Wacław Maria Schayer, znany również pod pseudonimami „Wiktor” oraz „Wiktor Jerzmanowski”, to postać znacząca w polskiej historii społecznej i politycznej. Urodził się 29 czerwca 1905 roku w Warszawie, gdzie spędził także swoje ostatnie dni, zmarając 31 sierpnia 1959 roku.
Był polskim nauczycielem, dziennikarzem oraz aktywnym działaczem ludowym i socjalistycznym. Jego zaangażowanie w sprawy społeczne i polityczne przyniosło mu uznanie i ważne stanowiska. Schayer zasłynął jako poseł na Sejm PRL I kadencji, a także pełnił funkcję wiceministra w resortach rolnictwa i oświaty, gdzie miał znaczący wpływ na rozwój polityki rolniczej oraz edukacyjnej w Polsce.
Jego życie i działalność wpisują się w szerszy kontekst zmian społecznych i politycznych zachodzących w Polsce w połowie XX wieku.
Życiorys
Wacław Schayer rozpoczął swoją edukację w Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, które ukończył w 1924 roku. Następnie, w 1931 roku, zakończył naukę na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, zdobywając tytuł magistra математyki.
W okresie od 1927 do 1939 roku pracował jako nauczyciel w warszawskich placówkach edukacyjnych. Pierwsze swoje doświadczenia zdobył w szkole podstawowej nr 63 na Marymoncie, a następnie uczył w szkole powszechnej RTPD na Żoliborzu. Z jednocześnie był również nauczycielem w Gimnazjum im. Bolesława Limanowskiego.
W 1926 roku Schayer przystąpił do Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, a trzy lata później stał się członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. W latach 1938-1939 pełnił funkcję wiceprezesa Towarzystwa Oświaty Demokratycznej „Nowe Tory”. Jego działalność w organizacjach młodzieżowych rozpoczęła się jeszcze w latach 1924-1928, kiedy to był członkiem Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej i ZNMS „Życie”.
W okresie międzywojennym, w latach 1928-1939, Schayer działał w Polskiej Partii Socjalistycznej. Po wybuchu II wojny światowej, do 1941 roku pracował we Lwowie jako nauczyciel, redaktor oraz tłumacz podręczników. Następnie, w Warszawie od 1941 do 1942 roku, dołączył do organizacji Polscy Socjaliści, a od 1941 do 1945 roku przewodził sekretariatowi generalnemu Departamentu Oświaty i Kultury Delegatury Rządu na Kraj. W 1943 roku zaangażował się w struktury Stronnictwa Ludowego „Roch”, biorąc aktywny udział w tajnym nauczaniu i pracach nad programem edukacyjnym.
Po wojnie, od 1945 roku, Schayer został członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego, a od 1947 roku jego frakcji PSL-Lewica. W 1948 roku zasiadał w Radzie Naczelnej i Naczelnym Komitecie Wykonawczym PSL. Po przystąpieniu do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w 1949 roku, objął również stanowisko wiceprezesa Zarządu Głównego Związku Samopomocy Chłopskiej oraz zastępcy pełnomocnika Rządu do Walki z Analfabetyzmem.
Schayer posłował do Sejmu PRL I kadencji, reprezentując okręg wyborczy Grudziądz, a jego praca obejmowała komisję spraw ustawodawczych. Od 1954 roku, przez prawie trzy lata, pełnił funkcję wiceministra rolnictwa, by od 1958 roku aż do swojej śmierci sprawować urząd wiceministra oświaty.
W ciągu swojej kariery, Schayer był redaktorem naczelnym „Gazety Ludowej”, „Woli Ludu” oraz „Orki”, a także autorem licznych podręczników szkolnych do matematyki. Active engaged in various societal and educational organizations, including the prezydia Towarzystwa Szkoły Świeckiej oraz Krajowego Komitetu Społecznego Funduszu Budowy Szkół.
W uznaniu jego zasług, Schayer został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1946 roku. Zmarł i został pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie, gdzie jego grób nosi numer A25-tuje-5.
Życie prywatne
Wacław Schayer był osobą, która swoje życie zbudowała na fundamencie rodzinnym.
Urodził się jako syn inżyniera Wacława oraz Zofii z rodu Pepłowskich. W 1927 roku związany był węzłem małżeńskim z Genowefą Zając-Jerzmanowską, z którą doczekał się trójki dzieci. Wśród nich była Alicja, która w latach 1931–1944 pełniła funkcję łączniczki podczas powstania warszawskiego, Krystyna, urodzona w 1933 roku, będąca historykiem sztuki oraz Andrzej, który przyszedł na świat w 1946 roku.
Przypisy
- Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1924. wne.uw.edu.pl. [dostęp 07.09.2021 r.]
- Wacław Maria Schayer. sejm-wielki.pl. [dostęp 20.10.2019 r.]
- Spis pochowanych na Powązkach Wojskowych w Warszawie. sowa.website.pl. [dostęp 08.10.2020 r.]
- Wacław Schayer. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 08.10.2020 r.]
- Strona sejmowa posła I kadencji. [dostęp 08.10.2020 r.]
- M.P. z 1947 r. nr 52, poz. 366.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Dorota Safjan | Andrzej Lipski (poseł) | Alicja Schnepf | Mirosław Dackiewicz | Edmund Pszczółkowski | Jan Orgelbrand | Stanisław Gustaw Brun | Andrzej Bratkowski | Seweryn Czetwertyński | Wojciech Dąbrowski (polityk) | Władysław Orzechowski | Erazm Piltz | Stefan Bratman-Brodowski | Adam Pragier | Jan Gawroński (dyplomata) | Dariusz Wiśniewski | Adolf Zalberg-Piotrowski | Jan Śpiewak (działacz społeczny) | Ignacy Niemczycki | Jacek WojnarowskiOceń: Wacław Schayer