Stanisław Prauss

---

Życiorys

Stanisław Prauss, syn Tadeusza oraz Janiny Pauliny Stefanii z Gąsiorowskich, dorastał w rodzinie o ewangelicko-reformowanej tradycji. Jego dziadek pełnił funkcję prezesa konsystorza tego wyznania. W 1909 roku rodzina zdecydowała się na przeprowadzkę z Zakopanego do Krakowa, aby umożliwić dzieciom kształcenie w lokalnych szkołach. Na początku Stanisław uczył się w domu, a w 1913 roku podjął naukę w czwartej klasie szkoły powszechnej. Już w 1914 roku kontynuował edukację w II Wyższej Szkole Realnej w Krakowie.

Po zakończeniu I wojny światowej, w połowie 1919 roku, Praussowie przeprowadzili się do Warszawy, jednak Stanisław pozostał na krakowskiej uczelni aż do czerwca 1921 roku, kiedy to z sukcesem zdał maturę.

W 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 1922 przeniósł się na Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej, a w 1923 roku na Wydział Mechaniczny.

Studia na Politechnice Warszawskiej zakończył w 1928 roku. Już na etapie nauki rozpoczął prace projektowe związane z budową swojego samolotu (PS-1) w ramach działalności Sekcji Lotniczej przy Kole Mechaników Studentów Politechniki. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w wytwórni lotniczej PZL, gdzie na stanowisku szefa zespołu zajmował się projektowaniem samolotów aż do wybuchu II wojny światowej. W jego osobistym posiadaniu znajdowały się dwa samoloty PZL.5.

W czasie zatrudnienia w PZL, brał udział w pracach konstrukcyjnych nad różnymi projektami samolotów, w tym:

• PZL.4 (współpraca z Zygmuntem Brunerem),
• PZL.13 (koncepcja),
• PZL.16 (prototyp),
• PZL.23 Karaś,
• PZL.46 Sum,
• PZL Łosoś (koncepcja).

Po wybuchu II wojny światowej, wskutek zagrożeń, został ewakuowany z personelem wytwórni. Przez Rumunię, Jugosławię i Francję dotarł do Wielkiej Brytanii pod koniec października 1939 roku. W styczniu 1940 roku rozpoczął pracę w zakładach Westland Aircraft, początkowo jako kreślarz, a później jako inżynier. Uczestniczył przy budowie samolotów Westland Lysander, Westland Whirlwind oraz Westland Welkin.

W grudniu 1942 roku wziął udział w Kongresie Lotnictwa w Londynie, który został zorganizowany przez Komisję Lotniczą Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii. W maju 1943 roku przeniósł się do Londynu i podjął pracę w Referacie Przemysłowym Wydziału Studiów Technicznych Inspektoratu Lotnictwa. Jego zadania obejmowały przygotowanie materiałów dotyczących następnej konferencji pokojowej, skupiającej się na stratach polskiego przemysłu lotniczego oraz planach odbudowy i rozwoju tego przemysłu po zakończeniu działań wojennych.

Po wojnie, Prauss nie zdecydował się na powrót do komunistycznej Polski i pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. We wrześniu 1946 roku podjął pracę w zakładach de Havilland (które w 1963 roku przekształciły się w Hawker Siddeley), gdzie zajmował się projektowaniem odrzutowych myśliwców: DH Venom oraz Sea Vixen, a także pasażerskich samolotów DH Comet, HS Trident i A-300. Stanisław przeszedł na emeryturę 27 listopada 1970 roku.

Po zakończeniu życia, został pochowany w Warszawie, na cmentarzu ewangelickim przy ul. Żytniej, w rodzinnym grobie Gąsiorowskich oraz Praussów (kwatera P-1-1).

---

Oceń: Stanisław Prauss

---