Marek Bliziński

---

Kariera muzyczna

Marek Bliziński, jako artysta o dużych osiągnięciach, pochodził z rodziny o bogatych tradycjach kulturalnych. Był wnukiem Bohdana Marconiego, prawnukiem Władysława Marconiego oraz Stefana Szyllera i praprawnukiem Henryka Marconiego. W 1962 roku, na gwiazdkę, otrzymał swoją pierwszą gitarę, z która samodzielnie rozpoczął naukę gry. Już w 1965 roku zadebiutował w zespole Pesymiści. Rok później założył grupę Czterech, z którą najpierw nagrał płytę „Śpiew wiosny”, a następnie zainicjował wykonywanie utworów J.S. Bacha w autorskiej transkrypcji na trzy gitary i perkusję. W 1967 roku jego grupa zdobyła pierwsze miejsce na „Igrcach Gliwickich”, co przyniosło mu pierwszą nagrodę wśród instrumentalistów.

W jednej z korespondencji pisał:

„Praca z tym zespołem dała mi wiele, zarówno w doskonaleniu techniki gry, jak i w nabraniu szacunku dla czasu, tj. tempa i precyzji rytmicznej, a przede wszystkim nauczyłem się wówczas dyscypliny wewnętrznej – nieodzownej do dalszej pracy nad sobą.”

W 1971 roku nawiązał współpracę z grupą Krzysztofa Sadowskiego oraz z Wandą Warską. Założył kwartet „Generacja”, który zdobył wyróżnienie na festiwalu „Jazz nad Odrą” w 1971 roku, gdzie otrzymał trzecią nagrodę w kategorii instrumentalistów. W tym czasie rozpoczął bogatą współpracę z wieloma uznanymi grupami i solistami, w tym z zespołem Zbigniewa Namysłowskiego, Michała Urbaniaka, kwintetem Tomasza Stańki, Janem Jarczykiem, zespołem Włodzimierza Nahornego, Adamem Makowiczem, oraz z takimi grupami jak Novi, Bemibek i Studio Jazzowe PR pod dyrekcją Jana Ptaszyna Wróblewskiego oraz orkiestra PR i TV pod kierownictwem Andrzeja Trzaskowskiego. Współpracował również z grupą Mainstream Wojciecha Karolaka oraz Januszem Muniakiem.

W zimie 1976 roku wziął udział w warsztatach jazzowych „Radost ’76” w Mąchocicach k. Kielc, co zostało uwiecznione w dokumencie filmowym pt. „Gramy Standard!” w reżyserii Andrzeja Wasylewskiego. Był niezwykle pracowity, nierzadko ćwiczył nieustannie, dążąc do maksymalnej precyzji oraz perfekcji. Pod koniec lat siedemdziesiątych założył własne trio, w ramach którego występował w klubach, nagrywając szereg utworów radiowych i wydając autorską płytę „The Wave” (Poljazz). W 1982 roku magazyn Jazz Forum przeprowadził pierwszą ankietę Jazztop, w której Marek zdobył największą liczbę głosów w kategorii gitary, osiągając wielką popularność, ustępując jedynie Jarosławowi Śmietanie.

W latach 1983–1984 Marek ponownie dołączył do zespołu Namysłowskiego, z grupą Air Condition występując na wielu istotnych festiwalach w Europie i Kanadzie. Recenzent Johnny Olson w szwedzkiej gazecie „Nya Wermlands – Tidningen” opisał go następująco:

„Szokujący. Przykuł mnie do krzesła grą na gitarze, która miejscami była szokująco dobra. Stoi spokojnie niby posąg, z twarzą zupełnie bez wyrazu, lecz z bezpośrednim połączeniem pomiędzy mózgiem i gitarą. Jego gra odkrywa dobrze ugruntowaną znajomość historii improwizacji na instrumencie, kiedy na dystansie czterech taktów zdążył stanąć po kolana w bluesowej glinie, gdzieś w delcie Missisipi, oddając syntezę kanonów gitarowych lat pięćdziesiątych i żeglować przez współczesne wzory funk. Techniczne problemy wydają się być mu całkiem nieznane, gra z niesłychanym swingiem, a wszelkie wykonania mają ostrą jak brzytwa rytmiczną precyzję. Człowiek godny uwagi: jeden z najlepszych, których słyszałem w życiu.”

Mimo wielu sukcesów, które odniósł oraz licznych nagrań z cenionymi artystami, Marek Bliziński nie był szczęśliwy w kontekście własnych solowych nagrań. Zrażony nieudanym wydaniem swojego debiutanckiego albumu, wszystkie oszczędności inwestował w unowocześnianie swojego instrumentarium oraz w wyposażanie własnego studia nagraniowego. Rozpoczął współpracę z kolegami jazzmanami na statkach wycieczkowych Royal Viking, a pomiędzy rejsami przygotowywał nagrania do swojej przyszłej solowej płyty.

