Krystyna Budnicka

---

Życiorys

Krystyna Budnicka przyszła na świat w Warszawie, wychowana w religijnej rodzinie żydowskiej, co odgrywało ważną rolę w jej późniejszym życiu. Jej ojciec był stolarzem, a ona była najmłodszym, ósmym dzieckiem Józefa Lejzora oraz Cyrli Kuczerów. Do momentu wybuchu II wojny światowej zdążyła ukończyć pierwszą klasę szkoły podstawowej, której budynek mieścił się przy ul. Barokowej 7.

W 1940 roku, kiedy kamienica przy placu Muranowskim, w której mieszkała rodzina Kuczerów, znalazła się w obrębie getta warszawskiego, zmieniło się całe ich życie. Po wyłączeniu z getta północnej pierzei placu w marcu 1942, Krystyna z rodziną przeniosła się do nowego lokum przy ul. Miłej. W czasie masowej akcji deportacyjnej latem 1942 roku, dwóch jej braci, razem z rodzinami, zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince.

W okresie powstania w getcie warszawskim, a także kilka miesięcy po jego porażce, ukrywała się na terenie swojej rodzinnej kamienicy. W bunkrze, który był budowany pod okiem jej brata Rafała, w podziemiach narożnej kamienicy na granicy ul. Zamenhofa 56 oraz ul. Muranowska 44, pozostała razem z rodzicami oraz innymi krewnymi. Pomieszczenie to miało dostęp do wody pitnej, elektryczności oraz radia. Jej najstarsi bracia, jako członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej, brali aktywny udział w walkach podczas powstania. Niestety, budynek, w którym się ukrywali, został podpalony, a mieszkańcy (około 40 osób) znaleźli schronienie w kanałach, które łączyły się z bunkrem.

W wyniku działań przeszukujących ruiny getta Polaków, bunkier został ostatecznie wykryty we wrześniu 1943 roku. Wtedy to zamordowano jej braci, Chaima i Izaaka. Po tym tragicznym wydarzeniu, Krystyna wraz z ocalałymi ewakuowała się kanałami na stronę aryjską, gdzie uzyskała pomoc od Rady Pomocy Żydom „Żegota”. W kanałach pozostała, niestety, jej rodzina oraz siostra. Schronienie znalazła przy ul. Mokotowskiej 1. Tam musiała zmierzyć się z kolejnym dramatem – na skutek sepsy zmarł jej brat Jehuda, a w lutym 1944 roku, jej brat Rafał został wydany Niemcom przez syna dozorcy, który zajmował się zbiegami z getta.

Kiedy zbliżał się moment wybuchu powstania warszawskiego, Krystyna razem z bratową Anną przemieszczały się z miejsca na miejsce, szukając schronienia. Po wybuchu powstania zastała je przy ul. Dobrej, pod opieką rodziny Budnickich, której nazwisko przyjęła po wojnie. Po kapitulacji Powiśla 6 września 1944 roku, została ewakuowana do obozu przejściowego w kościele św. Stanisława na Woli, a następnie do obozu Dulag 121 w Pruszkowie. Na prośbę Budnickiego, który obawiał się wywózki do III Rzeszy, wstąpiła do grupy sierot z jednego z sierocińców prowadzonych przez siostry szarytki. Niestety, w Pruszkowie, szarytki razem z dziećmi zostały wypuszczone przez Niemców i w kolejnych miesiącach wędrowały po okolicznych miejscowościach w pobliżu Warszawy.

Po zakończeniu wojny, w 1946 roku, Krystyna wróciła do Warszawy, gdzie rozpoczęła naukę w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek. Następnie obroniła dyplom na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz w stołecznym Instytucie Pedagogiki Specjalnej. Rozpoczęła karierę jako wychowawczyni w sanatorium dla dzieci chorych na gruźlicę kostno-stawową, a później pracowała jako nauczycielka w Warszawie. Problemy z przeszłością skrywała przez wiele lat, nigdy nie mówiąc nikomu o swoich przeżyciach podczas okupacji, aż w końcu podjęła decyzję o konwersji na chrześcijaństwo. W 1991 roku stała się członkinią nowo powstałego Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu, dla którego napisała relację.

Z całej swojej licznej rodziny, jedynie ona oraz bratowa przeżyły straszne czasy wojny. 1 marca 2018 roku Rada Warszawy podjęła uchwałę przyznającą jej tytuł honorowej obywatelki m.st. Warszawy. Uroczystość miała miejsce na Zamku Królewskim z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

Życie prywatne

Krystyna Budnicka wywodzi się z rodziny z licznych członków, w której miała sześciu starszych braci, a ich imiona to: Izaak, Boruch, Szaja, Chaim, Rafał i Jehuda. Dodatkowo, w jej rodzinie była również starsza siostra Perla.

Upamiętnienie

W marcu 2023 roku odbyła się ważna uroczystość, podczas której skwer zlokalizowany pomiędzy ulicami Mordechaja Anielewicza oraz Karmelicką w Warszawie otrzymał nową nazwę – skwer Rodziny Kuczerów.

---

Oceń: Krystyna Budnicka

---