Jerzy Szyndler

---

Życiorys

W latach 1915–1916 Jerzy Szyndler aktywnie uczestniczył w działalności Kola Dramatycznego Handlowców w Warszawie. W tym czasie kształcił się w zakresie filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1919 roku ukończył Szkołę Dramatyczną, po czym w 1920 roku rozpoczął swoją przygodę z aktorstwem w warszawskim teatrze YMCA. W sezonach 1920/21 oraz 1921/22 występował w Teatrze Narodowym w Toruniu, który był pierwszym dramatycznym teatrem narodowym w Polsce. Dyrektorem teatru był Franciszek Frączkowski, nominowany przez samego premiera Wincentego Witosa. Uroczyste otwarcie teatru miało miejsce 28 listopada 1920, a pierwszą wystawioną sztuką była Zemsta za mur graniczny Aleksandra Fredry, w której Jerzy Szyndler wcielił się w rolę Wacława.

W kolejnych sezonach kariery teatralnej Szyndler występował w różnych teatrach. Sezon 1922/23 spędził w łódzkim Teatrze Miejskim, a następnie w 1923/24 oraz 1924/25 w poznańskim Teatrze Nowym. W 1925/26 pracował w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie, po czym w latach 1926-30 związany był ze lwowskim Teatrem Miejskim. Kolejne lata to jego występy w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (1930/31 i 1931/32), ponownym rozwoju w łódzkim Teatrze Miejskim (1932/33 i 1933/34), a później w Teatrze Miejskim w Toruniu (1934/35), Bydgoszczy (1935/36 i 1936/37), oraz ponownie we Lwowie (1937/38) i poznańskim Teatrze Polskim (1938/39).

Jako reżyser Szyndler rozpoczął swoją karierę już w sezonie 1921/22 w Toruniu, gdzie wspierał Mieczysława Szpakiewicza przy wystawianiu Balladyny. Następnie reżyserował w teatrach we Lwowie, Poznaniu, Łodzi i Bydgoszczy. Do jego najważniejszych realizacji zaliczają się między innymi: Sprawa Jakubowskiego (1930), Panna Maliczewska i Wesele (1932), Most (1935), Orfeusz w piekle, Balladyna, Zburzenie Jerozolimy (1936), Spazmy modne (1938). Szczególnym uznaniem cieszyła się inscenizacja WeselaStanisława Wyspiańskiego.

Oprócz działalności aktorskiej i reżyserskiej, Jerzy Szyndler pisał również artykuły teatralne, publikując je w takich czasopismach jak „Scena Polska” oraz „Kurier Poranny”.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej Jerzy Szyndler osiedlił się w Warszawie, gdzie nawiązał współpracę ze Związkiem Syndykalistów Polskich. Wraz z Edmundem Szafrańskim reprezentował podziemną komórkę Związku Artystów Scen Polskich. W połowie maja 1943 roku aresztowano kierownika Wydziału Prasowego ZSP, Stefana Kapuścińskiego, który wkrótce został rozstrzelany w ruinach warszawskiego getta. Obowiązki Kapuścińskiego w Wydziale Prasowym przejął Szyndler.

Podczas powstania warszawskiego, dowództwo 104 Kompanii Syndykalistów zdecydowało o przeniesieniu istniejącej drukarni do nowej siedziby przy ul. Świętojerskiej 10. W tej lokalizacji powstała redakcja gazety „Iskra”, która miała pełnić funkcję biuletynu informacyjnego dla powstańców. Jerzy Szyndler został mianowany redaktorem naczelnym tego wydawnictwa, które ukazywało się dwa, a czasem nawet trzy razy dziennie. Poranne wydanie zazwyczaj zawierało informacje z nocnych nasłuchów radiowych oraz krótką analizę sytuacji na Starym Mieście, podczas gdy popołudniowe wydanie skupiało się na informacjach z ranek, ciekawostkach ze świata oraz na poszukiwaniach rodzin. Wersja wieczorna dokumentowała przebieg walk na Starym Mieście oraz dostarczała najnowsze wiadomości z nasłuchów radiowych, zawierając również artykuły problematyczne.

Jerzy Szyndler był również autorem konspiracyjnej broszury Teatr w państwie społecznym, wydanej podczas wojny. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w czasie Powstania Warszawskiego, gdzie zginął na Starym Mieście jako sierżant 104 Kompanii Syndykalistów.

---

Oceń: Jerzy Szyndler

---