Zygmunt Krauze (muzyk)

---

Życiorys

Zygmunt Krauze to wybitna postać w świecie muzyki, który swoją edukację muzyczną rozpoczął w Warszawie, w słynnej Państwowej Szkole Muzycznej, obecnie znanej jako Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie. W trakcie studiów szkolił się pod okiem Marii Wiłkomirskiej w klasie fortepianu oraz Kazimierza Sikorskiego w klasie kompozycji. Ukończył je z dyplomami w 1962 i 1964 roku. Jego dalsza kariera przybrała międzynarodowy wymiar, kiedy to kontynuował naukę w Paryżu jako stypendysta rządowy, pracując pod przewodnictwem znakomitej Nadii Boulanger w latach 1966–1967.

Muzyka unistyczna, która jest szczególnie bliska jego sercu, nawiązuje do koncepcji wizualnych Władysława Strzemińskiego. Krauze jest autorem pięciu oper i wielu koncertów instrumentalnych oraz utworów symfonicznych i kameralnych. Jego współpraca z architektami zaowocowała stworzeniem muzyki przestrzennej, która była prezentowana nie tylko w Polsce, ale także w Austrii i Francji. W 1966 roku zdobył pierwszą nagrodę w prestiżowym Międzynarodowym Konkursie dla wykonawców muzyki współczesnej Gaudeamus w Holandii, co otworzyło przed nim drzwi do światowej kariery. Od tego momentu koncertuje jako pianista, często prezentując repertuar współczesny.

W 1967 roku rozpoczął działalność artystyczną jako założyciel Warsztatu Muzycznego, który kierował przez ćwierć wieku. Zespół ten cieszył się uznaniem za wykonywanie utworów zamówionych u kompozytorów z różnych zakątków globu. W 1982 roku, na zaproszenie Pierre’a Bouleza, Krauze objął stanowisko doradcy muzycznego w IRCAM w Paryżu, a w latach 1983–1984 prowadził cotygodniowe programy muzyczne w Radio France Musique. Współtworzył również serie telewizyjne, takie jak Muzyka powstaje w 1986 roku oraz cykl filmów Cisza i dźwięk, poświęcony muzyce współczesnej, emitowany w latach 1988–1989.

Od 1965 roku prowadził seminaria oraz mistrzowskie kursy kompozytorskie w Polsce i za granicą, między innymi w Darmstadcie i Bazylei, a także na uniwersytetach w Bloomington, Yale, Santa Barbara i wielu innych miejscach, takich jak Tokio czy Hongkong. Przełomowy dla jego kariery był pobyt w Berlinie w latach 1973–1974, gdzie był artystą rezydentem. W 2005 roku prowadził wykłady z kompozycji w Pekinie oraz na Narodowym Uniwersytecie Sztuk w Tajpej.

W 2002 roku, na mocy nominacji od PrezydentaAleksandra Kwaśniewskiego, otrzymał tytuł profesora. Od tego czasu jest wykładowcą kompozycji w Akademii Muzycznej w Łodzi oraz na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Krauze odegrał kluczową rolę w reaktywowaniu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w 1980 roku, gdzie przez dwadzieścia lat sprawował funkcję przewodniczącego.

W latach 1970–1981 był członkiem Komisji Repertuarowej festiwalu Warszawska Jesień, a w 1987 został wybrany na przewodniczącego Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, otrzymując honorowe członkostwo w 1999 roku. Jako członek kapituły Grand Prix Fundacji Kultury w Warszawie, współpracował przez kilka lat z licznymi fundacjami, w tym jako doradca muzyczny Fundacji im. Leopolda Kronenberga. Odpowiadał również za organizację letniego festiwalu Ogrody Muzyczne na Zamku Królewskim w Warszawie.

Często zasiada w jury międzynarodowych konkursów kompozytorskich, a w latach 2003–2006 pełnił rolę prezesa Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego. Krauze regularnie występuje jako solista i współpracuje z wybitnymi dyrygentami, w tym z Gary Bertinim, Janem Krenzem, Leifem Segerstamem oraz innymi. Jego kompozycje były wykonywane na wielu festiwalach muzycznych, a także w prestiżowych salach koncertowych takich jak Wiener Konzerhaus czy Concertgebouw w Amsterdamie.

