Wolica (Warszawa)

---

Historia

Wolica, znana pierwotnie jako Wola Służewska, ma swoje korzenie prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku. Pierwsza wzmianka o tej wsi, określanej jako Sluzevska Vola, pochodzi z 1424 roku. Nazwa Wolica ma swoje odniesienia kulturowe i łączy się z dawnymi wolami, które od XIII wieku były miejscowościami cieszącymi się szczególnymi przywilejami, jak chociażby zwolnienia od podatków. To wskazuje na to, że wieś została stworzona w celu przyciągnięcia osadników, oferując im możliwość uniknięcia ciężarów świadczeń przez pewien czas. Wolica powstała w obrębie parafii św. Katarzyny.

W XV wieku Wola Służewska była szlachecką wsią, umiejscowioną przy trakcie, który prowadził do Czerska, z którego zachowany fragment to obecna ul. Nowoursynowska. W 1528 roku wieś liczyła 5 łanów (około 85 ha) i została włączona do dóbr rodu Wierzbów. Na przełomie XVI i XVII wieku jej powierzchnia wynosiła 4,5 łanów (około 76 ha), a jej właścicielami byli Służewscy oraz Dąbrowscy. W 1580 roku szlachecka Wolica Służewska znajdowała się w powiecie warszawskim, w ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego.

W 1725 roku część Wolicy, która znajdowała się w rękach Dąbrowskich, została nabyta przez Elżbietę Helenę Sieniawską i przyłączona do dóbr wilanowskich. Po jej śmierci w 1730 roku, pozostałość Wolicy, która kiedyś należała do F. Bogusławskiego, przeszła na własność jej córki Zofii z Sieniawskich Denhoffowej. W 1775 roku na terenie Wolicy było 15 domów, a według spisu z 1827 roku liczba ta zmniejszyła się do 13. W 1827 roku wieś liczyła 177 mieszkańców.

W 1864 roku, kiedy dokonano uwłaszczenia 30 gospodarstw rolnych, wieś była włączona do gminy Wilanów. Z kolei w 1905 roku Wolica miała 34 domy oraz 478 mieszkańców. Już w 1912 roku liczba mieszkańców wzrosła do 481, podczas gdy uprawiano 180 ha ziemi dworskiej, której właścicielami byli Braniccy, oraz ponownie tyle samo ziemi chłopskiej. Wśród najczęściej uprawianych warzyw znajdowały się cebula i rzodkiewka.

Niepokojąca była sytuacja, gdy latem 1908 roku, w większości drewniana Wolica z budynkami krytymi strzechą, spłonęła. Choć część tekstów podaje, że ten pożar miał miejsce już w 1900 roku. Do tragedii doszło w niedzielę, w trakcie mszy, kiedy większość mieszkańców była nieobecna w okolicy, co ułatwiło rozprzestrzenienie się ognia. Ostatecznie z ogniem zdołały się ostać jedynie dwa domy. Nowe budynki, które powstały po pożarze znacznie zyskały na trwałości, ponieważ większa ilość wznoszonych obiektów była murowana.

W okresie międzywojennym na terenie Wolicy istniało około 180 ha ziemi dworskiej oraz obiekty folwarczne. W czasie niemieckiej okupacji, w folwarku stacjonowali Niemcy. W 1948 roku uruchomiono linię autobusową nr 104, która łączyła Dworzec Południowy z Wolicą. Linia ta kończyła trasę przy ul. Nowoursynowskiej, a w 1949 roku wieś została zelektryfikowana.

Po przyłączeniu do Warszawy terenów obecnego Ursynowa w 1951 roku, część gruntów w Wolicy przeszła w ręce Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w 1956 roku. W tym okresie powstało tam pole doświadczalne Katedry Genetyki Hodowli i Biotechnologii Roślin SGGW. Na początku lat 50. w Wolicy powstał także klub piłkarski Kolejarz Wolica. W latach 60. wprowadzenie zakazu budowy nowych budynków mieszkalnych w Wolicy było istotnym wydarzeniem, jednak obejmował on tylko nowe budynki mieszkalne, nie dotyczące budynków gospodarczych.

Natomiast w kolejnych dekadach, tj. w latach 70., 80. oraz na początku lat 90., na gruntach dawnej wsi zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkalne tzw. Wysokiego Ursynowa. Właściciele nieruchomości, na których rozwijano nowe osiedla, zostali wywłaszczeni przy znikomej rekompensacie finansowej. Na początku lat 70. była to kwota nieprzekraczająca 3 złotych za metr kwadratowy, co w tym czasie była bardzo niską stawką.

W latach 90. pomiędzy starymi budynkami mieszkalnymi oraz gospodarczymi powstawały nowe wille oraz szeregowe budynki wielorodzinne. W 1990 roku linia autobusowa nr 104 została usunięta z Wolicy i skierowana ul. Rosoła na Kabaty, a w 1993 roku całkiem zlikwidowana. W 2001 roku, na terenie Wolicy, została erygowana parafia bł. Edmunda Bojanowskiego, której kościół został ulokowany na centralnej górce wsi, będącej dawniej miejscem różnych wydarzeń integracyjnych, takich jak potańcówki i mecze piłki nożnej.

W 2017 roku z historycznej zabudowy wsi przetrwało jedynie kilka domów. Najstarszy z nich, wybudowany w 1897 roku, znajduje się w gminnej ewidencji zabytków. Mieszkańcy dawnych Wolicy wciąż dzielą się tożsamością i identyfikują się jako woliczanie. Położone na wzgórzu, z którego dostrzegalne są okolice, w tym pałac w Wilanowie, stanowi dodatkowy element ich lokalnej historii.

---

Oceń: Wolica (Warszawa)

---