Ignacy Teodozjusz Radziejowski, znany także pod pseudonimem „Mucha”, był ważną postacią w historii Polski, szczególnie w kontekście powstania styczniowego. Urodził się 1 lipca 1832 roku w Warszawie i zmarł 6 lutego 1864 roku w Grabinie.
Jako naczelnik Łodzi w czasie powstania, Radziejowski odegrał istotną rolę w działaniach ruchu niepodległościowego. Zyskał sobie uznanie jako urzędnik i oddany członek stronnictwa, które wówczas nosiło nazwę „czerwonych”, reprezentującego bardziej radykalne i pro-niepodległościowe dążenia w Polsce.
Życiorys
Ignacy Radziejowski był synem zecera z Lublina, Aleksandra Radziejowskiego, który brał udział w powstaniu listopadowym, oraz Marianny z d. Czernielewskiej, pochodzącej z okolic Łęczycy. Miał dwie siostry, które niestety obie zmarły w dzieciństwie.
W młodości Radziejowski uczęszczał do szkoły wydziałowej w Radomiu. W roku 1862 podjął pracę jako kontroler skarbowy w Administracji Rządowej Dochodów Skarbowych Tabacznych. W drugiej połowie tego roku został wydelegowany do Łodzi, gdzie zaczął działać w Rządowej Komisji Skarbu, pełniąc funkcję kontrolera w fabryce tytoniowej Landau i Spółka. Równocześnie na polecenie Komitetu Centralnego Narodowego został powstańczym naczelnikiem miasta Łodzi.
W roli naczelnika organizował konspiracyjną siatkę zasilaną przez setników, takich jak tokarz Leon Tuszyński (1817–1895) oraz tkacz Ludwik Kozubski (1816–1900). Jego działania obejmowały gromadzenie broni oraz umundurowania, a także pobieranie narodowego podatku od mieszkańców Łodzi. Radziejowski starał się także o współpracę z księdzem Józefem Czajkowskim, próbując przekonać rosyjskich oficerów garnizonu łódzkiego do przystąpienia do powstańców styczniowych.
Jednakże, z powodu defraudacji swoich współpracowników, Radziejowski został oskarżony o nadużycia i malwersacje. W związku z tymi zarzutami próbował popełnić samobójstwo, lecz na szczęście udało mu się przeżyć. Na koniec 1862 roku ustąpił ze stanowiska naczelnika i został zastąpiony przez Józefa Zajączkowskiego.
Radziejowski walczył podczas powstania pod dowództwem Józefa Sawickiego oraz w oddziale Roberta Skowrońskiego, pełniąc funkcję oficer i dowódcy strzelców. Brał również udział w rekwizycji 80 tysięcy rubli z kasy Banku Polskiego w Łodzi.
W sierpniu 1863 roku został zatrzymany przez Rosjan na skutek zdrady ze strony Aleksandra Skrudzińskiego. Po półrocznym śledztwie, które obejmowało tortury, nie ujawniając tożsamości innych powstańców, Radziejowski został skazany na śmierć. Wyrok ten został zatwierdzony przez naczelnika wojennego, pułkownika Aleksandra von Broemsena. Ostatecznie został rozstrzelany 6 lutego 1864 roku w Grabinie.
Przypisy
- a b c d e f g Widok Kilka komentarzy do wspomnień Józefa Zajączkowskiego (Notatki z czasów powstania w r. 1863 a mianowicie w m. Łodzi i jego okolicach) [online], czasopisma.uni.lodz.pl [dostęp 10.11.2021 r.]
- R. Rostworowski Emanuel (1923–1989). Red.E.(1. 1. ). Polski słownik biograficzny, T. 30 (1987), Radwan – Reguła Tadeusz, „Polski słownik biograficzny”, 1987 [dostęp 10.11.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Henryk Dutkiewicz (podpułkownik) | Teresa Suchecka-Nowak | Zofia Turowicz | Ryszard Klimaszewski | Feliks Charlak | Kazimierz Pułaski | Roman Sadlik | Eustazy Borkowski | Kazimierz Szrajer | Stefan Stanisław Okrzeja | Kazimierz Raszplewicz | Andrzej Górnicki | Zygmunt Chmieleński | Edmund Marynowski | Jan Soszyński | Jerzy Wrzoskowicz | Józef Prokopowicz | Zygmunt Dzwonkowski | Zygmunt Sokołowski (1908–1953) | Marian Jankowski (major)Oceń: Ignacy Radziejowski (powstaniec styczniowy)