Maria Krzyszkowska

---

Kariera artystyczna

Maria Krzyszkowska, uzdolniona tancerka, rozpoczęła swoją edukację taneczną pod okiem znanej przedwojennej baleriny, Ireny Szymańskiej, w jej Szkole Tańca Artystycznego i Rytmiki, gdzie uczęszczała w latach 1937–1939. Po okresie nauki u Szymańskiej, kontynuowała rozwój swoich umiejętności tanecznych u Leona Wójcikowskiego w Prywatnej Szkole Baletu Zofii Pflanz-Dróbeckiej w latach 1940–1944. Już w czasie II wojny światowej miała swoje pierwsze występy, które zostały uwiecznione na afiszach poranków artystycznych odbywających się w okupowanej Warszawie. Promowana przez Wójcikowskiego, w okresie 1942–1944 regularnie tańczyła w Café-Varieté-Restauracja „Janusz”, mieszczącej się przy ulicy Tłomackie 13, oraz w Varieté „Maxim” znajdującym się w wieżowcu Prudentialu przy ówczesnym Placu Napoleona 9. Dodatkowo, występowała również w Teatrze Rozmaitości Jar, który mieścił się przy ulicy Senatorskiej 29.

Jej kariera artystyczna rozwijała się intensywnie na przestrzeni lat, co można podzielić na kilka kluczowych etapów:

• 1942–1944: występy estradowe w warszawskich kawiarniach,
• 1946–1947: występy estradowe w duecie z Leona Wójcikowskim,
• 1947–1950: solistka muzycznego Teatru Nowego w Warszawie,
• 1950–1953: primabalerina Opery Poznańskiej,
• 1953–1961: solistka baletu Państwowej Opery Warszawskiej,
• 1962–1965: primabalerina Państwowej Opery Warszawskiej,
• 1965–1977: primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie,
• 1970–1980: kierownik baletu Teatru Wielkiego w Warszawie,
• 1985–1995: kierownik baletu Teatru Wielkiego w Warszawie,
• 1995–1998: kierownik baletu Teatru Muzycznego „Roma”.

Maria Krzyszkowska bez wątpienia pozostaje znaczącą postacią w historii polskiego tańca, której osiągnięcia artystyczne są nie do przecenienia.

Życie prywatne

Maria Krzyszkowska przyszła na świat w rodzinie, której członkami byli Stanisław (1888–1949) oraz Maria Krzyszkowscy (1888–1967). W czasie od 1950 do 1961 roku była żoną wybitnego tancerza, choreografa i pedagoga Leona Wójcikowskiego (1899–1975). Po ich rozwodzie, w 1961 roku, rozpoczęła nowy rozdział swojego życia wraz ze śpiewakiem-barytonem Zbigniewem Nowickim (1930–1990), który przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza w teatralnej organizacji PZPR – najpierw w Państwowej Operze Warszawskiej, a później w Teatrze Wielkim. Zbigniew był jej mężem aż do przedwczesnej śmierci.

Po roku 1998 Maria zdecydowała się na zakończenie swojej kariery zawodowej i zamieszkała samotnie w swoim warszawskim lokalu na Rynku Starego Miasta, ulokowanym przy Kamiennych Schodkach. Mieszkanie to otrzymał w 1952 roku jej pierwszy mąż, Leon Wójcikowski, na mocy decyzji ówczesnego ministra kultury i sztuki. Pod koniec swojego życia Maria zmagała się z problemami zdrowotnymi i unikała publicznych wystąpień.

W 2014 roku przeszła poważne leczenie szpitalne, a po nim trafiła na okres rekonwalescencji do Domu Opieki w Legionowie, który znajduje się niedaleko Warszawy. Niestety, zmarła tam 28 września tego samego roku. Jej pogrzeb miał miejsce 3 października 2014 roku, a jej prochy spoczęły w rodzinnym grobie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 169-5-20).

Odznaczenia i nagrody

Maria Krzyszkowska była najbardziej utytułowaną artystką polskiego baletu w czasie Polski Ludowej, co potwierdzają liczne nagrody, jakie otrzymała w tym okresie. Jej osiągnięcia zostały docenione poprzez wiele odznaczeń, w tym:

• 1953: Złoty Krzyż Zasługi,
• 1955: Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• 1956: Złoty Krzyż Zasługi,
• 1964: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 1967: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia,
• 1969: Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• 1971: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 1974: Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• 1978: Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
• 1979: Order Sztandaru Pracy II klasy,
• 1984: Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• 1985: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia,
• 1986: Order Sztandaru Pracy I klasy,
• 1987: Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy,
• 1988: Krzyż Oświęcimski,
• 1989: Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej”,
• 2006: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2006: Statuetka „Arion” – nagroda ZASP za całokształt twórczości scenicznej w dziedzinie teatru muzycznego.

Dzięki tym wyróżnieniom, Maria Krzyszkowska zostawiła niezatarte ślady w historii polskiej kultury i sztuki baletowej.

---

Oceń: Maria Krzyszkowska

---