Adam Pragier

Polityka i administracja

Adam Szymon Pragier, urodzony 12 grudnia 1886 roku w Warszawie, był postacią kluczową w polskiej historii gospodarczej oraz politycznej. Zmarł 24 lipca 1976 roku w Penley.

Był on nie tylko uznawanym ekonomistą, ale także doktorem habilitowanym skutkującym w naukach prawnych. Jego kariera akademicka rozwijała się na Wolnej Wszechnicy Polskiej, gdzie pełnił rolę profesora.

Pragier był również aktywnym działaczem socjalistycznym oraz politykiem, co znacząco wpłynęło na jego życie i osiągnięcia. Pełnił również zaszczytną rolę żołnierza Legionów Polskich, uczestnicząc w ważnych wydarzeniach historycznych swojego czasu.

Życiorys

Adam Pragier był osobą o niezwykle bogatej karierze politycznej i społecznej. Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, angażując się aktywnie w latach 1906–1914 w PPS-Lewicy. W okresie 1907–1908 pełnił funkcję redaktora w czasopiśmie „Myśl Socjalistyczna”. Jego dalsze kroki w życiu zawodowym prowadziły go do zdobycia tytułu doktora prawa w 1910 roku, kiedy to obronił dysertację pod tytułem Die Produktivgenossenschaften der schweizerischen Arbeiter (Spółdzielnie produkcyjne robotników szwajcarskich) na Uniwersytecie w Zurychu.

W 1914 roku, na fali patriotyzmu, ochotniczo wstąpił do Legionów Polskich, niestety jego służba została przerwana z powodu problemów zdrowotnych, konkretnie choroby serca. Po okresie rekonwalescencji został powołany do armii austriackiej, gdzie odbywał służbę garnizonową w Morawskiej Ostrawie. W 1918 roku Pragier związał się z Polską Organizacją Wojskową w Krakowie, co podkreśla jego zaangażowanie w działania na rzecz niepodległej Polski.

W kwietniu 1919 roku ponownie wstąpił do PPS i w latach 1922–1930 zasiadał jako poseł w Sejmie I i II kadencji. Równocześnie od 1919 roku zajmował stanowisko profesora w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Ważnym momentem w jego karierze była działalność w Radzie Naczelnej, gdzie był członkiem w latach 1921–1937 oraz w Centralnym Komitecie Wykonawczym PPS w latach 1924–1925. W 1930 roku został uwięziony w twierdzy brzeskiej, a dwa lata później skazany w tzw. procesie brzeskim na trzy lata pozbawienia wolności.

Po krótkim okresie na emigracji w Paryżu w latach 1933–1935 powrócił do Polski i odbył zastanawiającą karę w wymiarze kilku miesięcy w 1935 roku. Rzeczywistość II wojny światowej zastała Pragiera na emigracji, najpierw we Francji, a później w Wielkiej Brytanii. W 1939 roku odegrał kluczową rolę w powołaniu rządu Władysława Sikorskiego, zapewniając ciągłość władzy Rzeczypospolitej po internowaniu prezydenta Ignacego Mościckiego i rządu RP w Rumunii.

W latach 1941–1947 był aktywnym członkiem Komitetu Zagranicznego PPS. Od 3 lutego 1942 roku zasiadał w Radzie Narodowej, pełniącej rolę parlamentu na uchodźstwie, a w latach 1944–1949 piastował stanowisko ministra informacji i dokumentacji w rządach Tomasza Arciszewskiego oraz Tadeusza Komorowskiego. W 1946 roku został usunięty z PPS, co nie zakończyło jednak jego politycznej drogi.

Po 1947 roku Adam Pragier został liderem Związku Socjalistów Polskich na Obczyźnie, a w latach 1949–1951 ponownie wszedł w skład Rady Narodowej oraz w latach 1954–1970 zasiadał w Radzie RP, będąc jej przewodniczącym w latach 1963–1968. Po wygaśnięciu kadencji prezydenta Augusta Zaleskiego, Pragier opowiedział się po jego stronie przeciwko Radzie Trzech, stając się jednym z jego najwierniejszych zwolenników.

Był stałym współpracownikiem londyńskiego tygodnika „Wiadomości”, gdzie wspólnie z towarzyszką życia, Stefanią Zahorską, redagował rubrykę Puszka, w której komentował bieżące wydarzenia polityczne oraz społeczno-gospodarcze na świecie. Jego publicystyka dotyczyła zarówno zagadnień międzynarodowych, zwłaszcza rywalizacji Wschód-Zachód, jak i spraw krajowych.

Pragier stał na stanowisku, że Rząd RP na uchodźstwie powinien zachować ciągłość prawną, przypisując mu zasadniczą rolę w dążeniu do odzyskania niepodległości przez Polskę. Jako członek założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie oraz członek Wielkiej Loży Narodowej „Kopernik” zyskał szacunek w środowisku naukowym i społecznym. W swoim dorobku posiadał liczne odznaczenia, w tym Wielką Wstęgę Orderu Odrodzenia Polski przyznaną w 1965 roku oraz Medal Niepodległości, a także nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w 1967 roku.

Jego żoną od 1912 roku była Eugenia Pragierowa z Berke, która również była aktywną działaczką PPS. Po wybuchu II wojny światowej małżonkowie znaleźli się w rzeczywistej separacji, a ich związek nie doczekał się potomstwa. Adam Pragier zmarł, a jego doczesne szczątki spoczywają na Hampstead Cemetery w Londynie (sekcja P2, gr. 9B).

Prace

Adam Pragier jest autorem wielu znaczących dzieł literackich, które ukazały się w ostatnich dekadach. Poniżej przedstawiamy wybrane prace tego pisarza:

  • Czas przeszły dokonany, Londyn 1966, Wyd. Bolesław Świderski,
  • Puszka Pandory, Londyn 1969, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna,
  • Czas teraźniejszy, Londyn 1975, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna.

Przypisy

  1. Instrukcja „Odprężenie”, [w:] JózefJ. Mackiewicz JózefJ., Wielkie tabu i drobne fałszerstwa, przypis, Londyn: Kontra, 2015 r., s. 60.
  2. Paweł Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935–1945, Warszawa 2005 r., s. 455.
  3. 11 listopada 1965 r., „za wybitne zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej” (Dz.U.R.P. z 1966 r. Nr 2, s. 8).
  4. Lista laureatów Nagrody ZPP na Obczyźnie w latach 1951–2011.
  5. Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego.

Oceń: Adam Pragier

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:11