Kamienica Baryczkowska to obiekt o bogatej historii, którego wzniesienie datuje się na około 1440 rok. Znajduje się ona w prestiżowej lokalizacji przy Rynku Starego Miasta, w bezpośredniej bliskości centralnych atrakcji Warszawy.
To niezwykle interesujący zabytek, który niewątpliwie zachwyca architekturą i zachowanymi detalami, przypominając o dawnych czasach oraz kulturalnym dziedzictwie stolicy.
Opis
Na początku XV wieku kamienica znajdowała się pod opieką Anny, żony Piotra Pielgrzyma, który pełnił funkcję wójta dziedzicznego Starej Warszawy. W kolejnych latach, właścicielem budowli został Andrzej Pielgrzym-Górczewski, będący synem Anny oraz Piotra. Rodzina Górczewskich posiadała Kamienicę aż do 1501 roku, po czym przeszła ona w ręce burmistrzowskiej rodziny Landekerów.
Na początku XVI wieku kamienica została odziedziczona przez Jerzego Baryczkę, rajcę warszawskiego. W okresie tym budynek doświadczył wielu przebudów, w tym w 1509 roku oraz przed 1562 rokiem, kiedy to podzielono i sklepiono piwnice oraz utworzono sklepy. W tamtym czasie budowla była najprawdopodobniej trzykondygnacyjna.
W miarę upływu czasu, na terenie działki, na tyłach budynku, powstał murowany budynek gospodarczy. W latach 1629–1633 miała miejsce gruntowna przebudowa kamienicy, którą zarządzał Wojciech Baryczka. Dzięki jego staraniom, dobudowano kolejną kondygnację, w fasadzie dodano portal oraz wzbogacono budynek o dekoracje w przyziemiu, obramienia okien i attykę, nadając mu charakter późnorenesansowy.
Kolejnym właścicielem obiektu została ormiańska rodzina kupiecka Minasowiczów, która zarządzała nim od 1683 do 1808 roku. Pod koniec XVIII wieku w budynku znajdowała się fabryka skór Cadra. W 1851 roku miasto planowało rozbiórkę kamienicy, jednak w 1852 roku dzięki staraniom Leona Żakowskiego, budynek został wyremontowany.
W latach 1888–1910 nieruchomość należała do rodziny Szancerów, a w 1911 roku kamienica została sprzedana przez Helenę z Szancerów Szteinbergod Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości. W 1912 roku odbyła się wielka restauracja budynku, nad którą czuwali Władysław Marconi, Czesław Przybylski, Teofil Wiśniewski, oraz Jarosław Wojciechowski. W ramach prac odsłonięto polichromowane belki stropowe oraz malowany fryz podstropowy z drugiej połowy XVII wieku.
W kolejnych latach, bo w 1917 roku, zakończono wykończenie sal posiedzeń, które zaprojektowali Zdzisław Kalinowski, Zygmunt Kamiński i Jarosław Wojciechowski. W 1928 roku Stanisław Kazimierz Ostrowski wykonał polichromię fasady budynku. W roku 1937 kamienica przeszła na własność Gminy m.st. Warszawy, a plany zakładały w niej powstanie Muzeum Dawnej Warszawy.
Prace adaptacyjne rozpoczęto w roku 1938, a zyskały one wsparcie specjalistów takich jak Jan Zachwatowicz, który był odpowiedzialny za projekt prac konserwatorskich oraz adaptacyjnych, Stanisław Hempl, który zajmował się konstrukcją, a także Jan Rutkowski i Marian Słonecki, którzy brali udział w konserwacji wnętrz i malowideł. Niestety, w 1944 roku kamienica została spalona.
Po zakończeniu II wojny światowej ocalały jedynie piwnice, mury z attyką oraz sklepienia parteru, a także niektóre fragmenty detali fasady. Odbudowa budynku odbyła się w dwóch etapach – od 1947 do 1950 roku oraz od 1952 do 1953 roku. Prace wykończeniowe trwały aż do 1957 roku i prowadzone były według projektu Stanisława Żaryna.
W roku 1965 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Obecnie mieści się w niej Muzeum Warszawy oraz Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, które znajduje się przy ul. Krzywe Koło 7.
W trakcie ostatniego remontu, który zakończył się w 2016 roku, zmienił się również kolor elewacji kamienicy, która przybrała oliwkowo-szary odcień zamiast dotychczasowego intensywnie zielonego.
Przypisy
- a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków − stan na 30.09.2022 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. [dostęp 28.12.2022 r.]
- Tomasz Urzykowski. Nowe na Starym Mieście. „Gazeta Stołeczna”, 01.02.2015 r.
- Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993.
- Maria Lewicka: Atlas architektury Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992.
- Juliusz Pollack, Julian Żebrowski: Historia kamieniczek na Rynku Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architeltury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica Emila Wedla w Warszawie | Kamienica Gizińska w Warszawie (Rynek Starego Miasta 6) | Kamienica Jacobsona w Warszawie | Kamienica Józefa Bakela w Warszawie | Kamienica Judy Wielburskiego w Warszawie | Kamienica Krasińskich w Warszawie | Kamienica Pod Chrystusem w Warszawie | Kamienica przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie | Kamienica Stanisława Rostkowskiego w Warszawie | Kamienica Wolfa Gutgelda w Warszawie | Kamienica „Spokojna” w Warszawie | Kamienica Fukierowska w Warszawie | Dom przy ul. Kaleńskiej 12 w Warszawie | Dom im. Wojciecha Sawickiego w Warszawie | Czerwona willa w Warszawie | Budynek mieszkalny przy ul. Grójeckiej 19/25 w Warszawie | Kamienica przy ul. Solec 103 w Warszawie | Kamienica przy ul. Próżnej 7 w Warszawie | Kamienica przy ul. Piwnej 6 w Warszawie | Kamienica przy ul. Marszałkowskiej 58 w WarszawieOceń: Kamienica Baryczkowska w Warszawie