Zygmunt Chmieleński

---

Życiorys

Zygmunt Chmieleński był potomkiem Jana Nepomucena Chmieleńskiego, generala wojsk rosyjskich, oraz Julii Tyborowskiej. Po śmierci ojca, jego losy skierowały go do Aleksandryjskiego Korpusu Kadetów w Petersburgu, instytucji przeznaczonej dla sierot wojskowych. Tam ukończył Akademię Wojenną, a następnie rozpoczął służbę jako porucznik artylerii w armii carskiej z siedzibą w Warszawie.

W 1861 roku, konflikty w Polsce zainspirowały go do działania patriotycznego. Po złożeniu wniosku o dymisję, a następnie jego odmowie, postanowił zbiegł z Królestwa Polskiego, najpierw do Francji, a potem do Włoch. W tym czasie zdobył doświadczenie jako wykładowca w wojskowych szkołach w Genui i Cuneo.

Był zaangażowany w zakładanie Polskiej Szkoły Wojskowej we Włoszech. Kiedy wybuchło powstanie styczniowe, starał się wrócić do Polski, jednak został aresztowany przez Austriaków w Ołomuńcu. Po ucieczce z więzienia dotarł do Krakowa, gdzie awansowano go na kapitana. Jego działania skoncentrowały się na formowaniu oddziału kawalerii, a następnie na czołowej roli w oddziałach Kazimierza Bończy-Błaszczyńskiego w Klimontowie.

W dniu 6 lipca 1863 roku, jako dowódca swoich sił, odniósł zwycięstwo nad rosyjskimi rotami. Dowodził w wielu bitwach, m.in. pod Rudnikami, Obiechowem, Białą, Olesznem oraz Nieznanowicami. Już w sierpniu awansowano go na majora, a na początku września na pułkownika oraz naczelnika wojsk województwa krakowskiego. Jego najważniejsze bitwy miały miejsce pod Mełchowem (30 września) oraz Oksą (20 października). Po potyczce koło Jeziorka, Zygmunt Chmieleński, znalazł się w roli szefa sztabu generała Józefa Hauke-Bosaka. Wśród jego żołnierzy był Adam Chmielowski, który później zasłynął jako artysta oraz tercjarz franciszkański.

W trakcie powstania, Zygmunt dowodził wojskami w bitwach pod Skalbmierzem, Złotym Potokiem, Koniecpolem, Opatowem (25 listopada), Ociesękami (28 listopada) oraz Bodzechowem. W trakcie ostatniej z tych potyczek, 16 grudnia 1863 roku, został ciężko ranny i wzięty do niewoli przez Kozaków. Po przeniesieniu do Radomia, został skazany na śmierć przez sąd wojskowy i rozstrzelany 23 grudnia 1863 roku w jednym z radomskich miejsc kaźni, a jego wyrok był szczególnie okrutny, obejmujący dwa zarzuty: dezercję z 1862 roku oraz udział w powstaniu. W wyniku wyroku, grób Zygmunta Chmieleńskiego został zrównany z ziemią przez zaborców.

---

Oceń: Zygmunt Chmieleński

---