Wiktor Mazurowski

---

Życiorys

Wiktor Mazurowski przyszedł na świat w 1859 roku w stolicy Polski, Warszawie. Był synem Wincentego Mazurowskiego, strażnika więziennego, oraz warszawskiej aktorki, Józefy z Pogorzelskich. Od najmłodszych lat wykazywał talent artystyczny, co skłoniło go do nauki w Warszawskiej Klasie Rysunkowej u Wojciecha Gersona.

W 1879 roku przeniósł się do Petersburga, aby kontynuować edukację w Akademii Sztuk Pięknych, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem takich mistrzów jak Bogdan Willewalde. Ukończenie studiów nastąpiło w 1888 roku. W tym okresie Mazurowski nawiązał bliskie relacje z wieloma malarzami, w tym z Kazimierzem Mordasewiczem oraz Stefanem Bakałowiczem.

Za obraz Atak oddziału kawalerii Czerkiesów na dom we wsi Bela, namalowany w czasie wojny rosyjsko-tureckiej w 1877 roku, otrzymał znaczące wyróżnienie – wielki złoty medal oraz tytuł „kłassnyj chudożnik” I stopnia. Nagrodę tę uzupełniało roczne stypendium, które umożliwiło Mazurowskiemu podróż artystyczną po Europie, podczas której zwiedził takie miejsca jak Paryż, Monachium, Włochy, Hiszpanię oraz kraje skandynawskie.

Po powrocie do Rosji, w latach 1890-1893, Mazurowski zwracał koszty swojego stypendium, studiując życie codzienne wojska w różnych jednostkach Cesarskiej Armii Rosyjskiej. Jego fascynacja tematyką militarną przyciągnęła go do frontu podczas wojny rosyjsko-japońskiej, gdzie dokumentował i ilustrował walki wojsk rosyjskich, tworząc cykl zdjęć „z wojny japońskiej”. Ponadto, Mazurowski poświęcił wiele swoich prac wydarzeniom wojny i rewolucji w latach 1905-1907, co zaowocowało około 70 kompozycjami.

W 1907 roku stał się jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1911 roku poślubił Jadwigę Iwanowską-Zaleską (secundo voto Zaleską-Mazurowską). W czasie I wojny światowej towarzyszył rosyjskim oddziałom wojskowym, dokumentując epizody frontowe za pomocą licznych szkiców. Wśród jego obrazów związanych z wydarzeniami wojennymi znalazły się Piechota rosyjska w 1914 roku oraz Atak Dzikiej Dywizji na piechotę austriacką w 1915 roku.

Po rewolucji lutowej w 1917 roku Mazurowski osiedlił się w Piotrogrodzie, gdzie w latach rządów bolszewików pełnił rolę kustosza i malarza w Muzeum Wojska. W czasie wojny polsko-bolszewickiej stworzył kilka znaczących dzieł, takich jak Szarża ułanów. Do Polski powrócił w 1924 roku jako repatriant, w tym samym roku miał wystawę w Zachęcie.

W 1927 roku wyjechał na stałe do Rzymu, gdzie mieszkał i pracował aż do 1939 roku. Od 1936 był członkiem Polskiej Organizacji Artystów Plastyków „Kapitol”. Niestety, los Mazurowskiego okazał się tragiczny. Zginął podczas powstania warszawskiego; 7 sierpnia 1944 roku, podczas pacyfikacji Ochoty, został zamordowany przez żołnierzy z oddziału SS RONA, mając 85 lat. Cała tragedia miała miejsce pod budynkiem przy ulicy Filtrowej 83, kiedy to nie był w stanie dotrzymać kroku kolumnie cywilów pędzonych w stronę „Zieleniaka” (dzisiejsze hale Banacha). W tym samym czasie zastrzelona została także jego żona, Jadwiga Zaleska-Mazurowska, pianistka.

Twórczość

Wiktor Mazurowski, znany z pasji do tematyki batalistycznej, tworzył nie tylko obrazy w tym nurcie, ale również portrety i różne sceny rodzajowe. Jego dorobek artystyczny zdecydowanie podkreślają obrazy batalistyczne o historycznym kontekście, a w szczególności przedstawienia parad i uroczystości wojskowych. Właśnie w Rosji zdobył uznanie dzięki swoim dziełom ukazującym sceny z wojny rosyjsko-tureckiej (1877–1878).

W późniejszych latach Mazurowski nie ograniczał się jedynie do tego tematu; w swoich akademickich pracach wiele razy odwoływał się do kluczowych wydarzeń historycznych, takich jak czasy Piotra I, wojna północna, a także konflikty z Napoleonem. Jego obrazy, takie jak Siemionowcy pod Lesną, Bohaterski czyn lejbgwardii pod Borodino w 1812 roku czy Pożar Moskwy w 1812 roku, stanowią ważną część jego twórczości.

W 1907 roku Mazurowski prezentował cykl obrazów związanych z wojną rosyjsko-japońską w Petersburgu, co zwróciło uwagę cara Mikołaja II, który zażądał, aby wystawiono je również w Carskim Siole, gdzie część z nich została zakupiona przez cesarza. Warto zaznaczyć, że na jego zlecenie powstała także dekoracja malarska „serwisu historycznego” w 1907 roku w Cesarskiej Fabryce Porcelany w Petersburgu.

W ciągu swojej kariery artystycznej Mazurowski nie tylko malował sceny myśliwskie i widoki miejskie, ale także w późniejszym etapie w Rzymie skoncentrował się na malarstwie portretowym, wzbogacając swoje dzieła o typowe dla tamtego okresu sceny rodzajowe. Jego prace były wystawiane na prestiżowych wydarzeniach artystycznych, w tym na Newskim Prospekcie w Petersburgu, a także w Rydze oraz w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Mazurowski prezentował także swoje dzieła we Lwowie, Krakowie oraz Rzymie.

Obecnie wiele prac Mazurowskiego znajduje się w posiadaniu rosyjskich muzeów, z Państwowym Muzeum Rosyjskim w Petersburgu oraz Galerią Tretiakowską i Muzeum panoramy bitwy pod Borodino w Moskwie na czołowej pozycji. Do najbardziej znanych jego dzieł należą Odwrót Napoleona spod Moskwy oraz Modlitwa o śmierć. W Polsce nieliczne jego obrazy znajdują się w zbiorach prywatnych, co podkreśla jego ograniczoną obecność na krajowym rynku sztuki.

---

Oceń: Wiktor Mazurowski

---