Konstanty Julian Ordon, urodzony 15 października 1810 roku w Warszawie, był jednym z kluczowych działaczy w historii Polski, który pozostawił po sobie niezatarty ślad.
Jako oficer Wojska Polskiego oraz powstaniec listopadowy, Ordon odegrał znaczącą rolę w zrywie narodowym, mając ogromny wpływ na losy kraju w trudnych czasach zaborów.
Jego życie zakończyło się 4 maja 1887 roku we Florencji, gdzie spoczął, a jego dokonania są pamiętane i cenione do dziś.
Życiorys
Konstanty Julian Ordon był jednym z czworga dzieci Karola Franciszka Ordona (1780–1848), który pełnił funkcję rewizora w komorze celnej w Warszawie oraz Małgorzaty z Naimskich (zm. 1829). Oboje rodziców wyznawało ewangelicyzm, a matka Konstantyna pochodziła z rodziny frankistów.
W czasie powstania listopadowego, podczas heroicznej obrony Warszawy, Ordon dowodził baterią artylerii umiejscowioną w reducie nr 54, która została wysadzona w powietrze 6 września 1831 roku. Wiersz „Reduta Ordona”, stworzony przez Adama Mickiewicza, opiewa jego rzekomą śmierć, chociaż w rzeczywistości podczas wybuchu Ordon doznał jedynie poważnych oparzeń. Przed tym wydarzeniem brał udział w bitwach pod Ostrołęką oraz Olszynką Grochowską, za co został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari 6 czerwca 1831 roku, przyznanym mu po bitwie pod Ostrołęką. Warto również wspomnieć, że jego brat Emil Ordon, który później pełnił funkcję rejenta w Kaliszu, także brał udział w powstaniu.
Od roku 1833 Ordon mieszkał w Dreźnie, a następnie osiedlił się w Szkocji. Około 1840 roku wstąpił do wolnomularstwa angielskiego, a w październiku 1847 roku do polskiej loży narodowej w Londynie. Utrzymywał również bliskie stosunki z Towarzystwem Demokratycznym Polskim. W 1848 roku wyjechał do Mediolanu, pragnąc wstąpić do legionu Mickiewicza. Po negatywnym przyjęciu, ostatecznie dołączył do Legii Lombardzkiej.
W październiku 1848 roku wstąpił do armii sardyńskiej, gdzie służył aż do 1855 roku. Jesienią 1856 roku przeniósł się do Francji i osiedlił w Paryżu. W 1858 roku objął stanowisko profesora języków nowożytnych w Kolegium Rządowym w Meaux. Od 1860 roku walczył w oddziałach Giuseppe Garibaldiego, a następnie w armii włoskiej do roku 1867.
W życiu osobistym Konstanty Ordon stanął przed tragicznym wyborem. Popełnił samobójstwo w wieku 77 lat, decydując się na to dramatyczne kroki w rozmowie z poetą Teofilem Lenartowiczem, przyznając, że nie ma siły dłużej żyć. „Czuję zbliżający się kres życia” – narzekał. „Nie chcę umrzeć w szpitalu. Pragnę śmierci żołnierskiej od kuli, a ponieważ nie ma nadziei, aby mnie zaszczyt ten spotkał na polu bitwy, przeto muszę sobie sam poradzić.” Jego zwłoki spopielono zgodnie z ostatnią wolą, a w listopadzie 1891 roku, dzięki staraniom jego przyjaciela z Florencji, Ludwika Ostaszewskiego, sprowadzono do Lwowa.
Władze rosyjskie nie zezwoliły na pochówek w grobie rodzinnym na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (al. 2 nr 45), dlatego uroczyście pochowano je na Cmentarzu Łyczakowskim, tymczasowo w grobie rodziny Baczewskich. W 1896 roku, na miejscu podarowanym przez gminę Lwów, ustawiono pomnik zaprojektowany przez Tadeusza Barącza. Pomnik ma kształt piramidy, na szczycie której znajduje się ukoronowana kula z orłem. Wmurowany jest medalion z podobizną Ordona, a za nim znajduje się nisza, w której umieszczono urnę w formie trumny z odpowiednim dokumentem. U dołu figuruje ranny lew. 29 listopada 1896 roku przeniesiono tam prochy Ordona.
Przypisy
- MarekM. Minakowski MarekM., Ordon był Żydem. Mam go w genealogii. [online], minakowski.pl, 14.12.2012 r. [dostęp 15.09.2024 r.]
- Imię Ordona jest czasami podawane błędnie jako Juliusz. Metryka chrztu Ordona jest nieznana. Zob. Artur Nadolski, Ordona los tragiczny, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 2013, s. 16–19.
- Data z dokumentu poświadczającego ślub rodziców, za: Artur Nadolski, Ordona los tragiczny, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 2013, s. 17. Sam Ordon podawał datę 16.10.1830 r. jako dzień swoich urodzin. Patrz na przykład: Edward Pawłowicz, Z życia Ordona, Lwów 1896, s. 6.
- Kawalerowie Orderu Virtuti Militari. [dostęp 04.10.2013 r.]
- Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Krzyża w Warszawie: Akt zgonu Małgorzaty Ordon (nr 1396). [w:] Akta urodzeń, małżeństw i zgonów [on-line]. szukajwarchiwach.pl, 1830.
- Kronika. Pomnik Ordona Kurier Lwowski Dodatek do nr 299, s. 2.
- Kronika. Z Folrencji do Lwowa Kurier Lwowski 1891 nr 310 s. 4.
- Pomnik Konstantego Ordona Dziennik krakowski 1896 nr 277 s. 3.
- https://culture.pl/pl/artykul/wariacje-romantyczne-5-dwa-samobojstwa-dwa-pogrzeby
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zygmunt Witymir Bieńkowski | Zygmunt Karaffa-Kraeuterkraft | Witold Wolfram | Zygmunt Reliszko | Henryk Gorzechowski | Józef Hłasko (kapitan) | Helena Piszczatowska | Jerzy Zborowski | Józef Ryszkiewicz (syn) | Bronisław Kuczyński (oficer) | Erazm Żmijewski | Wacław Denhoff-Czarnocki | Ryszard Boreński | Stanisław Sławiński (podpułkownik) | Jan Rybka | Bolesław Gładych | Włodzimierz Gołębiewski | Jerzy Rossowski | Józef Czerniawski (1896–1946) | Kazimierz LuxOceń: Konstanty Julian Ordon