Kamienica Kleinpoldowska, znana również pod innymi nazwami, takimi jak Kleinpoldtowska, Klekotowska, Szlichtyngowska oraz Szlichtingowska, jest interesującym przykładem architektury w stolicy Polski. To czterokondygnacyjne budynek, który znajduje się w wyjątkowej lokalizacji, po stronie Dekerta, na Rynku Starego Miasta 34 w Warszawie.
Historia tej kamienicy, z jej różnorodnymi nazewnictwem i architektonicznymi detalami, stanowi istotny element kulturowego dziedzictwa stolicy.
Opis
Pierwsze wzmianki o historycznym budynku, w którym obecnie znajduje się kamienica, pochodzą z 1449 roku. Od 1452 roku nieruchomość należała do warszawskich kuśnierzy o nazwisku Klekot. W 1504 roku kamienica została sprzedana Jerzemu Baryczce, który w 1516 roku przekazał ją swemu zięciowi – Grzegorzowi Bartkemu. W tym czasie, w pierwszej połowie XVI wieku, doszło do znaczącej przebudowy lub odbudowy budynku od podstaw, co można zauważyć w wymiarach użytej cegły oraz stylu sklepienia na parterze.
W latach 1579–1619 nieruchomość znajdowała się w rękach burmistrza Starej Warszawy, Franciszka Szeligi, który w 1619 roku sprzedał ją Gerardowi Kleinpoldtowi. Nowy właściciel przeprowadził kolejną przebudowę, zmieniając układ kamienicy na trzytraktowy. Około 1620 roku budynek został zwolniony z obowiązku udostępniania kwater sejmowych.
Kaminica była w posiadaniu rodziny Kleinpoldtów do początku XVIII wieku. W połowie XVIII wieku przeszła na własność Parusewiczów, a następnie rodziny Lignau. W 1788 roku wykonano przebudowę dachu, zmieniając jego kształt z pogrążonego na kalenicowy, co skutkowało zlikwidowaniem attyki, która została zastąpiona przez ściankę osłonową z charakterystycznym łukiem rozporowym.
W latach dwudziestych XX wieku budynek został zakupiony przez Polski Klub Literacki oraz Związek Zawodowy Literatów Polskich. W 1928 roku dodano polichromię, wykonaną przez Zofię Stryjeńską, nadającą wnętrzom artystyczny charakter.
W 1937 roku kamienica stała się własnością m.st. Warszawy, z zamiarem przekształcenia jej w Muzeum Dawnej Warszawy. Prace adaptacyjne i konserwatorskie, prowadzone od 1938 roku według projektu Jana Zachwatowicza oraz Stanisława Hempla, doprowadziły do odkrycia pięknych, polichromowanych drewnianych stropów. Wówczas nad nimi zamontowano ognioodporne stropy żelbetowe, co ochroniło budynek przed zniszczeniem w czasie II wojny światowej.
To właśnie ta kamienica należała do sześciu obiektów mieszczących się na Starym i Nowym Mieście, a w szczególności była jedną z dwóch, które przetrwały na Rynku po stronie Dekerta, obok kamienicy „Pod Murzynkiem” (nr 36). Niestety, uległy zniszczeniu m.in. pokrycie dachu, elewacje, szyby oraz kraty i drzwi wejściowe.
W 1945 roku Biuro Odbudowy Stolicy urządziło w kamienicy składnicę przedmiotów wydobywanych z gruzów Starego Miasta. W 1948 roku, kamienica weszła w skład kompleksu 11 budynków przeznaczonych na siedzibę Muzeum Historycznego m.st. Warszawy (aktualnie Muzeum Warszawy). Odbudowa miała miejsce w latach 1950–1953 na podstawie projektu Stanisława Żaryna, we współpracy z Józefem Zencikiewiczem. Ostatnie prace wykończeniowe we wnętrzach trwały do 1957 roku, jednak polichromie Zofii Stryjeńskiej nie zostały odtworzone.
Warto również zauważyć, że do najcenniejszych elementów wnętrza kamienicy należą drewniane stropy z pierwszej połowy XVII wieku, które można podziwiać na pierwszym piętrze. W szczególności interesujący jest strop kasetonowy, posiadający gotyckie motywy od strony podwórza, oraz belkowany strop z wczesnorenesansowymi i barokowymi zdobieniami od strony Rynku. Ponadto, na pierwszym piętrze znajduje się imponujący komin, który podtrzymuje sklepienie przykrywające sień.
Przypisy
- Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków: Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy. [dostęp 27.09.2023 r.]
- Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 109. ISBN 978-83-280-3725-0.
- a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 306. ISBN 83-01-08836-2.
- Maria Lewicka: Atlas architektury Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992, s. 64. ISBN 83-213-3512-8.
- Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund: Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I. Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 280. ISBN 83-221-0628-9.
- a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie. [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 28.12.2022 r.]
- Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 48–49.
- Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 92, 94.
- Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 52.
- a b c d e f Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund: Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I. Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 280. ISBN 83-221-0628-9.
- Ana Berdecka, Olgierd Puciata, Janina Rutkowska, Hanna Szwankowska: Ulice Starego Miasta. W: Olgierd Puciata (red.), Hanna Szwankowska, Eugeniusz Szwankowski, Stanisław Żaryn: Szkice staromiejskie. Warszawa: Wydawnictwo "Sztuka", 1955, s. 15.
- a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 307. ISBN 83-01-08836-2.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 191, 229.
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 306, 313, 519. ISBN 83-01-08836-2.
- Janusz Durko (red. nauk): Muzeum Historyczne Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 40.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica Kościelskich w Warszawie | Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie | Kamienica Ludwika Panczakiewicza w Warszawie | Kamienica Mikulskiego w Warszawie (ul. Nowy Świat 53) | Kamienica Oppenheimów i Regirerów w Warszawie | Kamienica Pod Bazyliszkiem w Warszawie | Kamienica przy al. Jana Chrystiana Szucha 3 w Warszawie | Kamienica przy ul. Marszałkowskiej 58 w Warszawie | Kamienica przy ul. Piwnej 6 w Warszawie | Kamienica przy ul. Próżnej 7 w Warszawie | Kamienica Józefa Frageta w Warszawie | Kamienica Johna w Warszawie | Kamienica Jana Alfonsa Jasińskiego w Warszawie | Kamienica Jakuba Fontany w Warszawie | Kamienica Heleny Pal w Warszawie | Kamienica Gaszyńskiego w Warszawie | Kamienica firmy Drzewiecki i Jeziorański w Warszawie | Kamienica Domańskich w Warszawie | Budynek Centrum Lokalnego przy ul. Modlińskiej w Warszawie | Kamienica Czulskiego w WarszawieOceń: Kamienica Kleinpoldowska (Klekotowska) w Warszawie