Wanda Janicka, znana również pod pseudonimem "Zofia", urodziła się 16 czerwca 1923 roku w Warszawie. Zmarła 7 września 2023 roku w Drogini. Była wybitną polską architektką, która miała istotny wkład w wydarzenia historyczne, a także aktywnie uczestniczyła w powstaniu warszawskim.
Życiorys
Wanda Janicka była osobą o niezwykłej historii, urodziła się w rodzinie Bogdana Nowakowskiego oraz Zofii z domu Dydzińska. Miała brata, Jakuba Nowakowskiego, który również zasłynął jako biolog i powstaniec warszawski. Od samego początku drugiej wojny światowej, w 1939 roku, aktywnie włączyła się w działania mające na celu przywrócenie niepodległości Polski.
W trakcie okupacji niemieckiej zdobywała wiedzę, studiując architekturę w ramach tajnych kompletów. Udało jej się ukończyć Szkołę Budowlaną w Warszawie. Od lutego 1944 roku była zaangażowana w ruch oporu, a jej wstąpienie do konspiracji odbyło się z pomocą Stanisława Huskowskiego. Na początku została przydzielona do Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, do kompanii „Pegaz”.
Podczas powstania warszawskiego, Wanda Janicka służyła jako łączniczka w 1. kompanii batalionu „Parasol”, który był częścią Zgrupowania „Radosław”. Jej działania miały miejsce w kluczowych lokalizacjach, takich jak Wola, Stare Miasto, Śródmieście oraz Górny Czerniaków. Niestety, w wyniku ciężkich ran odniesionych w obie nogi, była zmuszona do przerwania udziału w walce.
Wanda opuściła Warszawę wraz z cywilami, gdy Stare Miasto zostało zdobyte przez Niemców. Została internowana w Dulagu 121 w Pruszkowie, skąd udało jej się uciec. Po zakończeniu wojny osiedliła się w Trójmieście, gdzie wyszła za mąż za Stanisława Janickiego, z którym miała córkę. Jednakże ich małżeństwo zakończyło się rozwodem. W późniejszych latach znalazła zatrudnienie w Biurze Rozwoju Krakowa.
Wspaniałym osiągnięciem Wandy Janickiej było współuczestnictwo w projekcie Nowej Huty, gdzie współpracowała z Tadeuszem Ptaszyckim. Później osiedliła się w Balicach, a swoją codzienną opieką otoczona była przez Jerzego Miziurka i Katarzynę Marszałek. Na podstawie rozkazu Prezydenta Andrzeja Dudy, 29 sierpnia 2023 roku została mianowana na stopień podporucznika.
Odeszła z tego świata w wieku 100 lat, stając się jednym z ostatnich żyjących żołnierzy batalionu „Parasol”. Jej pamięć jest uhonorowana poprzez pochówek 19 września 2023 roku na cmentarzu Grębałowskim w Krakowie.
Ordery i odznaczenia
W ciągu swojego życia Wanda Janicka otrzymała liczne odznaczenia, które podkreślają jej zasługi oraz działalność w czasie najtrudniejszych momentów w historii Polski.
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 14 lipca 2022 roku,
- Krzyż Partyzancki,
- Warszawski Krzyż Powstańczy,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Krzyż Armii Krajowej,
- Medal za Warszawę 1939–1945,
- Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”,
- Odznaka Pamiątkowa Zgrupowania „Radosław”.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l Odeszła na wieczną wartę - Wanda Janicka ps. "Zofia", 1bltr.wp.mil.pl, 19.09.2023 r. [zarchiwizowane 24.01.2024 r.]
- a b c Wanda Janicka, Kraków, 18.09.2023 r. - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, [dostęp 27.01.2024 r.]
- a b Rejestr Spadkowy PL: wyszukiwanie wpisu [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 27.01.2024 r.]
- a b 99 lat miłości do Ojczyzny, malopolska.uw.gov.pl, 23.11.2022 r. [zarchiwizowane 07.12.2022 r.]
- M.P. z 2022 r. poz. 939 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.
- Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 32 (1805), s. 15, 24.10.1982 r. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 29.09.2024 r.]
- a b Powstańcze Biogramy - Wanda Nowakowska, 1944.pl [zarchiwizowane 27.01.2024 r.]
- a b 98. urodziny Pani Wandy Janickiej - uczestniczki Powstania Warszawskiego, wojsko-polskie.pl, 2021 r. [zarchiwizowane 24.01.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Jerzy Drzewiecki | Roman Stefański | Olgierd Jagiełło | Stefan Mirowski | Aleksander Bantkie-Stężyński | Stanisław Prauss | Grzegorz Socha | Józef Witkowski (inżynier) | Zygmunt Stępiński (1908–1982) | Zygmunt Szczotkowski | Maciej Gintowt | Stanisław Weiss | Gustaw Landau-Gutenteger | Paweł Hoser (architekt) | Kazimierz Rodowicz | Wiktor Mencel | Marta Sękulska-Wrońska | Stanisław Szymborski | Zbigniew Wasiutyński | Jakub HeilpernOceń: Wanda Janicka