Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego

---

Historia

„Muzeum nawiązuje do bogatej tradycji gabinetów naukowych oraz zbiorów artystycznych, które były organizowane w kontekście tworzenia Uniwersytetu Warszawskiego, założonego w 1816 roku. Już w 1809 roku rozpoczęto zakupy dzieł sztuki z dawnych zbiorów króla Stanisława Augusta, a w 1817 roku, po edykcie króla Aleksandra I powołano nową uczelnię i stworzono Wydział Nauk i Sztuk Pięknych wraz z towarzyszącym mu muzeum. Przez pierwsze lata zajmowało ono przestrzeń w Pałacu Kazimierzowskim. W 1820 roku muzeum przeniesiono do gmachu obecnego Wydziału Historycznego, znanego jako Gmach Pomuzealny.

W wyjątkowym wnętrzu – Sali Kolumnowej – wystawiano gipsowe odlewy najwybitniejszych osiągnięć rzeźby antycznej oraz renesansowej. Mimo planów stworzenia galerii malarstwa, z braku możliwości zrealizowania tego zamysłu, w przeznaczonej dla niej sali zorganizowano Gabinet Zoologiczny. Taki stan rzeczy trwał aż do 1831 roku, kiedy to władze rosyjskie, w wyniku represji po powstaniu listopadowym, zamknęły Uniwersytet Warszawski, konfiskując najcenniejsze zbiory i wywożąc je do Rosji jako łup wojenny.

Pomimo zamknięcia uczelni, Gabinet Wzorów Gipsowych oraz Gabinet Zoologiczny kontynuowały swoją działalność pod opieką Dyrekcji Gabinetów Naukowych, która dbała o pozostałe kolekcje uniwersyteckie. W drugiej połowie XIX wieku rozpoczęto starania o utworzenie stałej instytucji muzealnej, która korzystałaby z dawnych zbiorów uniwersytetu. W 1862 roku utworzono Muzeum Sztuk Pięknych, ściśle powiązane z nową Szkołą Główną Warszawską, zlokalizowaną w obiektach byłego uniwersytetu.

Muzeum przejęło również część wcześniejszych zbiorów uniwersyteckich, z zamiarem ich wzbogacania i eksponowania. Jednak już w 1875 roku, z powodu braku wystarczających pomieszczeń, Muzeum Sztuk Pięknych musiało zwrócić cały zbiór uczelni, gdzie pozostał on aż do wybuchu II wojny światowej. W 1869 roku, pod kierownictwem podbibliotekarza Hipolita Skimborowicza, utworzono Muzeum Starożytności w Pałacu Kazimierzowskim. W tej instytucji prezentowano obiekty tematycznie związane ze starożytnością, w tym znaleziska archeologiczne, pamiątki historyczne oraz eksponaty etnograficzne, takie jak popiersia, modele architektoniczne i mumie egipskie.

Jednak rozwój muzeum został zahamowany przez zmiany instytucjonalne, po tym jak władze rosyjskie zlikwidowały Szkołę Główną w 1869 roku, zastępując ją Cesarskim Uniwersytetem Warszawskim. Muzeum Starożytności zmieniło nazwę na Gabinet Starożytności, a następnie Gabinet Archeologiczny w 1871 roku. Różne jednostki Uniwersytetu pozyskiwały własne zbiory o charakterze dydaktycznym i muzealnym, w tym obszerną kolekcję minerałów w Gabinecie Mineralogicznym oraz wspomniane już kolekcje gipsowych odlewów oraz zoologiczną. Zbiory te służyły Uniwersytetowi Warszawskiego w okresie międzywojennym.

Działalność

W 1980 roku miała miejsce istotna zmiana w funkcjonowaniu muzeum uniwersyteckiego, które nabrało nowoczesnej formy instytucjonalnej. Na samym początku, kolekcje były eksponowane w Pałacu Kazimierzowskim, co stanowiło pierwszy krok w kierunku profesjonalizacji tej placówki. W 2000 roku, wydarzyła się kolejna istotna zmiana – zbiory muzealne zostały przeniesione do Krakowskiego Przedmieścia 32, do pięknego klasycystycznego pałacu Tyszkiewiczów.

Po zakończeniu remontu budynku, od stycznia 2015 roku, w Salę Stołowej udostępniona została stała wystawa pt. „Orzeł i pięć gwiazd Uniwersytetu”. Ekspozycja ta została przygotowana z okazji dwusetnej rocznicy istnienia Uniwersytetu Warszawskiego i poświęcona jest narodzinom tej ważnej instytucji.

Warto zaznaczyć, że poza zbiorami Tyszkiewiczów, muzeum regularnie organizuje czasowe wystawy w holu Starej Biblioteki UW. Oto niektóre z najważniejszych dotychczasowych ekspozycji:

• Perła architektury Warszawy. Sala Kolumnowa – wczoraj – dziś – jutro (2012),
• Michał Anioł w Warszawie. Poetyka rysunku i odlewu gipsowego (2012),
• Uratowane z Potopu. Wisła 1655-1906-2009 – Interdyscyplinarne badania dna rzeki (2013),
• Krybar w powstaniu warszawskim (2014),
• W kręgu Quo Vadis (2017),
• Powrót orła. Rola Uniwersytetu Warszawskiego w budowaniu polskiej państwowości (1915-1921) (2018),
• Kolekcja DNA. Dwieście lat Gabinetu Zoologicznego UW (2018).

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego to miejsce pełne wydarzeń i inicjatyw. Co roku organizowane są Imieniny Chopina, podczas których odbywają się różnorodne wydarzenia artystyczne. Muzeum prowadzi również spacery po zabytkowym kampusie przy Krakowskim Przedmieściu, organizuje wykłady na temat historii uczelni oraz podejmuje działania wydawnicze, które mają na celu propagowanie wiedzy o jej dorobku naukowym i kulturalnym.

Zbiory

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego dysponuje wielką kolekcją, która obejmuje kilkanaście tysięcy eksponatów. Wśród nich znajdują się rzeźby, obrazy, pieczęcie, odznaki, dyplomy oraz indeksy, medale, insygnia rektorskie i profesorskie. Muzeum gromadzi także unikalne rękopisy, aparaturę naukową oraz różnorodne przedmioty powiązane z uczelnią oraz jej wybitnymi postaciami.

Warto zaznaczyć, że część z tych zbiorów można przeglądać w formie cyfrowej na stronie internetowej muzeum, co znacząco ułatwia dostęp do ich bogatego dziedzictwa.

Od odrębnej sekcji Muzeum stanowi archiwum fotografii, które składa się z ponad 10 tysięcy zdjęć. Te fotografie nie tylko ilustrują fascynującą historię uczelni, ale również jej dramatyczne momenty.

---

Oceń: Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego

---