Glinianki Jelonek


Glinianki Jelonek to dwa zbiorniki wodne, które zostały sztucznie utworzone w stolicy Polski, Warszawie. Znajdują się w malowniczej dzielnicy Bemowo, która jest znana ze swojego naturalnego uroku i przyjaznej atmosfery.

Te zbiorniki są doskonałym miejscem do wypoczynku oraz rekreacji, oferując mieszkańcom i turystom nie tylko możliwość obcowania z naturą, ale także organizacji różnych form aktywności na świeżym powietrzu.

Położenie i charakterystyka

Glinianki usytuowane są po lewej stronie Wisły, w Warszawie, w dzielnicy Bemowo, w obrębie Miejskiego Systemu Informacji Jelonki Południowe. Przylegają do takich ulic jak: Połczyńska, Powstańców Śląskich, Szczotkarska, Brygadzistów oraz Strzelców.

Zgodnie z zaleceniami wynikającymi z Programu Ochrony Środowiska dla m.st. Warszawy na lata 2009–2012, które uwzględniają także perspektywę do 2016 roku, glinianki leżą na wysoczyźnie i zasilane są nieprzerwanie wodami podziemnymi. Łączna powierzchnia bezodpływowych zbiorników wynosi 0,5607 oraz 0,4127 hektara. Na podstawie numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal, lustro wody w tych zbiornikach znajduje się na wysokości 104,2 m n.p.m.

Identyfikatory MPHP dla tych zbiorników to 96952 oraz 130936675. Dodatkowo, obszar, na którym się znajdują, leży w dorzeczu Żbikówki.

Historia

Glinianki w Jelonkach to tajemnicze zbiorniki wodne, które mają swoje korzenie w wyeksploatowanych wyrobiskach iłów. Powstały one w wyniku zalania terenów, na których niegdyś prowadzono intensywną działalność wydobywczą. W dziewiętnastym wieku, konkretnie w roku 1846, na obszarze Jelonek, w pobliżu ówczesnej szosy poznańskiej (teraz znanej jako ulica Połczyńska), założono wytwórnię cegieł, dachówek oraz ceramiki. Twórcą tego zakładu był Bogumił Schneider, a jego produkcja odegrała kluczową rolę w budowie wielu istotnych obiektów w Warszawie.

Cegły wyprodukowane w tej cegielni znalazły zastosowanie w budowie kilku fortów twierdzy Warszawa, w tym fortu Chrzanów, fortu Blizne oraz fortu Wawrzyszew, które zostały wzniesione na zlecenie armii carskiej. Warto zaznaczyć, że glinianki nie tylko dostarczały surowiec budowlany, ale również pełniły funkcję obronną, utrudniając atak na linię fortów, co świadczy o ich strategicznej wartości.

Cegielnia, która w okresie swojej świetności zatrudniała setki pracowników, zakończyła działalność po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie, glinianki Jelonek są częścią dziedzictwa, obok Glinianek Sznajdra, które stanowią kolejne miejsce wydobycia surowca, a także drewnianego pałacyku rodziny Schneiderów przy ul. Połczyńskiej 59, wykorzystywanego przez zbór zielonoświątkowców. Te wszystkie elementy są świadectwem dawnej kultury i przemysłu regionu.

Przed rokiem 2012, w obrębie tego terenu znajdowały się cztery zbiorniki wodne. Dwa z nich, zajmujące łącznie powierzchnię 0,3688 ha, zostały zasypane przez dewelopera Robyg, który zakupił ten teren w celu realizacji nowych inwestycji, w efekcie czego na ich miejscu powstało osiedle o nazwie „Osiedle Kameralne”. Pierwszy zbiornik został zamknięty w 2014 roku, a drugi w 2016 roku. Dwa pozostałe zbiorniki natomiast przeszły rewitalizację, co wpłynęło na ich estetykę i użyteczność. Przebudowano ukształtowanie mis i skarp, brzegi pokryto kamieniami, a wokół żwirowej ścieżki ustawiono ławki oraz latarnie, co sprawiło, że miejsce stało się bardziej dostępne dla mieszkańców.

W 2016 roku, deweloper złożył wniosek o legalizację przeprowadzonych zmian, co zostało mu przyznane po wniesieniu odpowiedniej opłaty. Zgodnie z oceną Urzędu m.st. Warszawy, przeprowadzone prace nie wpłynęły negatywnie na stan wód ani na charakterystyczne dla tego miejsca biocenozy czy relacje ekologiczne w wodnym środowisku.

Obecnie, glinianki należące do dewelopera są dostępne dla ogółu społeczeństwa, co zdecydowanie sprzyja ich popularyzacji oraz integracji lokalnej społeczności z tym cennym obszarem.

Przyroda

W 2004 roku na obszarze zbiorników wodnych oraz w ich najbliższym otoczeniu zaobserwowano obecność czernicy. To ważne odkrycie, które wskazuje na bogactwo fauny tego miejsca.

Warto również zauważyć, że wcześniej rejestrowano tu także rybitwę rzeczną, co świadczy o różnorodności ptaków występujących w tym rejonie.

Przypisy

  1. Michał Wojtczuk. A jezioro damy.... „Gazeta Stołeczna”, 28.11.2023 r., s. 2.
  2. Michał Wojtczuk: Bemowo. Zaskakująca metamorfoza glinianek na Jelonkach. Dwie wyparowały. gazeta.pl, 13.08.2016 r. [dostęp 07.02.2021 r.]
  3. Mapa Warszawy 2012. um.warszawa.pl. [dostęp 07.02.2021 r.]
  4. Rada m.st. Warszawy: Załącznik tekstowy i tabelaryczny do programu ochrony środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21.10.2010 r. [dostęp 02.02.2021 r.]
  5. Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy. [online], 2015 r., s. 96–99 [dostęp 02.02.2021 r.]
  6. Zakłady Cegielniane i Fabryka Dachówek „Bogumił Schneider”. „Przegląd Techniczny”, 03.10.1903 r.
  7. Cegły z Jelonek zbudowały Warszawę. „Bemowo News”, lipiec 2011 r., s. 21.
  8. Katarzyna Pałubska, Rola zieleni i naturalnych przeszkód terenowych Twierdzy Warszawa w kształtowaniu systemu ekologicznego miasta. „Architektura Krajobrazu”, 2, 2014 r., s. 50–61.
  9. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 01.01.2024 r., identyfikator PRNG: 201833.
  10. Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994 r., s. 212, ISBN 83-01-08836-2.
  11. Grzegorz Węcławowicz, Janusz Księżak, Andrzej Jarosz, Przemysław Śleszyński: Atlas Warszawy, Zeszyt 8, Ptaki Warszawy 1962-2000. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 2001 r., s. 49, ISBN 83-87954-95-0.

Oceń: Glinianki Jelonek

Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:13