Władysław Olędzki

Nauka i edukacja

Władysław Erazm Olędzki, znany pod pseudonimem Papa, to postać o bogatej historii, która pozostawiła trwały ślad w polskiej edukacji oraz harcerstwie.

Urodził się 2 czerwca 1892 roku w Warszawie, a jego życie kończy się w grudniu 1944 roku w Skierniewicach. Zawodowo pełnił rolę nauczyciela, kształtując młode umysły, oraz harcmistrza, co świadczy o jego zaangażowaniu w wychowanie młodzieży w duchu patriotyzmu i wartości harcerskich.

Życiorys

Władysław Olędzki przyszedł na świat 2 czerwca 1892 roku w Warszawie. Był dzieckiem Konstantego, który pracował jako urzędnik kolejowy, oraz Marii z Klimowiczów. W roku 1910 ukończył szkołę techniczną w Warszawie. Dwa lata później, w 1912 roku, zainicjował działalność I Ursynowskiej Drużyny Harcerzy im. J. U. Niemcewicza na Ursynowie, położonym niedaleko Warszawy. W 1916 roku samodzielnie rozpoczął pracę nauczyciela wychowania fizycznego, prowadząc zajęcia w szkole realnej i gimnazjum męskim.

W latach 1920–1929 pełnił funkcję nauczyciela wychowania fizycznego w rejonie Ursynowa, a w latach 1926–1932 uczył w Gimnazjum Giżyckiego w Warszawie. Dodatkowo, od 1932 do 1937 roku pracował w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego, również w Warszawie. Z początkiem września 1937 roku objął stanowisko naczelnika wydziału Wychowania Fizycznego w Kuratorium Okręgu Szkolnego m.st. Warszawy. W trakcie jego kariery w Ursynowie ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego.

Olędzki nawiązał kontakt z ruchem młodzieżowym już w młodym wieku. Jego przygoda z „Junactwem” rozpoczęła się jako drużynowego I Drużyny Junackiej im. ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie. Z biegiem czasu przeszedł na wyższe stanowisko jako członek komendy, a od 1916 roku pełnił funkcję komendanta Okręgu Lubelskiego. W tym okresie również działał w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Poza tym, w każdej szkole, w której uczył, z równą pasją prowadził drużyny harcerskie. W latach 1933–1935 olędzki był komendantem Warszawskiej Chorągwi Harcerzy.

Brał udział w licznych zlotach krajowych oraz zagranicznych, w tym:

  • w 1928 roku, jego I Ursynowska Drużyna Harcerzy zdobyła I miejsce podczas Międzynarodowego Zlotu Skautów Wodnych na Węgrzech,
  • w 1929 roku uczestniczył w Jamboree w Anglii,
  • w 1933 roku brał udział w Jamboree na Węgrzech,
  • w zimie 1933/34 organizował obóz zimowy Warszawskiej Chorągwi Harcerzy w Krynicy,
  • w 1935 roku był komendantem IV podobozu Jubileuszowego Zlotu ZHP w Spale,
  • w sierpniu 1935 roku wziął udział w ekspedycji s/y Zawisza Czarny do Szwecji,
  • w 1936 roku przebywał z 23 Warszawską Drużyną Harcerzy jako przedstawiciel ZHP na Olimpiadzie w Berlinie,
  • w 1937 roku uczestniczył w Jamboree w Holandii.

W obliczu wybuchu II wojny światowej, w wrześniu 1939 roku został ewakuowany wraz z kuratorium do Wilna. Tam podjął pracę w Wileńskiej Komendzie Chorągwi Szarych Szeregów, posługując się kryptonimem „Brama”. W styczniu 1941 roku został aresztowany, jednak udało mu się uciec z transportu w czerwcu i dotrzeć do Warszawy. Po powrocie kontynuował działalność w Szarych Szeregach, gdzie pełnił m.in. w latach 1943–1944 rolę kierownika Zastępu Wizytatorów w Głównej Kwaterze, obejmującej chorągwie takie jak: warszawska („Ul Wisła”), mazowiecka („Ul Puszcza”), radomska („Ul Rady”) i lubelska („Ul Zboże”). Angażował się także w tajne nauczanie w utworzonym tajnym Gimnazjum i Liceum im. S. Batorego dla Grup Szturmowych Szarych Szeregów w Warszawie.

W trakcie powstania warszawskiego Władysław Olędzki, jako harcmistrz, stał na czele Warszawskiej Chorągwi Harcerzy, po tym jak ówczesny komendant Chorągwi hm. Stefan Mirowski został odcięty od śródmieścia. Niestety, w listopadzie 1944 roku został aresztowany przez Gestapo w Skierniewicach i rozstrzelany w grudniu tego samego roku.

Olędzki, jako harcmistrz, wyróżnił się heroizmem, ratując życie jedenastu tonącym, co zaowocowało przyznaniem mu Harcerskiego Medalu za Ratowanie Życia. Oprócz działalności harcerskiej, miał też talent artystyczny. Choć wiele z jego prac plastycznych (w tym akwaforty, akwarele i drzeworyty) zaginęło, część z nich jest w posiadaniu jego rodziny. Olędzki był również współautorem dwóch książek:

  • Starzyński A., Kindler K., Olędzki W., Gry sportowe, Warszawa 1923,
  • Olędzki W., Żelazowski Ł., Wychowanie fizyczne w obozach letnich, Warszawa 1932.

Dnia 16 stycznia 1916 roku wziął ślub z Ireną z hr. Mohlów, z którą miał syna Zbigniewa Stefana (1917–1944) oraz córkę Stanisławę Sławomirę.

Ordery i odznaczenia

Władysław Olędzki był uhonorowany wieloma odznaczeniami za swoje zasługi. Wśród nich wymienia się:

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 23 grudnia 1933 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 11 listopada 1934 roku.

Przypisy

  1. Poległ 19.08.1944 r. w powstaniu warszawskim na Starym Mieście jako żołnierz Batalionu „Parasol”.
  2. Według Słownika biograficznego Zygmunta Głuszka, Władysław Olędzki po śledztwie został wywieziony ze Skierniewic w kierunku nieznanym.
  3. Według Słownika biograficznego Zygmunta Głuszka, Władysław Olędzki był komendantem Lubelskiego Okręgu ZHP od 1919 r.
  4. Zygmunt Głuszek: Szare Szeregi. Słownik biograficzny. Tom I. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2006, s. 230-235. ISBN 978-83-7399-213-9.
  5. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  6. M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  7. Strona Powstańcze Biogramy

Oceń: Władysław Olędzki

★★★★★
Średnia ocena:4.7 Liczba ocen:18