Był gitarzystą wszechstronnym, także dobrym basistą. Kazimierz Czyż w ten sposób opisał jego grę:

„Jego gra to synteza skupienia i starannego doboru materiału dźwiękowego. Nigdy chyba nie wykonywał tzw. popisów, gdzie palce szybsze są od myśli; jest zawsze skoncentrowany i gra jakby dla siebie, bez próby epatowania publiczności. Chyba właśnie to introwertyczne podejście do występu powoduje, że jest prawie niezauważalny na estradzie; istnieje tylko jego muzyka.”

Oprócz swoich umiejętności koncertowych, Marek Bliziński był również cenionym teoretykiem. Choć małomówny i niezbyt komunikatywny w kontaktach, dysponował rozległą wiedzą. W 1982 roku zaskoczył wszystkich swoją książką „Gitara Jazzowa”, dumą, która została napisana przystępnym językiem. Oferowała kompendium wiedzy o instrumentach wzbogacone o jego doświadczenia pedagogiczne, które zdobył pracując z uczniami warsztatów jazzowych w Chodzieży oraz Mąchocicach. Sporadycznie pisał dla magazynów „Jazz Forum” oraz „Jazz”, dostarczając recenzji dotyczących płyt i książek związanych z gitarą.

Choroba

Choroba Marka Blizińskiego była zdarzeniem, o którym niewielu miało pojęcie. W 1985 roku przeszedł on operację usunięcia raka skóry, która wydawała się przebiegać pomyślnie. Po tym wydarzeniu lekarze zalecili mu, aby unikał wystawienia na działanie słońca. W dniu 28 maja 1988 roku wyruszył w nową podróż po oceanach, jednak wielomiesięczny pobyt na morzu zaczął odbijać się na jego zdrowiu.

Marek tracił odporność psychiczną, co prowadziło do narastającej depresji, a koledzy zaczęli dostrzegać, że coraz słabiej sobie radzi. Sytuacja osiągnęła punkt krytyczny 19 grudnia, gdy zaledwie dwa tygodnie przed zakończeniem rejsu na Jamajce, lekarz pokładowy podjął decyzję o jego wypisaniu z statku. Nakazał mu natychmiastowy powrót do kraju.

Po powrocie do Polski i hospitalizacji w Warszawie, lekarze zdiagnozowali u niego przerzuty nowotworowe, co oznaczało zaawansowaną formę choroby. Po zaledwie trzech miesiącach walki z rakiem, Marek zmarł w szpitalu. Jego pamięć została uhonorowana poprzez pochówek na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie, w kwaterze I-6-4.

Powyższy tekst jest pierwotną wersją pochodzącą z notatki „O autorze”, napisanej przez J. Popławskiego, zawartej w książce „Gitara Jazzowa”. Publikacja ukazała się za zgodą autora.

Dyskografia

Dyskografia Marka Blizińskiego zawiera różnorodne albumy i nagrania, które ukazują jego talent oraz wszechstronność artystyczną. Oto niektóre z jego najbardziej znanych dzieł:

• Śpiew wiosny (1967, Czterech),
• Bemowe Frazy (1974, Bemibem),
• Question Mark (1978, Janusz Muniak Quintet),
• Flyin’ Lady (1978, Jan Ptaszyn Wróblewski),
• The Wave (1979, trio),
• Z Lotu Ptaka (1980),
• Dla ciebie jestem sobą (1987, Poljazz PSJ 140, duet z Ewą Bem),
• Constellation (1988, Ryszard Szeremeta),
• Dziwna historia. Nagrania radiowe z lat 1967-1968 (2016, Kameleon Records KAMCD 39, Czterech),
• Sprzedaj Mnie Wiatrowi. Nagrania archiwalne z lat 1970–1973 (2016, Kameleon Records KAMCD 41, Bemibek).

Każdy z tych albumów przyczynia się do zrozumienia unikalnego stylu Marka Blizińskiego oraz jego wpływu na polską scenę muzyczną.

Publikacje

Do czołowych publikacji Marka Blizińskiego należy jego znana pozycja, która stała się nieocenionym źródłem wiedzy dla pasjonatów gitary jazzowej.

Jest to książka pod tytułem:

• Marek Bliziński, Gitara jazzowa: niezbędne wiadomości dla każdego gitarzysty, Professional Music Press, 1993, ISBN 83-900405-3-0.

---

Oceń: Marek Bliziński

---