Władysław Heinrich

---

Nauka

Pierwsze etapy edukacji Władysława Heinricha miały miejsce w jego domu rodzinnym. Następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, które zakończył w 1888 roku. W latach 1889–1891 studiował matematykę na politechnice w Zurychu, a potem zwrócił się ku psychologii oraz filozofii, uczęszczając na uniwersytet w Monachium w latach 1891–1893, a następnie na uniwersytet w Zurychu (1893–1894), gdzie obronił pracę doktorską na temat Moderne physiologische Psychologie in Deutschland pod opieką Richarda Avenariusa.

Dalsze kształcenie kontynuował na uniwersytecie w Paryżu w roku 1900. Już w 1897 roku podjął pracę jako asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po uzyskaniu habilitacji w dziedzinie psychologii i metodologii nauk przyrodniczych w 1900 roku, awansował na stanowisko docenta w tej samej katedrze. W 1903 roku zainicjował powstanie pierwszej w Europie Wschodniej Pracowni Psychologii Doświadczalnej i kierował nią do 1911 roku.

Od 1905 roku był profesorem tytularnym na Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1911 profesorem zwyczajnym. W latach 1911–1939 przewodził Katedrze Filozofii, a od 1945 do 1951 roku I Katedrze Filozofii. Przez długi czas kierował również Studium Pedagogicznym oraz Pracownią Psychologiczną. Jego wykłady obejmowały szeroką gamę tematów, takich jak psychologia, psychofizyka, metodologia badań, filozofia nauk, teoria poznania, empiriokrytycyzm, historia filozofii oraz propedeutyka filozofii.

Choć przeszedł na emeryturę w 1951 roku, wrócił do prowadzenia wykładów dwa lata przed swoją śmiercią w 1955 roku, mimo starczego wieku. Władysław Heinrich zmarł w Krakowie i został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC14-1-56).

Organizacje

W 1913 roku Władysław Heinrich zyskał status członka rzeczywistego, a w 1929 roku przekształcił tę rolę na członka zwyczajnego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Jego działalność w obrębie nauki była bardzo intensywna. Uczestniczył w pracach Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie od 1919 roku był członkiem korespondentem, a od 1924 roku – członkiem czynnym.

W latach 1949–1952 piastował funkcję dyrektora Wydziału II PAU. Już od 1901 roku był aktywnym członkiem Komisji Bibliograficznej Akademii, z którą był związany, gdy ta nosiła jeszcze nazwę AU. W 1911 roku współorganizował oraz wchodził w skład Komisji Historii Filozofii Polskiej AU.

Władysław Heinrich miał również znaczący wkład w polską filozofię, przewodnicząc Komitetowi Wydania Dzieł Arystotelesa w polskim tłumaczeniu PAU w latach 1929–1933 oraz Komitetowi „Biblioteki Klasyków Filozofii” PAU w latach 1946–1952. W 1948 roku był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Pedagogicznego.

Nadto, Heinrich należał do Kasy im. Mianowskiego, a także uczestniczył w organizacjach takich jak Academy of Political and Social Sciences, Union des Associations Internationales oraz Academia Humanistica w Segedynie.

Zainteresowania naukowe

Władysław Heinrich był postacią, której zainteresowania naukowe obejmowały różnorodne dziedziny, co czyniło go wyjątkowym w polskim środowisku intelektualnym. Jego prace koncentrowały się na takich obszarach jak psychologia eksperymentalna, neurofizjologia, teoria poznania oraz historia filozofii.

Pionierska działalność Heinricha w Polsce dotyczyła prowadzenia eksperymentów psychologicznych, które analizo wały wrażenia wzrokowe i słuchowe, a także procesy pamięci, spostrzegania oraz uwagi. Dążył on do zharmonizowania terminologii psychologicznej w kraju, co dla społeczności naukowej stanowiło istotny krok naprzód.

W jego dziele pt. O rozwoju metod badań naukowych (1907) Heinirch szczegółowo omówił ewolucję poznawania zjawisk, od ich bezpośredniego odbioru, aż po abstrakcyjne ujęcia. Jego teoria dotycząca obiektywnego i subiektywnego pojmowania całości danych bezpośrednich została zaprezentowana w pracy Die Aufmerksamkeit und die Funktionen der Sinnesorgane z 1898 roku.

Heinrich był również autorem publikacji Zarys historii filozofii (1925–1930, 2 części), gdzie stworzył zwięzłą syntezę dziejów filozofii od okresu greckiego po średniowiecze. W 1914 roku, wspólnie z Franciszkiem Bujakiem, złożył wniosek o utworzenie Katedry Socjologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, niestety, pomysł ten nie został zrealizowany. Mimo to, udało mu się przemienić wizje w rzeczywistość, prowadząc do powstania Studium Pedagogicznego (1921), Katedry Pedagogiki (1927) oraz Katedry Psychologii Pedagogicznej (1928), gdzie również objął stanowisko dyrektora.

Heinrich aktywnie uczestniczył w życiu naukowym, biorąc udział w licznych międzynarodowych wydarzeniach, takich jak Kongres Psychologów Amerykańskich w New Haven (1906), III Międzynarodowa Konferencja w Sprawie Zastosowań Psychologii (1927), Kongres Psychotechniczny w Utrechcie (1928) czy VII Międzynarodowy Kongres Filozoficzny w Oksfordzie (1930). Ponadto, w 1947 roku przewodniczył Krajowemu Zjazdowi Filozofów w Zakopanem.

W latach 1923-1935 pełnił funkcję redaktora naczelnego Kwartalnika Filozoficznego, gdzie prezentował wiele swoich badań oraz przemyśleń. Dorobek naukowy Heinricha jest imponujący i obejmuje liczne prace, w tym:

• O wahaniach w natężeniu zaledwie dostrzegalnych wrażeń optycznych i akustycznych (1899),
• Przegląd badań nad wrażeniami barwnymi (1901),
• Teorie i wyniki badań psychologicznych (1902),
• Psychologia uczuć (1907),
• Johannes Scotus Eriugena i Spinoza (1909),
• Filozofia grecka do Platona (1914),
• Stereoskopia monokularna (1936),
• Les fonctions des capillaires et la concentration de l’attention (1938, z Tomaszem Strzemboszem),
• Notes sur les reactions de capillaires pendant l’excitation des centres visuels de l’ecorce cerebrale (1938).

Ordery i odznaczenia

W rękach Władysława Heinricha znalazły się liczne zaszczyty, które były odzwierciedleniem jego osiągnięć i służby. Oto niezwykle istotne odznaczenia, które otrzymał w trakcie swojego życia:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 9 listopada 1931 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 11 listopada 1936 roku.

---

Oceń: Władysław Heinrich

---