z pierwszych pakietów pomocowych Związku Radzieckiego dla znacznie zniszczonej Warszawy. W marcu 1945 roku stolica otrzymała w darze 407 domków, które składały się z 503 mieszkań oraz 1280 izb. Proces montażu tych domków rozpoczął się 24 marca 1945 roku.

Osiedle, które składało się z 90 fińskich domków, zostało zaprojektowane z myślą o pracownikach Biura Odbudowy Stolicy (BOS). Zostało wzniesione na skarpie wiślanej, na obszarze zrujnowanego w 1944 roku Szpitala Ujazdowskiego, znajdującym się pomiędzy kompleksem Sejmu, parkiem oraz Zamkiem Ujazdowskim. Na koniec Biuro Odbudowy Stolicy przydzieliło 40 z zaplanowanych 90 domków, a pozostałe przekazano pracownikom Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Lokatorzy zamieszkali w tych domach na początku sierpnia 1945 roku.

W gronie mieszkańców osiedla znaleźli się m.in. Adolf Ciborowski, Alfred Funkiewicz, Maciej Nowicki oraz Zygmunt Skibniewski. Osiedle charakteryzowało się dwoma typami domków: mniejsze miały 72 m² i zawierały trzy izby, podczas gdy większe dysponowały powierzchnią 80 m² i czterema izbami. W każdym z domów znajdowała się piwnica oraz niewielki strych, a ponadto doprowadzono do nich elektryczność. Mieszkańcy czerpali wodę z osiedlowej studni, a w byłej kostnicy Szpitala Ujazdowskiego uruchomiono łaźnię z prysznicami i wannami.

W 2011 roku burmistrz dzielnicy Śródmieście, Wojciech Bartelski, podjął próbę zlikwidowania tych domków, argumentując, że nie pasują one do prestiżowej lokalizacji. Jednakże w 2015 roku dzielnica wycofała się z tych planów. W kwietniu 2017 roku urbanistyczny układ Osiedla Jazdów został wpisany do gminnej ewidencji zabytków (ID: SRO34340), a indywidualną ochroną objęto trzy budynki: przy ul. Jazdów 5A (model Metsäkoto, od kwietnia 2018, ID: SRO34715), Jazdów 8 (model Metsäkoto, od maja 2019, ID: SRO34723) oraz Jazdów 10 (model Päiväkoto, od kwietnia 2018, ID: SRO34731).

W 2024 roku zaledwie kilka z około 20 domków miało mieszkańców, podczas gdy pozostałe były udostępniane przez Urząd Dzielnicy Śródmieście różnym organizacjom.

Przypisy

  1. a b c d Michał Wojtczuk. Awantura o fińskie domki. „Gazeta Stołeczna”, 09.01.2024 r.
  2. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 154. ISBN 978-83-280-3725-0.
  3. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 153−154. ISBN 978-83-280-3725-0.
  4. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 151. ISBN 978-83-280-3725-0.
  5. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 152. ISBN 978-83-280-3725-0.
  6. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 153. ISBN 978-83-280-3725-0.
  7. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 148, 150. ISBN 978-83-280-3725-0.
  8. Małgorzata Kunecka, Daie Kunecki. Domki fińskie – pamięć osobista, historia, współczesność. Projekt etnograficzny na pograniczu nauki i życia społecznego. „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia”. 1, s. 190–199, 2015 r.
  9. Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 120.
  10. Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1979, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1977). ISBN 83-213-2870-9.

Oceń: Osiedle Jazdów w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:14