Wieloletnia współpraca z różnymi instytucjami kultury zaowocowała zamówieniami twórczymi zarówno w Polsce, jak i zagranicą, gdzie jego opery były prezentowane między innymi w Staatsoper w Hamburgu oraz w Teatrze Wielkim w Warszawie. Krauze jest również autorem wielu nagrań, które zostały wydane przez znane wydawnictwa takie jak Polskie Nagrania, DUX, ORF czy EMI.

Ważniejsze kompozycje

Oto niektóre z ważniejszych kompozycji autorstwa Zygmunta Krauze:

• Olimpia z Gdańska – opera do libretta Krystyny i Blaise’a de Obaldii (2015),
• Canzona (2013),
• Pułapka – opera w jednym akcie, na podstawie dramatu Tadeusza Różewicza (2011),
• Listy na 4 fortepiany i orkiestrę (2010),
• Polieukt, opera w 2 aktach na podstawie dramatu Pierre’a Corneille’a (2010),
• Bal w operze na chór kameralny i zespół 12 instrumentów, do sł. Juliana Tuwima (2006),
• Gwiazda (wersja III), opera w 1 akcie na sopran, komputer i dwóch operatorów kamer, według Helmuta Kajzara (2006),
• Iwona księżniczka Burgunda, opera według Witolda Gombrowicza (2004),
• Balthazar, opera w 2 aktach wg dramatu Daniel Stanisława Wyspiańskiego (2001),
• Adieu na rozstrojone pianino i orkiestrę symfoniczną (2001),
• II Koncert fortepianowy (1996),
• Kwintet fortepianowy (1993),
• Serenada na orkiestrę (1998),
• 5 pieśni na baryton i fortepian; do poezji Tadeusza Różewicza (2000),
• Hymn do tolerancji na orkiestrę (2007),
• Aria na 21 źródeł dźwięku (63 głośniki) w sali wystawowej (2007),
• I Koncert fortepianowy (1976),
• Utwór na orkiestrę nr 1 (1969),
• Koncert skrzypcowy (1980),
• Polichromia (1968),
• Refren na fortepian (1993),
• Stone Music (1972),
• Gloves Music (1972).

Nagrody i odznaczenia

Na przestrzeni swojej kariery Zygmunt Krauze zdobył liczne wyróżnienia i nagrody, które podkreślają jego niezwykły wkład w muzykę współczesną oraz działalność artystyczną.

• I nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Fortepianowej Muzyki Współczesnej w Łodzi (1957),
• II nagroda za Kwartet smyczkowy na konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie (1965),
• I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Wykonawców Muzyki Współczesnej Fundacji Gaudeamus w Utrechcie (1966),
• Srebrny Krzyż Zasługi Rady Państwa PRL (1975),
• Medal Wyróżnienia od Jeunesses Musicales,
• Kawaler Orderu Sztuki i Literatury we Francji (1984),
• Nagrody Prezesa Polskiego Radia i Telewizji za serię filmów „Muzyka powstaje” (1987),
• Nagroda Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie (1988),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w Polsce (1989),
• Złoty medal Chopina od Fundacji im. Fryderyka Chopina (1994),
• Złoty Krzyż Zasługi (2004),
• Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce (2005),
• Nagroda Dziedzictwa Ludzkości przyznawana przez UNESCO w Valparaiso w Chile (2005),
• Honorowy Członek Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej – ISCM (1999),
• Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej – najwyższe wyróżnienie od Prezydenta Francji (2007),
• Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010),
• Tytuł honorowego członka Związku Kompozytorów Polskich (2011),
• Nagroda Koryfeusza Muzyki Polskiej 2012 w kategorii Osobowość Roku przyznana przez Instytut Muzyki i Tańca (2012),
• Doktorat honoris causa Narodowego Uniwersytetu Muzycznego w Bukareszcie (2013),
• Kawaler Orderu Odrodzenia Polski (2014),
• Doktorat honoris causa Akademii Muzycznej w Łodzi (2015).

---

Oceń: Zygmunt Krauze (muzyk)

---