Marek Szapiro

---

Życiorys

Marek Szapiro urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, będąc synem dentysty Kazimierza Kaufmana (1888–1977) oraz Elli z domu Mandelsztam (1887–1957). Jego dzieciństwo dzielił z bratem, neurochirurgiem Jerzym Szapiro (1920–2011). Po zakończeniu edukacji w Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, gdzie ukończył naukę, podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Niestety, jego edukacja została gwałtownie przerwana przez wybuch II wojny światowej.

W listopadzie 1940 roku, Marek wraz z rodziną znalazł się w warszawskim getcie. Udało im się uciec na aryjską stronę w drugiej połowie 1942 roku, gdzie ukrywali się w schowku pod podłogą domu Stefana Petri w Wawrze. Po wojnie rozpoczął pracę w różnych placówkach medyczno-badawczych, zdobywając kolejne stopnie naukowe: doktora, doktora habilitowanego oraz docenta, w dziedzinie neurologii.

W 1968 roku, po fali antysemickiej nagonki związanej z wydarzeniami marcowymi, Marek został oskarżony o znieważenie państwa, na podstawie prywatnego listu, który został przejęty przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Został skazany na 3 lata pozbawienia wolności, z których spędził 9 miesięcy w celi, obok znanego opozycjonisty Jacka Kuronia. W 1970 roku emigrował do Szwecji z żoną Anną oraz córkami Ewą i Małgorzatą, osiedlając się w Sztokholmie, gdzie później zmarł i został pochowany na Norra begravningsplatsen.

Odkrycia i wspomnienia Marka przetrwały. W 2005 roku opublikował książkę pt. Moje szachowe życie, a w 2007 roku jego wspomnienia z czasów wojny, zatytułowane Nim słońce wzejdzie… Dziennik pisany w ukryciu 1943–1944, ujawniając wiele dramatycznych informacji o życiu w tamtych czasach. Dodatkowo, był aktywnym działaczem Polskiego Związku byłych Więźniów Politycznych, co potwierdza jego zaangażowanie w walkę o prawdę i sprawiedliwość.

Szachy

Marek Szapiro przez wiele lat był zapalonym miłośnikiem szachów, mimo że z powodów zawodowych nie mógł poświęcić im zbyt dużej ilości czasu. W 1938 roku, w ramach Mistrzostw WTZGSz, odniósł sukces, zdobywając znakomite trzecie miejsce.

W okresie II wojny światowej brał udział w turnieju o mistrzostwo Dzielnicy Żydowskiej, gdzie mógł rozwijać swoje umiejętności w trudnych okolicznościach. Po zakończeniu wojny, w 1946 roku, uczestniczył w pierwszych powojennych mistrzostwach Polski, które miały miejsce w Sopocie. W tej rywalizacji wzięło udział 22 zawodników, a Szapiro zajął XV miejsce, zdobywając 9 punktów z 21 rozegranych partii. Co więcej, jego występ był tym bardziej imponujący, gdyż pokonał zdobywcę brązowego medalu, Kazimierza Plater.

Występ w mistrzostwach Łodzi w 1950 roku był zwieńczeniem jego kariery zawodniczej. Po tym wydarzeniu Marek poświęcił się głównie grze w partiach towarzyskich oraz w rozgrywkach drużynowych, co dawało mu możliwość kontynuowania pasji bez formalnej presji rywalizacji. Co więcej, sporadycznie publikował swoje uwagi i przemyślenia dotyczące teorii debiutów oraz taktyki w polskiej prasie szachowej, w tym w miesięczniku „Szachy”.

---

Oceń: Marek Szapiro

---