Władysław Wolski

---

Życiorys

Władysław Wolski, syn Aleksandra i Matyldy, pochodził z robotniczej rodziny. W 1916 roku dołączył do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, a dwa lata później stał się członkiem Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. W tej partii piastował stanowisko członka Egzekutywy Dzielnicy Mokotów.

W styczniu 1920 roku został powołany do Wojska Polskiego, gdzie służył w Batalionie Maszynowym Saperów 1. Pułku Inżynieryjnego. Po pewnym czasie przeszedł do Wydziału Wojskowego KPRP, zajmując się działalnością komunistyczną w armii. W maju 1920 roku trafił na front wojny polsko-bolszewickiej, a po demobilizacji w styczniu 1921 roku wznowił swoją pracę w Wydziale Wojskowym KPRP, który specjalizował się w szpiegostwie na rzecz ZSRR.

W czerwcu 1922 został aresztowany, a w marcu 1923 roku skazany na siedem lat pozbawienia wolności. Przez ten czas przebywał w więzieniach w Warszawie, Łomży i Białymstoku. W kwietniu 1926 roku zwolniono go na urlop zdrowotny, a resztę kary darowano na mocy amnestii. Po zwolnieniu Wolski został konsultantem Wydziału Wojskowego KPP, a później pracował w Sekretariacie Komitetu Centralnego Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Od jesieni 1927 roku pełnił funkcję sekretarza generalnego MOPR.

W 1930 roku został oskarżony o działalność komunistyczną, ale uniewinniony przez sąd. W marcu 1934 roku przeniósł się do ZSRR, gdzie pracował jako kierownik działu kulturalnego polskojęzycznego pisma Trybuna Radziecka. W tym czasie utrzymywał bliskie kontakty z większością w Komunistycznej Partii Polski oraz z jej przedstawicielami w Moskwie. Po potępieniu „większości” przez władze KPP, odmówił złożenia samokrytyki, co skutkowało jego odejściem z redakcji. Po tym pracował jako elektryk w moskiewskim metrze.

W listopadzie 1935 roku, po raz kolejny aresztowany przez NKWD, został skazany na pięć lat łagrów za działalność kontrrewolucyjną. Spędził czas w obozach koncentracyjnych Uchtpieczłag oraz na półwyspie Tajmyr. NKWD aresztowało również jego żonę i córkę, które zginęły podczas „wielkiego terroru”. Na przełomie 1941/42 roku Wolski został zwolniony po odbyciu kary, a w kwietniu 1942 roku wziął udział w prowokacji NKWD wobec ambasady RP w Kujbyszewie. Pod koniec 1943 roku zrzucili go na spadochronie na tyły frontu niemieckiego w okolicach Wilna, gdzie w lipcu 1944 zastała go ofensywa Armii Czerwonej.

W sierpniu 1944 roku, już pod nazwiskiem Władysław Wolski, objął stanowisko zastępcy kierownika Resortu Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Od września 1944 roku był Głównym Pełnomocnikiem PKWN przy Głównych Pełnomocnikach Rządów Ukrainy i Białorusi w Polsce, a od 9 października 1944 roku do kwietnia 1945 roku pełnił funkcję pierwszego szefa Państwowego Urzędu Repatriacyjnego.

Od stycznia 1945 roku do 20 stycznia 1949 roku Wolski zajmował stanowisko wiceministra administracji publicznej. Następnie, od lipca 1945 roku do lutego 1947 roku, był faktycznym politycznym nadzorcą z ramienia PPR ministra Władysława Kiernika. Od 20 stycznia 1949 roku do 28 kwietnia 1950 roku był ministrem administracji publicznej. W latach 1947-1951 pełnił również funkcję prezesa Polskiego Związku Narciarskiego.

Od 1944 roku był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a od 1948 roku Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, zastępując członka Komitetu Centralnego PPR (1945-1948) oraz będąc członkiem Komitetu Centralnego PZPR (1948-1950). Współpracował z Krajową Radą Narodową oraz z Sejmem Ustawodawczym. Od lat 30. był powiązany z NKWD. W maju 1950 roku, w związku z intrygami przeciwko kierownictwu PZPR, został usunięty z partii, zrzekł się mandatu poselskiego i został „zesłany” do Krakowa, gdzie w styczniu 1952 roku zatrudniono go jako dyrektora Biblioteki Miejskiej.

W 1960 roku Wolski powrócił do PZPR. W 1946 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, a w 1947 roku czechosłowacki krzyż Wielkiego Oficera Orderu Lwa Białego. Pośmiertnie, w 1985 roku, został odznaczony Medalem Rodła.

Jego żoną była Celina Bobińska-Wolska, historyk i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, córka Stanisława oraz Heleny. Wolski spoczywa na cmentarzu Rakowickim w kwaterze LXIX pas A-II-11.

---

Oceń: Władysław Wolski

---