Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu

---

Opis

Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu w Polsce to organizacja, która zrzesza osoby pochodzenia żydowskiego, które jako dzieci przeżyły zagładę. Należy do ważnych międzynarodowych struktur, takich jak Europejskie Stowarzyszenie Żydów ocalałych z Holocaustu (ang. European Association of Jewish Survivors of the Holocaust, EuAs) oraz Światowa Federacja Dzieci Żydowskich Ocalałych z Holocaustu i Ich Potomnych (ang. World Federation of Jewish Child Survivors of the Holocaust and Descendants, WFJCSH).

Wiele z tych dzieci było uratowanych przez Polaków, którzy często przyjmowali je do swoich rodzin lub przekazywali do klasztorów oraz domów dziecka. Kluczową rolę w akcjach ratunkowych odegrała organizacja Żegota, która w trudnych czasach II wojny światowej starała się pomóc najbardziej bezbronnym.

Warto zauważyć, że młodsze dzieci często nie były świadome swojej tożsamości, natomiast starsze musiały ją z całą determinacją ukrywać. Samodzielne przetrwanie po ucieczce z getta było niezwykle trudne, a w wielu przypadkach niemożliwe.

Osoby, które wówczas ratowały dzieci, często zostały uhonorowane medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, który jest przyznawany przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem.

W Warszawie znajduje się siedziba główna Stowarzyszenia. Organizacja ta ma cztery oddziały usytuowane w największych miastach Polski: Gdańsku, Krakowie, Łodzi i Wrocławiu. W roku 2017 liczba członków wynosiła około 500, co świadczy o aktywności i ważności tej instytucji wśród społeczności żydowskiej oraz w pamięci o wydarzeniach z czasów Holocaustu.

Cele działalności

Do kluczowych zadań Stowarzyszenia zalicza się przede wszystkim utrwalanie pamięci o tragicznych doświadczeniach Holocaustu, zwłaszcza o niewinnym narodzie żydowskim, a także przekazywanie tej wiedzy kolejnym pokoleniom. Dodatkowo, niezwykle ważnym aspektem działalności jest budowanie wspólnoty, która jednoczy osoby ocalałe z Zagłady, co wspierane jest przez organizowanie comiesięcznych spotkań.

Co roku, Zarząd Stowarzyszenia podejmuje inicjatywę zorganizowania Ogólnopolskiego Zjazdu, który stanowi okazję do spotkania i dzielenia się doświadczeniami. Poza tym, dla członków organizowane są dwukrotne kilkudniowe warsztaty psychoterapeutyczne, które mają na celu wsparcie emocjonalne i duchowe jego uczestników.

Ważnym elementem pracy Stowarzyszenia jest także udzielanie wsparcia finansowego tzw. Sprawiedliwym wśród Narodów Świata — bohaterom, którzy często z narażeniem własnego życia ratowali Żydów w czasie II wojny światowej. Osoby te są zapraszane na wszystkie uroczystości oraz spotkania organizowane przez Stowarzyszenie i pozostają w stałym kontakcie z jego członkami.

Zakres działalności

Edukacja

Projekt „Pamięć dla przyszłości”

Pierwsza edycja innowacyjnego projektu edukacyjnego rozpoczęła się w roku szkolnym 2003/2004. Od tamtej pory, program ten jest realizowany corocznie. Współpraca z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji, który był pierwszym, a także obecnym partnerem Stowarzyszenia, trwa nieprzerwanie. Znaczącą rolę w tym przedsięwzięciu zaczęły odgrywać również takie instytucje jak Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, które dołączają jako współorganizatorzy. Program koncentruje się wokół konkursu, w ramach którego dostarczone prace są starannie oceniane przez odpowiednią komisję, składającą się z członków Stowarzyszenia oraz przedstawicieli zaangażowanych organizacji.

Spotkania z młodzieżą

Członkowie Stowarzyszenia regularnie odwiedzają szkoły w całej Polsce, gdzie pełniąc rolę świadków historii, dzielą się z młodzieżą swoimi osobistymi wspomnieniami z czasów wojny. W Muzeum Historii Żydów Polskich Polin odbywają się comiesięczne spotkania, organizowane przez Dział Edukacji Muzeum, które cieszą się dużym zainteresowaniem.

Działalność wydawnicza

Dzieci Holocaustu mówią…

„Dzieci Holocaustu mówią…” to unikalny zbiór pięciu tomów (Tom 1 ISBN 978-83-915787-1-1, Tom 2 ISBN 978-83-915787-0-4, Tom 3 ISBN 978-83-924432-5-4, Tom 4 ISBN 978-83-915787-4-2, Tom 5 ISBN 978-83-915787-5-9), w którym w 170 opowiadaniach przedstawiciele ostatniego pokolenia uczestników Zagłady relacjonują swoje przeżycia. Publikacje te są cenne pod względem historycznym, gdyż zachowują autentyczność i wierność faktom. Dwa pierwsze tomy zostały przetłumaczone na język angielski, podczas gdy tłumaczenie kolejnych trzech jest w toku (stan na luty 2018). Dodatkowo, w 2017 roku opublikowano kompendium, zatytułowane „Nie mogliśmy pojąć, dlaczego … Losy i przeżycia dzieci Holocaustu” (ISBN 978-83-915787-9-7), które podsumowuje kluczowe wydarzenia opisane w tych tomach.

Inne pozycje

W ciągu minionych lat, Stowarzyszenie zrealizowało także inne wartościowe publikacje, takie jak „Czarny rok, czarne lata” (ISBN 978-83-86301-26-3, ISBN 978-83-62148-18-9), zbierające listy czytelników czasopisma Polityka, oraz książkę-album o Sprawiedliwych pod tytułem „Zapukali do drzwi” (ISBN 978-83-915787-2-8).

Wystawa „Moi żydowscy rodzice, moi polscy rodzice”

Wystawa ta, po raz pierwszy zaprezentowana w 2015 roku w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, zyskała dużą popularność i jest aktualnie pokazywana w licznych miastach Polski oraz za granicą. Również w 2015 roku ukazał się album w trzech językach noszący ten sam tytuł, który wzbogacił dostępność cennych informacji.

Pozostała działalność

Stowarzyszenie aktywnie wspiera inicjatywę przyznawania Nagrody imienia Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”. Organizatorem nagrody jest Centrum Edukacji Obywatelskiej. Stowarzyszenie współpracuje także z wieloma instytucjami, w tym ze Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, Gminą Wyznaniową Żydowską w Warszawie, Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce, Polskim Towarzystwem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, oraz Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Rigelbluma, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, a także Ośrodkiem Rozwoju Edukacji.

Przewodniczący stowarzyszenia

W historii Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu przewodniczyli znani i szanowani liderzy, których zasługi i działalność miały istotny wpływ na rozwój tej organizacji. Poniżej przedstawiamy listę przewodniczących:

• Jakub Gutenbaum (1991–2000), od 2000 roku pełni funkcję dożywotniego honorowego przewodniczącego,
• Zofia Zaks (2000–2001),
• Elżbieta Ficowska (2002–2006),
• Anna Drabik (2006–2012),
• Joanna Sobolewska-Pyz (2012–2018),
• Aleksandra Leliwa-Kopystyńska (2018-2022),
• Piotr Paweł Jankowerny (od 2022).

Każdy z tych przewodniczących wniósł swoją osobistą pasję i zaangażowanie, co przyczyniło się do dalszego rozwoju i promowania misji stowarzyszenia.

---

Oceń: Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu

---