Matylda Getter

---

Młodość

Matylda Getter przyszła na świat 25 lutego 1870 roku w Warszawie, w rodzinie, której głową był rzeźnik Karol, a jego żoną była Matylda z Niemyskich. Z dziesiątki dzieci, wśród sióstr była najstarsza.

Rodzina mieszkała w dzielnicy Wola, w domu znajdującym się przy ulicy Krochmalnej 8. W 1886 roku miało miejsce tragiczne wydarzenie, które na zawsze odmieniło ich losy. Ojciec Matyldy zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach. Wydarzenia te były związane z jego chęcią niesienia pomocy przyjacielowi Edwardowi Reichowi, który poczuł się źle. Gdy przebywał w browarze, nagle złe samopoczucie dopadło również jego, co doprowadziło do jego przedwczesnej śmierci.

Działalność przedwojenna

Siostra Matylda w swoim życiu zawsze kierowała się przykładem rad spowiednika, który wskazał jej drogę, sugerując, że powinna dołączyć do Rodziny Maryi, aby nieść pomoc potrzebującym dzieciom oraz służyć swojemu krajowi. Ta myśl stała się dla niej nie tylko inspiracją do wstąpienia do zakonu, ale także motywacją do jej późniejszej działalności.

W okresie międzywojennym siostra Matylda poświęcała się w sposób wyjątkowy działalności oświatowo-wychowawczej. Z zapałem zakładała nowe placówki edukacyjne oraz opiekuńcze, zarówno w centralnej Polsce, jak i w jej wschodnich regionach. Jej zaangażowanie objawiało się m.in. w funkcji przełożonej Ogniska Rodziny Marji w Warszawie, gdzie mogła realizować swoje cele wychowawcze.

II wojna światowa

We wrześniu 1939 roku w Warszawie, przy ulicy Hożej 53, w domu prowincjalnym zarządzanym przez siostry franciszkanki, utworzono punkt sanitarny, który stał się schronieniem dla około 500 cywilów, którzy ucierpieli w wyniku działań wojennych. W 1944 r. miejsce to przekształcono w szpital powstańczy. W trakcie całej okupacji siostry zapewniały codziennie posiłki dla około 300 ubogich osób. Matylda Getter organizowała ze swojej siedziby akcje pomocy dla aresztowanych, współpracując z konspiracyjnymi grupami, które pomagały w wystawianiu nowych dokumentów dla ludzi ściganych przez Niemców.

W działaniach tych Matylda wykorzystywała sieć sierocińców zgromadzenia, znajdujących się m.in. w Aninie, Białołęce, Chotomowie, Płudach oraz w samej Warszawie, do ukrywania żydowskich dzieci, które uciekły z warszawskiego getta. W 1942 roku Matylda podjęła decyzję, że jej zgromadzenie przyjmie każde dziecko z getta. Dzięki temu działaniu siostrom franciszkankom udało się uratować kilkaset osób skazanych na zagładę.

Matka Matylda została pośmiertnie odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za bohaterstwo w ratującym Żydów. Dla żydowskich dzieci, które skorzystały z jej pomocy, siostra Matylda była „mateczką” lub „matusią”. Została pochowana w grobowcu swojego zgromadzenia na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera F/G-2-26).

„Nie zapomnę do końca życia tego momentu. Matka Getter była w tym małym ogródku na Hożej, zbliżyłam się do niej, powiedziałam, że nie mam gdzie się podziać, że jestem Żydówką, a więc wyjęta spod prawa. Na co matka mi odpowiedziała i tu przytaczam jej słowa: »Dziecko moje, ktokolwiek przychodzi na nasze podwórko i prosi o pomoc, w imię Chrystusa, nie wolno nam odmówić«” Lila Goldschmidt

Ordery i odznaczenia

Matylda Getter została uhonorowana wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jej znakomite osiągnięcia oraz poświęcenie dla innych. Poniżej przedstawiamy listę wyróżnień, jakie otrzymała:

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 24 października 2018),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1925),
• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931),
• Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (za ratowanie Żydów w czasie okupacji).

Upamiętnienie

Narodowy Bank Polski w dniu 2 grudnia 2009 roku wprowadził do obiegu specjalną monetę, która upamiętnia heroiczne działania Polaków ratujących Żydów, w tym Irenę Sendlerową, Zofię Kossak oraz siostrę Matyldę Getter. Moneta ma nominalną wartość 20 złotych i została stworzona w srebrze z użyciem stempli lustrzanych, w renomowanej Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

W 2022 roku Instytut Pamięci Narodowej zrealizował fabularyzowany film dokumentalny noszący tytuł „Matusia”. Premiera tego ważnego dzieła miała miejsce 1 grudnia 2022 roku w stolicy Polski, Warszawie.

---

Oceń: Matylda Getter

---