Jan Salamucha

---

Życie

Jan Salamucha, wybitny duchowny i teolog, swoją edukację zakończył w warszawskim gimnazjum w 1920 roku. W swoim pierwszym etapie służby jako sanitariusz, brał aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po tym okresie, zdecydował się na dalszą formację i wstąpił do seminarium duchownego, uzyskując święcenia kapłańskie w 1925 roku.

Kolejnym krokiem w jego karierze było podjęcie studiów na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zgłębiał teologię. Równocześnie specjalizował się w logice matematycznej, popularnie znanej wówczas jako logistyka, pod okiem wielkich myślicieli, takich jak Jan Łukasiewicz i Stanisław Leśniewski. W roku 1927 uzyskał tytuł doktora, broniąc pracy na temat „Zdania modalne u Arystotelesa”. Zaledwie kilka lat później, 17 listopada 1937 roku, otrzymał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie został profesorem nadzwyczajnym teologii chrześcijańskiej na Wydziale Teologicznym tego uniwersytetu. W tym okresie, wespół z Józefem Marią Bocheńskim oraz Janem Drewnowskim, współtworzył koło krakowskie, które skupiało się na badaniach dotyczących logiki matematycznej.

W przededniu wyborów do Rady Miasta Krakowa w 1938 roku, Salamucha stał się członkiem komitetu Polskiego Bloku Katolickiego, co podkreślało jego zaangażowanie w sprawy społeczne i polityczne. Niestety, jego kariera została brutalnie przerwana, kiedy 6 listopada 1939 roku, w ramach akcji Sonderaktion Krakau, został aresztowany razem z innymi profesorami Uniwersytetu. Następnie trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, a później do Dachau, gdzie pozostał aż do 4 stycznia 1941 roku, kiedy to zdołał uciec i powrócić do Warszawy. W stolicy aktywnie działał w konspiracji jako kapelan Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ), dążąc do zjednoczenia sił z Armią Krajową.

W trakcie powstania warszawskiego, Jan Salamucha pełnił rolę kapelana jednostek Obwodu Ochota. Jego życie tragicznie zakończyło się 11 sierpnia 1944 roku, gdy został rozstrzelany przez żołnierzy biorących udział w działaniach RONA na Ochocie. Jego męstwo oraz poświęcenie zostały uhonorowane przyznaniem Krzyża Walecznych.

Po wojnie, Jan Salamucha znalazł swoje miejsce spoczynku w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 107–VI–23/30.

Dzieło

Badania Jana Salamuchy koncentrowały się głównie na zastosowaniach logiki matematycznej, której celem było formalizowanie rozumowań w dwóch kluczowych okresach historii myśli: średniowieczu i nowożytności.

W osiągnięciach Salamuchy niezbędna okazała się również jego znajomość paleografii. Umożliwiła mu ona skuteczne odczytywanie i analizowanie dawnych tekstów filozoficznych, które stanowiły cenny materiał badawczy.

Pod wpływem prac Łukasiewicza, który zrewolucjonizował współczesne spojrzenie na pisma logiczne Arystotelesa oraz zrekonstruował struktury logiczne stoicyzmu, Salamucha dążył do zastosowania metod logicznych w dziedzinie metafizyki, co miało ogromny wpływ na rozwój tej gałęzi wiedzy.

Publikacje

Jan Salamucha pozostawił po sobie istotny dorobek intelektualny, który można podzielić na kilka kluczowych publikacji. Wśród nich wyróżniają się następujące dzieła:

• Rola logistyki w filozofii chrześcijańskiej, 1936,
• Krytyka poznania, 1995,
• Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne (red. Jacek Jadacki i Kordula Świętorzecka), Lublin 1997.

---

Oceń: Jan Salamucha

---